«AMANAT» partiiasynyŋ müşelerı el aumaǧyndaǧy 2 myŋǧa juyq sauda nysandaryn tekserdı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Kezekten tys otyrysta «AMANAT» partiiasy janyndaǧy Ekonomika, käsıpkerlık jäne agrarlyq sektor mäselelerı jönındegı respublikalyq qoǧamdyq keŋestıŋ müşelerı azyq-tülık baǧasynyŋ ösımı problemasyn talqylady.
29 şılde men 5 tamyz aralyǧynda baǧa özgerısın baqylap jürgen partiianyŋ monitoring toptary 1747 nysanda 1126 reid jürgızdı. Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlary tızbesı boiynşa baǧanyŋ eŋ joǧary ösımı 5 öŋırde: Almaty jäne Nūr-sūltan qalalarynda, Qaraǧandy, Maŋǧystau, BatysQazaqstan oblystarynda baiqalady. Atap aitqanda, amanattyqtar Maŋǧystau oblysynda Ükımet bekıtken şektıbaǧadan qyryqqabat –117%-ǧa, säbız – 60%-ǧa, piiaz – 35%-ǧa qymbattaǧanyn anyqtady. Qaraǧandy oblysynda qant baǧasyorta eseppen 30%-ǧa östı. Batys Qazaqstan oblysynda qaraqūmyq jarmasy 38,7%-ǧa qymbattady.
Sauda jäne integrasiia ministrlıgı Sauda komitetı töraǧasynyŋ mındetın atqaruşy Aidar Äbıldabekovtıŋ aituynşa, äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlary baǧasynyŋ ösımın tejeu üşın äkımdıkter sauda nysandaryna«ainalym shemasy» arqyly jeŋıldıkpen qaryz berıp jatyr. Nesieleu maqsatynda jalpy somasy 86,4 mlrd. teŋge bölındı. Sondai-aq, är oblysta tūraqtandyru qorlary qūryldy.
«Tūraqtandyru qorlaryna 18 mlrd.teŋge bölındı. Öŋırlerdıŋ jedel aqparaty boiynşa, jyl basynan berı tūraqtandyru qorlaryna 18,3 myŋ tonna äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlary, sonyŋ ışınde ūn – 10,2 myŋ tonna, qant – 3,1 myŋ tonna, kürış – 0,6 myŋ tonna jäne t. b. satyp alyndy. Būǧan qosa, elımızde är apta saiyn auyl şaruaşylyǧy önımderınıŋ järmeŋkesı ūiymdastyrylyp keledı. Jyl basynan berı barlyq öŋırde 4133 järmeŋke ūiymdastyryldy. Iаǧni, är apta saiyn orta eseppen 207 järmeŋke ötedı. Onda tauarlar naryqtaǧy baǧadan 15-20%-ǧa tömen baǧamen satylady», – dedı ol.
Alaida, partiia müşelerı baǧa ösımımen küres mäselesınde «ainalym shemasynyŋ» tiımdılıgı baiqalmai otyrǧanyn aityp jatyr. Būl rette, Keŋes töraǧasy, Mäjılıs deputaty Amanjan Jamalov el Prezidentınıŋ taiaudaǧy tapsyrmasyn eske saldy.
«Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda Memleket basşysy «ainalym shemasynyŋ» tiımdılıgıne kümän keltırdı. Sondyqtan tiımdı şeşım tabudy tapsyrdy. Soǧan qaramastan, «ainalym shemasy» jūmysyn jalǧastyryp jatyr. Eşqandai jaŋa şeşım estıgen joqpyz. Prezident tapsyrmasyn estımegen nemese tüsınbegen siiaqtysyz», – dedı keŋes töraǧasy.
Aita ketu kerek, būǧan deiıngı keŋes otyrystarynda jäne deputattyq saualdarda partiialyqtar halyqty baǧa ösımınen qorǧau üşın «ainalym shemasynyŋ» ornyna tūrǧyndardy qoldaudyŋ atauly şaralaryn pysyqtaudy ūsynǧan bolatyn.
«Jaqynda elorda äkımdıgı äleumettık jaǧdaiy tömen azamattar üşın azyq-tülık kartochkalaryn engızetının mälımdedı. Būl şara şamamen 160 myŋ adamdy qamtidy. Kartochkalar az qamtylǧan azamattarǧa azyq-tülıktı tömen baǧamen satyp aluǧa mümkındık beredı. Baqylanbaityn infliasiia jaǧdaiynda mūndai şara ötetiımdı boluy mümkın. Sebebı, kömek atauly bolǧan soŋ, memleket qoldau oǧan asa mūqtaj adamdarǧa jasalady. Özge öŋırler de Nūr-Sūltan qalasynyŋ täjıribesıboiynşa azyq-tülık kartochkalaryn engızudı oilastyruy tiıs», – dep atap öttı Amanjan Jamalov.
Partiianyŋ Batys Qazaqstan oblystyq filialynyŋatqaruşy hatşysy Mūrat Mūqaev äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryn satyp alu jäne satu tızbegındegı deldaldar sanyn zaŋ jüzınde ekıge deiın şekteudı jäne köterme jetkızuşıler üşın äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna eŋ joǧary sauda üstemesın 15% mölşerınde bekıtudı ūsyndy. Sonymen qatar, partiia täjıribesı azyq-tülık kartasyn engızuge kömektesetının jetkızdı.
«Pandemiia uşyǧyp tūrǧan kezeŋde partiia mūqtaj otbasylarǧa azyq-tülık sebetın taratu, 50 myŋ teŋge kölemınde atauly kömek bölu syndy igı ısterdı qamtyǧan«Biz birgemiz» aksiiasyn ötkızdı. Sol tūstaosyndai otbasylardyŋ tızımın daiyndap, onyŋ anyq-qanyǧyn tekserdık. Endı osy tızımdı jandandyru qajet. Sonda azamattar arnaiy karta boiynşa jeŋıldıkpen azyq-tülık satyp ala alady. Öitkenı qazırgı uaqytta elımızdegı äleumettık dükenderde kez-kelgen adam tauar satyp alaalady», – dedı ol.
Ūlttyq ekonomika vise-ministrı Abzal Äbdıkärımov negızgı azyq-tülık önımderınıŋ qymbattauyn tüsındıruge tyrysty. Onyŋ aituynşa, Qazaqstandaǧy azyq-tülık qymbatşylyǧynyŋ bır sebebı – jahandyq jetkızu tızbegınıŋ būzyluymen, älemdegı baǧa ösımımen jäne syrtqy infliasiialyq jaǧdaidyŋ naşarlauymen bailanysty.
«Eger älemdegı baǧa ösımı turaly aitatyn bolsaŋyz, onda halyqtyŋ jalaqysy men tabysyn da däl solaiarttyrudy qamtamasyz etıŋız. Baǧanyŋ älı de köterıle beretının, bıraq tabys mölşerı artpaitynyn aitqankezde, aldaǧy uaqytta adamdar toiyp tamaq jei almaidy degen oidy jetkızesız. Sız ministrlıkte sol üşın otyrsyz ba? Sebep turaly aitatyn bolsaŋyz, onymen küres jürgızetın ädısı turaly da aituyŋyz kerek. Ornaǧan jaǧdaidy qaitalap aityp berudıŋ qajet joq», – dep atap öttı keŋes töraǧasy Amanjan Jamalov.
Öz kezegınde, auyl şaruaşylyǧy vise-ministrı Baǧlan Bekbauov elımızde azyq-tülık tapşylyǧy joq ekenıne sendırdı. Onyŋ aituynşa, memlekettıŋ azyq-tülık qory jetkılıktı. Ol sondai-aq, keŋes müşelerıne ışkı naryqtyŋ qantqa qajettılıgı tolyq qamtamasyz etıletının habarlady. Tamyz aiynyŋ basynda qor 31,6 myŋ tonnany qūrady. Zauyttar 40,7 myŋ tonna qant öndırudı josparlap otyr.İmport 42,2 myŋ tonnany qūraidy.
«Tek belgılı bır aimaqtarda ǧana tapşylyq bar. Jalpy respublika boiynşa oŋ teŋgerım baiqalady. Aqtöbe, Abai, Qyzylorda, Maŋǧystau oblystarynyŋ, Nūr-Sūltan jäne Şymkent qalalarynyŋ äkımdıkterı tapşylyqtyŋ aldynalu üşın Azyq-tülık korporasiiasymen qant jetkız jönınde kelısım-şart jasasuy tiıs», – dedı ol.
Sonymen qatar, otyrys barysynda keŋes müşelerı äue jäne temırjol biletterınıŋ qymbattauyna, sondai-aq därı-därmek baǧasynyŋ ösuıne bailanysty paida bolǧan mäselelerdı talqylady. Partiialyqtar monitoring toptarynyŋ därıhanalarǧa reid jürgızu täjıribesın jandandyrudy ūsyndy.
Otyrysty qorytyndylai kele, keŋes töraǧasy memlekettık organdardyŋ ıs-şaraǧa daiyndyǧyn synǧa aldy.
«Memlekettık organdardyŋ baiandamalary aldyŋǧy otyrystarda aitylǧan oidy qaitalaidy. Geosaiasi jaǧdaidy jäne taǧy basqany aityp aqtalyp keledı.Barlyq mäselenı jahandyq infliasiiaǧa audara saludy doǧaru qajet. Qazaqstan halqy üşın asa maŋyzdy mäselege degen osyndai közqaras bızdı qatty alaŋdatady. Eger jaqyn arada jūmysqa degen közqaras özgermese, ılgerıleudı baiqalmaityn bolsa, onda «AMANAT» fraksiiasy tarapynan Parlament Mäjılısınıŋ jalpy otyrysynda baǧa ösımä mäselesın qarauǧa bastamaşylyq etetın bolamyz», – dep tüiındedı Amanjan Jamalov.
”Adyrna” ūlttyq portaly
