Tauly Qarabaq üşın küres Äzerbaijan men Armeniia arasynda biylǧy 27 qyrküiekte bastaldy. Bır jarym aiǧa jalǧasqan soǧys keşe, qaraşanyŋ 10-y künı aiaqtaldy. Armeniia, Äzerbaijan jäne Resei basşylary Tauly Qarabaqtaǧy soǧystyŋ aiaqtalǧanyn resmi mälımdedı.
Būl soǧys armiandarǧa auyr tidı desek te bolady. Erevan Bakuge bırneşe audandy, sondai-aq moiyndalmaǧan respublikanyŋ bır bölıgın beruge kelıstı. Kelısuden basqa jol da joq edı. Öitkenı soǧystyŋ alǧaşqy sätınen bastap, äzerbaijan sarbazdary armian sarbazdaryn tyqsyra tırep, kerı şegındıruge bar küşın saldy. Qarabaq üşın atylǧan oq armiannyŋ myŋdaǧan sarbazynyŋ ömırın qidy. Sonymen qatar Äzerbaijan tarapy būl soǧysta ölıspei, berıspeimız taktikasyn ūstanǧanyn körsettı.
Saiasi mınberlerde Armeniiany-Resei, Äzerbaijandy-Türkiia qoldap otyr degen pıkırler aityldy. Armeniia tarapy būl qoldauǧa qatysty jaq aşpaǧanymen, Türkiia prezidentı Erdoǧan äzerbaijan halqyn qoldaitynyn, qorǧaitynyn aşyq mälımdegen edı. Būl soǧystaǧy Reseidıŋ qatysy köleŋke ıspettes baiqalmaǧanymen, közı qaraqty jūrt negızınen kımnıŋ kımge azuyn körsetkısı keletının anyq baiqady. Qoş, sonymen qazır Erevanda osy şeşımge qatysty narazylyqtar men tärtıpsızdıkter bolyp jatsa, al Baku halqy ūly jeŋısterın toilauda.
Armeniia, Äzerbaijan jäne Resei basşylary Tauly Qarabaqtaǧy soǧystyŋ aiaqtalǧany turaly taraptar qol qoiǧan kelısım toǧyz tarmaqtan tūrady.
Kelısımnıŋ ekınşı jäne altynşy tarmaǧynda osy jyldyŋ 1 jeltoqsanyna deiın Kelbadjar audany, Agdam audany, Gazah audany, sondai-aq Lachin audany Äzerbaijanǧa qaitarylatyny jazylǧan. Tauly Qarabaqpen bailanysty qamtamasyz etetın enı 5 şaqyrymdyq Lachinsk dälızı Armeniianyŋ qaramaǧynda qalady. Būl dälızdıŋ Şuşa qalasyna qatysy joǧy da osy kelısımde aitalǧan. Sonymen qatar reseilık bıtımgerlerdıŋ janasu syzyǧy boiynda atys qaruymen arnaiy tehnika engızu turaly kelısım de arnaiy tarmaqpen bekıtılgen. Atysty toqtatudy baqylau jönındegı arnaiy bıtımgerşılık ortalyǧy qūrylady.
Alaida mynadai şarttaǧy kelısım qūjaty Erevan halqyn ereuılge itermelep, jüzdegen armian Ükımet ǧimaratynyŋ janyna jinaldy. Armiannyŋ ereuıldegen halqy joǧaryda söz etılgen kelısım qūjatqa narazy. Narazy top ükımet ǧimaratynyŋ terezelerın syndyryp, mäjılıs zalyn qiratty. Aşuǧa mınıp, premer ministrdı ızdegen halyqtyŋ aduynynan seskendı me, beimezgıl uaqytta Nikol Paşinian Facebook-te tıkelei efirge şyqty. Ol Äzerbaijanmen beibıtşılık kelısımge nendei sebepter boiynşa qol qoiylǧanyn, basqa da barlyq sebepterdı tüsındırdı. Tüsındırdı degennen görı Paşiniannyŋ būl ündeuın «suǧa ketken tal qarmaidynyŋ kerı» dep baǧa bergen jön siiaqty. Öitkenı, ündeuınde soǧysty toqtatuǧa mäjbür bolǧanyn qaitalai bergen Paşinian soǧysqa jūmyldyrar küşterınıŋ de bıtkenın aitady. Soǧysqa saqadai sai daiyn bolmaǧanyna qaramai, ädettegıdei atoilap şauyp maqsatqa qol jetkızu mümkın emesın Paşinian būl joly boljai almaǧan sekıldı. Äitpese, soǧysu küşı men şamasyn bıletın el basşysy qarsy tarapqa bırınşı bolyp oq jaudyrar ma edı? Armeniia prezidentı osylai el aldynda aqtaludyŋ bar täsılın ıske qosqanda, Äzerbaijan prezidentı İlham Äliev:«Al endı ne boldy, Paşinian? Senıŋ Qarabaqqa qatysty märtebeŋ qaida qaldy? Ol märtebeŋ tozaqqa kettı. Märtebeŋ joq, men prezident bolyp tūrǧanda bolmaidy da. Qarabaq Äzerbaijandıkı!»-dedı.
Būl rasymen äzerbaijan halqynyŋ ūly jeŋısı deuge tūrarlyq jeŋıs. Osyǧan deiıngı Tauly Qarabaqqa qatysty Armeniia men Äzerbaijan elınıŋ arasynda qanşama qandy oqiǧalar boldy. Bır ǧana Qojaly qyrǧynynyŋ özı kez kelgen adamnyŋ janyn türşıktıretın tarihi qandy oqiǧa. Qojalyda armiandar jürgızgen qan qasaby talaidyŋ jüregıne jara salǧany mälım. Būl ekı eldıŋ arasyndaǧy dau jyldarǧa jalǧasqan, bıtpeitın daudyŋ bırı sanalatyn. Alaida äskeri daiyndyǧy myǧym, saiasi qadamdy öte ūtymdy basqan Äzerbaijan memleketı dıttegen maqsatyna qol jetkızdı. Esterıŋızde bolsa, Tauly Qarabaq soǧysyna qatysty myltyqtyŋ şürıppesın bırınşı armiandar tarapy basqan edı. Ökınışke qarai, armiandarǧa būl joly bırınşı jeŋıske jetu būiyrmapty.
Äleumettık jelıler men internet saittarda bauyrlas äzerbaijan halqynyŋ būl jeŋıstı erekşe toilap jatqany turaly aqparattar aǧyny tolastar emes. Al Erevanda kerısınşe, «jeŋılgen jūdyryqqa toimastyŋ» kerı bolyp jatqandai.
Qalai desek te, bauyrlas el Äzerbaijan halqynyŋ būl quanyşy bızge de ortaq.
Būl jeŋıske laiyqsyŋ Äzerbaijan! Jeŋısıŋ qūtty bolsyn, bauyrlas halqym!
Rauana DİMAŞQYZY,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto aşyq derekközden alyndy.Ūqsas jaŋalyqtar
