Planetanyŋ örkeniettı köşı soŋǧy kezde müldem jaŋarǧan modelge ötıp jatyr. Örkeniettı ǧylym men tehnologiianyŋ qojaiyndary adamzat balasynyŋ igılıgı üşın qai jerge bolsa da baryp keludı jeŋıldetetın tamaşa tehnologiialardy ömırge alyp kelude. Osyndai ǧylym men tehnologiianyŋ saltanat qūrǧan däuırınde qazaq balasy özınıŋ mūnaiy men bailyǧynyŋ rahatyn körmei kettı. Mūnai däuırı köp ūzamai qūlaidy.
Äigılı İlon Mask mūnai däuırın köp ūzamai qūtatady. İlon Mask ekologiialyq taza elektromobilderdıŋ kardinaldı erasynyŋ esıgın aşty. Jahannyŋ kelbetı kün sanap emes, saǧat sanap özgerıp jatyr. Özgermei jatqan tek qana Reseidıŋ tegeurınındegı diktatorlar basqarǧan meşeu elder ǧana. Onyŋ ışınde bız de barmyz. Qazır älemnıŋ köş bastaǧan Japoniia, Oŋtüstık Koreia, AQŞ, Germaniia siiaqty elderınde Mersedes, Toiota, Hondai, Şevrolet, eŋ üzdık modeldegı kölıkter öz halyqtaryna maqtanyş emes. Olar üşın jäi zat.
Janyŋdy ottai küidırıp, ışıŋdı udai aşytatyny - atalǧan elder osynşalyqty deŋgeige jetıp otyrǧanda, qazaq balasy jemqor lobbistterdıŋ qūryp tastaǧan utilsbordyŋ qaqpany ne ekenın älı bılmei, örkeniettı elder maqtanyş retınde körmeitın kölıkterge qoly jete almai, orystyŋ qoqystaryn elıne tasyp jür. Onyŋ üstıne ekologiialyq taza kölıkter sanalatyn elektromobilderge de bızde utilizasiialyq alym engızgen.
Zaman qaida, örkeniet qaida barady? Qazaqtyŋ balasy qaida barady?
Bızdıŋ halyq jaŋaşyldyqtan ünemı artta jüretın halyq. Eleŋ etıp ızdenbeidı. Ǧasyrlar bodanynan sanasy men ruhyna öte auyr soqqylar qabyldaǧandyqtan, osy uaqytqa deiın esımızdı jinai almai kelemız. Qazırgı zamannyŋ aǧymy, talaby, qoiatyn şarty - tek qana adami kapitaldy jetıldıru ekenın bärı bıledı. Bıraq ol bızde ıske aspaidy. Aitylady. Bızde aitylmaityn närse joq, bärı aitylady. Bız endı atalǧan ırı derjavalardyŋ köşıne ılese almaimyz. Bıraq, bıraq bız adam retınde, tūrmysqa qajettı dünielermen qoljetımdı deŋgeide ömır süre alsaq, sonyŋ özı bız üşın jetıstık bolǧany tūr. Būl realizm.
Qazaqta tehnokrattar köp. Baǧasy joq. Qoldauy joq. El menıkı degen ışkı qūlşynys ta joq. 30 jyl aldyn ūlttyq ideologiiamyzdy, tılımızdı tüzep alǧanymyzda, däl qazır osyndai ruhani jūtaŋdyqqa tap bolmas edık.
Qazaqty basqarudyŋ tetıkterı zamanaui örkeniettı jolmen özınıŋ mentalitetıne, dılıne, qūndylyqtaryna sai jüruı kerek. Bızge qazaqty tyǧyryqtan alyp şyǧyp, küreŋ belderden jetektep ötetın azamattardy basşylyqqa alyp kelu kerek. Ol azamattar bızdıŋ aramyzda jür. Äitpese, qalǧanymyz qalǧan, qaqsaǧanymyz sol qaqsaǧan bolyp qala beredı. Bız būl önbes tırlıkten şarşadyq. Qazaqty ananyŋ adal sütın emgen tektı azamattar ǧana basqarsa el bolady. Soŋǧy meje - jemqor aramtamaqtardan bilıktı alyp, sol tektılerdıŋ qolyna tapsyru ǧana qaldy.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
