Türkıstan oblysynda ūzyndyǧy 152 km bolatyn Özbekstan baǧytynda Darbaza – Maqtaaral jaŋa temırjol jelısınıŋ qūrylysy bastaldy. Būl turaly «Qazaqstan temır joly» ŪK» AQ baspasöz qyzmetı jariialady, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Premer-Ministrı Älihan Smaiylov teleköpır rejimınde jūmystardy resmi türde bastap berdı. Al ırı infraqūrylymdyq joba Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ tapsyrmasy boiynşa ıske asyp jatyr jäne respublikanyŋ kölık-tranzittık äleuetın odan ärı damytuǧa baǧyttalǧan. Onyŋ aiasynda qazaq-özbek memlekettık şekarasy arqyly jaŋa ötkızu beketı aşylady.
Jalpy jyl basynan berı Qazaqstan men Özbekstan arasynda jük tasymalynyŋ kölemı 25,8 mln tonnany qūrady. Negızgı jük aǧyny bügınde ötkızu mümkındıkterın tolyǧymen paidalanyp otyrǧan «Saryaǧaş» memleketaralyq torap stansiiasy arqyly ötedı.
Jaŋa t/j jelısın salu qoldanystaǧy Saryaǧaş – Taşkent uchaskesınen jükterdı jaŋa tarmaqqa qaita baǧdarlauǧa, «Saryaǧaş» stansiiasynyŋ jüktemesın azaituǧa jäne jalpy Özbekstan baǧytynda eksporttyq tasymaldardy ūlǧaituǧa mümkındık beredı. Būdan basqa joba Türkıstan oblysynyŋ respublikanyŋ negızgı temırjol jelısımen qosyluy esebınen onyŋ damuyna yqpal etetın bolady.
Premer-Ministr öz sözınde bügın Qazaqstanda taǧy bır maŋyzdy oqiǧa bolyp jatqanyn atap öttı.
«Temırjol – memleketımızdıŋ ekonomikalyq jäne äleumettık ömırınıŋ damuyn qamtamasyz etetın bolat arteriialar. Ötken jyly temırjoldarmen Qazaqstan täuelsızdıgınıŋ 30 jyldyǧyndaǧy eŋ joǧary jük kölemı tasymaldanyp, ol 245 mlrd tonna-kilometrdı qūrady. Mūndai qarqyndar geosaiasi jaǧdailarǧa jäne infraqūrylymdyq şekteulerge qaramastan biyl da saqtalyp otyr», — dedı Älihan Smaiylov.
Ükımet basşysynyŋ aituynşa osy jyldyŋ soŋyna deiın Özbekstannyŋ qatysuymen jükterdı tasymaldau kölemı şamamen 31 mln tonnany qūraidy dep boljanuda, būl ötken jylmen salystyrǧanda 16%-ǧa artyq.
«Osy uchaskenıŋ ötkızu qabıletın keŋeitu, sondai-aq elımızdıŋ eksporttyq jäne tranzittık äleuetın arttyru üşın ırı temırjol jobasy – Darbaza – Maqtaaral jaŋa jelısın saludy bastaimyz», — dedı Premer-Ministr.
Joba ekı kezeŋge bölınedı. Bırınşı kezeŋ «Syrdariia» stansiiasyna şyǧatyn Özbekstannyŋ memlekettık şekarasy – Erdaut – Maqtaaral jelısın saludy közdeidı. Ekınşı kezeŋde Jetısai – Özbekstannyŋ memlekettık şekarasy tarmaǧyn paidalanuǧa beru közdelgen. Barlyǧy 152 km temırjol tösemı salynady. Joba üşın 19,7 myŋ tonna rels, sondai-aq 280 myŋ temırbeton şpal men rels bekıtkış satyp alu josparlanyp otyr.
Jaŋa temırjol qūrylysy 3 400 jūmys ornyn qūruǧa mümkındık beredı. Jobadaǧy qazaqstandyq qamtu ülesı 85%-dy qūraidy.
Temırjol tösemınıŋ bırınşı buynyn tösegennen keiın Premer-Ministr räsımge qatysuşylardy jūmystyŋ bastaluymen qūttyqtap, jobany belgılengen merzımde sapaly türde ıske asyru qajettıgın atap öttı.
«QTJ» ŪK» AQ basqarma töraǧasynyŋ orynbasary Qanat Älmaǧambetov Darbaza – Maqtaaral jelısı Türkıstan oblysynyŋ şalǧaida ornalasqan Maqtaaral jäne Jetısai audandaryn Qazaqstannyŋ qalǧan bölıgımen bailanystyratynyn atap öttı.
«9 stansiia salynady. Būl temırjol Qazaqstannan osy audandarǧa jäne sol audandardan Qazaqstanǧa jükterdıŋ tıkelei jıberıluın qamtamasyz etedı. Sebebı qazır olar Özbekstanmen şekaradan ötuge mäjbür. Būl osy audandardyŋ damuyna äser etedı. Qūrylystan keiın olar jaŋa serpın alady», — dedı ol.
Qanat Älmaǧambetovtyŋ aituynşa, Qazaqstannyŋ tranzittık äleuetı de aitarlyqtai artpaq.
«Auǧanstan, İran, Täjıkstan jäne Özbekstanǧa keletın jükter osy jolmen tezırek ötedı. Oǧan qosa Saryaǧaş – Taşkent uchaskesındegı keptelıs azaiady. Soŋǧy jyldary jük kölemı köp boldy. Osy oraida olardyŋ bırazy uaqytynda berılmei jatady, sebebı būl buyn mūndai jük kölemıne arnalmaǧan. Soŋǧy ekı-üş jylda jükteme kürt ösken. Qūrylys osy negızgı uchaskenıŋ jüktemesın azaituǧa jäne jolauşylar poiyzdaryn basqaruǧa kömektesedı», — dedı Q. Älmaǧambetov.
Sonymen qatar «QTJ» ŪK» AQ basqarma töraǧasynyŋ orynbasary qazırgı uaqytta Päkıstan arqyly Ündıstanǧa temırjol qūrylysy talqylanyp jatqanyn mälımdedı. Darbaza-Maqtaaral jelısın ıske qosu Qazaqstannyŋ osy strategiialyq baǧytty damytuǧa qosqan eleulı ülesı bolmaq.
«Bız jük aǧyny qosymşa 10-14 mln tonnaǧa artady dep boljap otyrmyz. Al bolaşaqta 20-25 mln tonnaǧa deiın ösuı mümkın. Būl uchaske Taşkent torabyn ainalyp ötıp, jükterdı ekı baǧytta da tezırek tasymaldaityn bolady», — dep tüiındedı Qanat Älmaǧambetov.
Aita keteiık, Qazaqstannyŋ kölık-tranzittık äleuetın odan ärı keŋeitu aiasynda Ükımet temırjol infraqūrylymyn damytu boiynşa josparly jūmys jürgızude. Atap aitqanda, Dostyq – Moiynty uchaskesınde ekınşı jol jäne Almaty ainalma jaŋa temırjol qūrylysy jürıp jatyr. Jaqyn arada Qytaimen üşınşı halyqaralyq torapqa şyǧatyn Baqty – Aiagöz jaŋa t/j jelısı boiynşa jūmystardy bastau josparlanyp otyr. Barlyǧy üş jyl ışınde respublikada 1 300 şaqyrymnan astam temırjol salynady.
