Nauryz aiynyŋ 14-ı – Ūlystyŋ ūly künı äz Nauryz meiramynyŋ aldyndaǧy Amal merekesı nemese Körısu künı, Körısu aity bolyp tabylady. Būl kündı bükıl qazaq halqy quanyşty kün dep sanap, äsırese qart Maŋǧystaudyŋ elı erekşe toilap qarsy alady. Būl künde 50 jyl būryn kielı Maŋǧystau topyraǧynda Serıkbol Qondybai düniege keldı.
Köktemnıŋ şyǧatyn kezı, qys pen jaz, kün men tün küresetın jyl mezgılı.
Aq pen qara ajyratylatyn şaq. Būl kezde aq pen qarany ajyratyp, halqymyzdyŋ babalardan qalǧan mädeni, ruhani mūrasynyŋ tübıne deiın qazyp zerttegen, salt-dästürımızde, yrym-jyrymymyzda, nanym-senımderımızde siqyrly qūpiialaryn, babalar şeşıp ūrpaqqa amanat qylǧan belgılerın, simvoldaryn ızdegen jan Serıkbol Qondybai qazaq elınıŋ baqytyna jaralǧan. Qazaq ūlttyq mädenietı, mifologiiasy, auyz ädebietı, halqymyzdyŋ jyr-dastandary, aŋyz-äpsanalary, ertegılerı, köşpendılerdıŋ jūldyzdar turaly tüsınıkterı tabiǧatpen, jaratylyspen, ǧarşypen, Jahanmen tyǧyz bailanysty. Ädet-ǧūrpymyz, yrym men tiymdarymyz tabiǧi, tabiǧatpen ündes, jaratylys zaŋdaryna säikes keledı. Köşpendıler tabiǧatpen, düniemen tūtas bolyp, qorşaǧan ortamen garmoniiada tūratyn edı. Būl ūstanym qazaq halqynyŋ jäne köşpendı türkı halyqtarynyŋ mädenietınde jäne auyz ädebietınde körınedı. Äsırese, köşpendılerdıŋ filosofiiasynyŋ negızderı, ruhani qūndylyqtarynyŋ prinsipterı halyq mifologiiasynda körsetılgen. Köşpendıler, köne türık, qazaq mifologiiasy öte bai, qyzyq, älemge äigılı köne Mysyr, Şumer, Skandinaviia, grek, rim ifologiiasynan kem emes. Ata-babalarymyzdyŋ genetikalyq kodyna sıngen mifologiiasyn jäne jalpy qazaq ruhaniiatynyŋ tüp-tamyryn jalyqpai zerttegen Serıkbol Qondybai edı.
Al Maŋǧystau – qaimaǧy būzylmaǧan, köne salt-dästürlerımız saqtalǧan, ūlttyq ruhy berık ūstalǧan, san äulie, pırler, batyrlar, erler, jyraular ötken jer, jyr-dastandarǧa, aŋyz-äpsanalarǧa toly qasietı bar meken ǧoi. Tabiǧat körınısterınıŋ özı Jerge emes, Aiǧa, Marsqa, ǧaryştaǧy ǧalamşarlarynyŋ örkenietterınıŋ bırıne nemese ertegılerdegı, miftaǧy, animasiiadaǧy siqyrly ǧajap dünielerınıŋ bırıne ūqsaidy. Qyrymnyŋ qyryq batyrlarynyŋ attarynyŋ dübırı estılgen,
Noǧaily zamanynyŋ abyz jyraulardyŋ mūŋdy sarynyŋ, oi tübınde jatqan sözın ūqqan, Adai ata, Er Qosai, Beket atanyŋ mekenı Maŋǧystaudyŋ qadırıne kım jetsın! Serıkbol Qondybai osyndai jerde tuǧan, ömır sürgen, topyraǧynan när alǧan. Qorşaǧan orta, qasiettı eldıŋ küş-quaty, energetikasy zertteuşı ǧalymǧa äser etıp dem bergen.
Ǧalymnyŋ ömırı qamşynyŋ sabyndai qysqa, şolaq jäne synaularǧa toly edı. Auyr derttıŋ kesırınen zertteuşı köp jyl jüre almai, tösek tartyp jatty. Bıraq, auruyna qaramastan, Serıkbol Qondybai halyq mädenietın, mifologiiasyn zerttep, tübın qazyp, tom-tom kıtap jazdy. Ädebiette ötken ǧasyrda osyndai tūlǧa Nikolai Ostrovskii edı. Al qazaq ädebietınde aqyn Aijaryq Äbılqasymovtyŋ atyn atauǧa bolady. Taǧdyrymen, nauqasymen kūresıp, Serıkbol Qondybai jai ǧana aŋyz-äpsanalardy, jyr-dastandardy zerttep, taldap kıtap jazǧan joq, ol ruhaniiatymyzdyŋ tüp-tamyryn qazǧan. Demek, ömır boiy qazaq halqynyŋ ata-babalary men ūrpaqtary arasyndaǧy ruhani sabaqtastyǧyna zor ülesın qosqan.
Ruhani jaŋǧyru ıske asyrylyp jatqanda Serıkbol Qondybaidyŋ qūndy zertteulerı qajettı bolatyny aidai anyq. Serıkbol Qondybai Mäŋgılık Eldıŋ atalar men ūrpaqtar arasyndaǧy ruhani sabaqtastyǧyn, adam men bolmystyŋ tūtastyǧyn, köşpendınıŋ mikrokosmosy menen Jahannyŋ ündestıgın, mädenietımızdıŋ, filosofiiamyzdyŋ tüpsızdıgın, bıtpestıgın, üzılmes asyl miras ekendıgın däleldegen. Mūnyŋ dälelı – özımızdıŋ mädenietımız ben auyz ädebietımızde jatyr.
Maŋǧystau elındegı Şetpede ornalasqan Serıkbol Qondybaidyŋ memorialdyq mūrajaiy – tek ǧana ǧalymǧa arnalǧan eskertkış emes, ruhani, mädeni oşaǧy, arǧyqazaq mifologiiasyna arnalǧan erekşe mūrajai.
Almaty men Astananyŋ mūrajailarynan ǧana emes, şetel mūrajailarynan
kem emes. Ruhani jaŋǧyru aiasynda Serıkbol Qondybaidyŋ mereitoiyn ūmytpai, atyn eske alyp, jadynda saqtap, qaldyrǧan eŋbekterın, mirasyn zerttep, ısın jalǧastyru jön. Qazaqstannyŋ bır emes, bırneşe qalalarda köşe atyn iemdenuge de laiyq tūlǧa desek qatelespeimız şyǧar. Mäslihattardyŋ qūlaǧyna altyn syrǧa.
Al Maŋǧystau – qaimaǧy būzylmaǧan, köne salt-dästürlerımız saqtalǧan, ūlttyq ruhy berık ūstalǧan, san äulie, pırler, batyrlar, erler, jyraular ötken jer, jyr-dastandarǧa, aŋyz-äpsanalarǧa toly qasietı bar meken ǧoi. Tabiǧat körınısterınıŋ özı Jerge emes, Aiǧa, Marsqa, ǧaryştaǧy ǧalamşarlarynyŋ örkenietterınıŋ bırıne nemese ertegılerdegı, miftaǧy, animasiiadaǧy siqyrly ǧajap dünielerınıŋ bırıne ūqsaidy. Qyrymnyŋ qyryq batyrlarynyŋ attarynyŋ dübırı estılgen,
Noǧaily zamanynyŋ abyz jyraulardyŋ mūŋdy sarynyŋ, oi tübınde jatqan sözın ūqqan, Adai ata, Er Qosai, Beket atanyŋ mekenı Maŋǧystaudyŋ qadırıne kım jetsın! Serıkbol Qondybai osyndai jerde tuǧan, ömır sürgen, topyraǧynan när alǧan. Qorşaǧan orta, qasiettı eldıŋ küş-quaty, energetikasy zertteuşı ǧalymǧa äser etıp dem bergen.
Ǧalymnyŋ ömırı qamşynyŋ sabyndai qysqa, şolaq jäne synaularǧa toly edı. Auyr derttıŋ kesırınen zertteuşı köp jyl jüre almai, tösek tartyp jatty. Bıraq, auruyna qaramastan, Serıkbol Qondybai halyq mädenietın, mifologiiasyn zerttep, tübın qazyp, tom-tom kıtap jazdy. Ädebiette ötken ǧasyrda osyndai tūlǧa Nikolai Ostrovskii edı. Al qazaq ädebietınde aqyn Aijaryq Äbılqasymovtyŋ atyn atauǧa bolady. Taǧdyrymen, nauqasymen kūresıp, Serıkbol Qondybai jai ǧana aŋyz-äpsanalardy, jyr-dastandardy zerttep, taldap kıtap jazǧan joq, ol ruhaniiatymyzdyŋ tüp-tamyryn qazǧan. Demek, ömır boiy qazaq halqynyŋ ata-babalary men ūrpaqtary arasyndaǧy ruhani sabaqtastyǧyna zor ülesın qosqan.
Ruhani jaŋǧyru ıske asyrylyp jatqanda Serıkbol Qondybaidyŋ qūndy zertteulerı qajettı bolatyny aidai anyq. Serıkbol Qondybai Mäŋgılık Eldıŋ atalar men ūrpaqtar arasyndaǧy ruhani sabaqtastyǧyn, adam men bolmystyŋ tūtastyǧyn, köşpendınıŋ mikrokosmosy menen Jahannyŋ ündestıgın, mädenietımızdıŋ, filosofiiamyzdyŋ tüpsızdıgın, bıtpestıgın, üzılmes asyl miras ekendıgın däleldegen. Mūnyŋ dälelı – özımızdıŋ mädenietımız ben auyz ädebietımızde jatyr.
Maŋǧystau elındegı Şetpede ornalasqan Serıkbol Qondybaidyŋ memorialdyq mūrajaiy – tek ǧana ǧalymǧa arnalǧan eskertkış emes, ruhani, mädeni oşaǧy, arǧyqazaq mifologiiasyna arnalǧan erekşe mūrajai.
Almaty men Astananyŋ mūrajailarynan ǧana emes, şetel mūrajailarynan
kem emes. Ruhani jaŋǧyru aiasynda Serıkbol Qondybaidyŋ mereitoiyn ūmytpai, atyn eske alyp, jadynda saqtap, qaldyrǧan eŋbekterın, mirasyn zerttep, ısın jalǧastyru jön. Qazaqstannyŋ bır emes, bırneşe qalalarda köşe atyn iemdenuge de laiyq tūlǧa desek qatelespeimız şyǧar. Mäslihattardyŋ qūlaǧyna altyn syrǧa.
Asqar DAIYRBEK
