Auyl – tuǧan jer kındıgı! (auyl balasynyŋ äŋgımesı)

4694
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2019/08/79dc9281-56ee-4038-8712-af98b1ac51b6-620x330-3.jpg

Avtor: Ükılımai Üsenqyzy İsabek

Bailanys telefondary: 87753388654, 87014498396

      Jazdyŋ şılıŋgır şıldesı. Äjem esık aldyndaǧy qosa jabysqan ekı oşaqtyŋ bırıne kesılıp daiyn bolǧan bauyrsaǧyn şyjyp tūrǧan maiǧa bır uysqa laiyqtalǧan mölşerde salyp kep jıberdı. Zäitünnıŋ qyzuyna balqyǧan aq qamyr amalsyzdan reŋı qūbylyp, pısuge taiau. Oşaq aldynda jüzımnen şabylyp alynǧan şybyqtardy şytyrlata tızemmen syndyryp otty barynşa qyzdyrudamyn. Uaqyt bolsa asyrdan ötıp, aqşamǧa jaqyndap qalǧan sät. Örısten siyr qaitady, adyrdan qoi qaitady. Ärqaisysyn oryndaryna jailastyru  menıŋ kündegı daǧdyma ainalyp ketkelı qaşan?! Osyndai qym-quyt tırşılıktıŋ arqasynda eŋbekke erte sıŋısıp, barlyq närsenıŋ mihnatpen keletınıne köz jetkızdık. «Bır tarşylyqtyŋ da, bır molşylyǧy bolady», - dep otyrady köptı körgen äjem. Sırä, oşaq aldynda tereŋ oiǧa batyp ketsem kerek, kenet bauyrsaqtyŋ pısıp bolǧanyn da aŋdamai qalyppyn. Sary şaranyŋ ışındegı taŋdai qaqtyrarlyq dämı baryn sezgennen keiın be, älgı toqaşqa bas salyp kırıse ketkım keldı. Qolymnyŋ ūşymen endı bıreuın ala bergende Äjem:
  • Äi, jügermek! Maqsat qoilardy aidap kele jatyr. Senıŋ ersıl-dertıŋnıŋ bärı nan soǧu, - dep bai-baiǧa salyp üiden qua jöneldı.
Köşege atyp şyǧa salysymen örıstı betke alyp bar pärmenımmen jügıre jöneldım. Bızdıŋ auylda qoi kezekpen baǧylady. Bügın Saqilanyŋ ūly Maqsattyŋ kezegı edı. Köşe u-da şu. Şaŋnyŋ köterılgenı sonşalyq topyraq iısı mūrynyŋdy jaryp, qolqaŋdy qabady. Ä, şırkın! - dedım ışımnen. Osy topyraqqa säl ǧana jaŋbyr sebelese ǧoi, tabiǧattyŋ bar bolmysy sonda aşylar edı. Maqsat auyldyŋ qora-qora qoiyn aldyna salyp aidap kele jatty. Balalarmen qorşalap jürıp äzer degende on jetı bas qoiymdy böle sala qūiryqtaryn bylqyldatyp, üige qarai tyrqyrata qua jöneldım. Men de es joq. Özımşe mäzbın. Sylqyldap külıp kelgen küiı qoilardy auladaǧy qotanǧa qamap, örısten qaityp kele jatqan Siyrdy aidap äkeluge qaita şyqtym. Köşede taiaǧyn taqyldatyp, Keŋes aqsaqal anadai jerde maŋ-maŋ basyp kele jatqan. Bala körse ätpış ber, tüşkıreiın dep qiqaŋdaityn. Aqsaqal örıske barǧanda jas balalarǧa büiıdei tigısı kelıp, özı de balaşa oinai jöneletın. Onyŋ kündegı ädetın jaqsy bıletın Mūqaş manaǧy atanyŋ töbesın körgennen ızım qaiym tūrǧan jerınen joq bolatyn. Möŋırep kele jatqan siyr ışınen ala qūnajyn men qara siyrymdy jäne endı ǧana kıbırtıktep şyǧyp kele jatqan kışkene müiızdı būqamdy ızdedım. Qarasam menı körgennen üşeuı de maǧan qarai dauys şyǧaryp, üige aparar soqpaqpen aiaŋdap bara jatty. Būqamnyŋ qūiryǧyn tas qylyp ūstaǧan küiı üşeuın de aldyma salyp qoraǧa aidap kıre sala oryndaryna aparyp bailap, qara siyrymnyŋ būzauyn säl ǧana emızıp, anama saudyryp aldym. Sauǧannan keiın būzauyn qoia berıp jıbergenım sol edı, baiǧūs anasyn sylqyldata emuge kırıstı. Qasyna būzauyn bailap, malymnyŋ keşkı jem-şöbın aldaryna salyp, köşege şyǧyp Badam özenıne qarai aiaŋdadym. Özen jaǧasynda örısten mal kelgennen keiın, mındettı türde auyl aqsaqaldary jinalyp, keşkı salqynda äŋgıme düken qūrady. Omaş pen Eleu atalardyŋ önege-ösietterın tyŋdap, sol kısılerdıŋ batasyn aluǧa tyrysamyn. Öz basym taŋerteŋ baqtaşynyŋ aldyna aqsaqaldardyŋ maldaryn özımdıkımen qosa salyp berem. Qariialar bızdı razy qylsaŋ, Qūdai saǧan razy bolsyn, Zeŋgı baba qoldasyn, - dep qos qoldaryn jaiyp, yrzaşylyqtaryn bıldırgende, özımde balalyq baqyttyŋ ne ekenın ūǧynǧandai bolam! Eh, auylym! Būrqyraǧan şaŋ, peiılı keŋ adamdar, būlbūldyŋ äsem ünı, tabiǧattaǧy tüngı tynyştyq aita bersem tausylmaidy, bärı-bärı sende ǧoi ǧajabym. Tuǧan jerım!
Pıkırler