San aluan özektı mäselelerdıŋ bärıne özınıŋ eldı basqaruşy retındegı ūstanymy tabandy ekenı körındı. Missiiasynyŋ özı memleket pen qoǧamdy dūrys jolǧa qoiu ekenın jūqalap jetkızıp otyr. Asyp-taspai, är närsenı jönımen, däiektı etıp jetkızetın mädenietı basşy ataulyǧa ülgı bolarlyq deuge de keledı eken. Al eŋ bastysy – älemge de, jekelegen tūlǧalarǧa da jaltaqtamau, öz elımızdıŋ müddesın bärınen joǧary qoiu mınezın aŋǧartqan siiaqty.
Sūhbattyŋ orysşa berılgenın jaqtyrmaǧandar az emes, ärine. Degenmen orysşa berılgen sūhbatynyŋ lezde älemge taraityn jaǧy taǧy bar emes pe. Ärı kelgen jurnalist qazaqstandyq orys bolsa... Özge şet elderden sūranǧan sūhbattardan bas tartyp kelgen eken, osy joly kelısım berıptı. Prezidenttıŋ baspasöz hatşysy Berık Uäli äleumettık jelıdegı jazbasynda Prezidenttıŋ kelesı sūhbaty mındettı türde qazaq tılınde jürgızıletınıne uäde ettı.
Sonymen, Prezidenttıŋ sūhbaty töŋıregınde taŋdy taŋǧa asyryp aita beruge bolady. Qazaqstannyŋ barşa būqaralyq aqparat qūraldary men saittary taqyryptardy jıktep üstı-üstıne maqalany qarşa boratyp jatyr. Bız sūhbattyŋ bır ǧana qyryna toqtala ketudı jön kördıŋ. Ol – Memleket basşysynyŋ özbek milliarderlerın ülgı etuı. Nesı bar, öte dūrys söz. Özbektıŋ syrtta jürgen milliarderlerı Taşkentke kelıp, Özbekstan prezidentıne «Tuǧan jerımızge qandai jaqsylyq jasauymyzǧa keŋes beresız?» dep sūraidy eken. Sodan keiın özderınıŋ qarajattary esebınen halyqqa auruhanalar, infraqūrylymdar salyp beredı. Bızdıŋ elımız de şette jürgen de, ışte jürgen de milliarderlerden kende emes. Alaida olardyŋ halqymyzǧa jaǧdai jasaiyq dep alyp-ūşyp tūrǧandary baiqala bermeitını de ras qoi. Kerısınşe, şetke qyruar qarjyny alyp ketken milliarderlerımız qoldarynan kelse syrtta otyryp öz elımızdı tūqyrtyp-mūqatuǧa beiım tūratyn sätterı joq emes-au.
Osy oraida bız Özbekstannyŋ bailary jaily tanymdyq sipattaǧy azdy-köptı mälımet bere ketsek deimız. Älemdegı eŋ bai 10 özbek myna kısıler: Alişer Usmanov. 1953 jyly Namangan oblysynda düniege kelgen, Reseidegı USM Holdings kompaniiasynyŋ negızın qalauşy. USM – metallurgiia jäne tau-ken öndırısı, telekommunikasiia jäne tehnologiialar salalaryndaǧy aktivterdı basqaratyn Resei holdingı. 2012-2015 jyldar aralyǧynda qatarynan reiting boiynşa 20 milliard dollarlyq däuletımen Reseidıŋ eŋ bai adamy atanǧan. İskander Mahmudov – Resei biznesmenı, Tau-ken kompaniiasynyŋ negızın qalauşy ärı prezidentı, milliarder. 1963 jyly Būhara oblysynda tuǧan. Fattah (Patoh) Şodiev – Qazaqstan milliarderı, Özbekstannyŋ Jyzaq oblysynda 1953 jyly tuǧan. Alijan İbragimov– Qazaqstan biznesmenı, 1953 jyly Ferǧana oblysynda tuǧan. Milliarder. Taşkentte tūratyn atyşuly baibatşa Salim Abduvaliev – öte yqpaldy biznesmen, AQŞ-tyŋ közımen Özbekstandaǧy kriminaldyq avtoritetterdıŋ liderı dep qarastyrylady. 1950 jyly Ferǧana oblysynda tuǧan. Gafur-Arslanbek Rahimov –1951 jyly Taşkentte tuǧan. Özbekstan biznesmenı, şyǧys europalyq halyqaralyq «Brothers’ Circle» (Brazers Sörkl — oqyluy) tobynyŋ basşylarynyŋ bırı. Biznesı Reseimen jäne Europa elderımen bailanysty. AQŞ-tyŋ közımen TMD elderınıŋ qylmys älemınıŋ ökılderı toptasqan «Bratskii krug» qylmystyq tobynyŋ jetekşılerınıŋ bırı retınde qarastyrylady. Qadyrjan Batyrov – Qyrǧyzstannyŋ ūlty özbek biznesmenı, Qyrǧyzstan Jogorku Keneşınıŋ eks-deputaty, 1956 jyly tuǧan. Bailyǧy 400 million dollar. Jappai tärtıpsızdıkterge bailanysty üstınen qylmystyq ıs qozǧalǧannan keiın, Şvesiiadan saiasi baspana sūraǧan. Şvesiiada tūrady.
Eŋ bai 10 özbek bailarynyŋ qataryna eks-prezident İslam Karimovtyŋ būrynǧy küieu balasy, 1966 jyly Auǧanstanda tuǧan, osy künı Niu-Iorkta tūratyn Mansur Maksudi, Özbekstannyŋ tūtqynǧa alynǧan biznesmenı, menşıgınde filialdar jüiesı bar bank, restorandary men «Özbekstan» qonaqüiı, «Pahtakor» futbol kluby bolǧan, «Zaŋdaǧy ūry» atanǧan Batyr Rahimov, Özbekstan biznesmenı Ahmadboi Chinazskii bar.
Būl atalǧandar Özbekstannyŋ betke ūstar tek 10 özbek biznesmenı. Olardan bölek bailar qanşama. Tıptı Amerikada supermarketter, restorandar jüiesın jürgızıp otyrǧan özbekter de az emes. Solardyŋ köpşılıgı Atamekenınen eşteŋenı aiamaidy. Al Özbekstannyŋ özındegı dollarlyq millionerlerdıŋ ışınde jeteuınıŋ jasy 25 pen 30 aralyǧynda eken. Taǧy bıreuınıŋ jasy 35-te. Olardyŋ aktivterınde milliondaǧan dollar qarjydan bar.
Qazaqtyŋ bailary elge kömektespei jür demeimız. Kömektesıp jatqandary da bar. Degenmen özbek bailarynyŋ öz elıne degen myrzalyǧy bızdıŋ bai-baǧlandarymyzǧa da ülgı häm jūǧysty bolǧai.
Derekköz: inbusiness.kz
