Belgili zańger, advokat, Qańtar oqıǵasynyń mán-jaıyn anyqtaý úshin qurylǵan Amanat komıssııasynyń tóraǵasy Abzal Quspan Ulysmedia.kz portalyna suhbat berdi. Zańger qoǵamda kóptiń kókeıinde júrgen máseleler jóninde oıyn ashyq aıtty.
QAZAQTAR AShÝLY EKENIN ESKERTKENBIZ...
«Tergeý ızolıatorlaryna baryp júrmiz. Sonda otyrǵandardyń 99,9 paıyzǵa jýyǵy – qazaqtar desem qatelespeımin. Jalpy másele nelikten týyndady? Men sizge osydan 2-3 jyl buryn menen alynǵan suhbattardy kórsete alamyn. Sol kezde de, odan buryn da aıtyp kele jattym. Qazaqstanda eń narazy top – qazaqtar, onyń ishinde qazaq tildi qazaqtar. Qazaqstan eki polıarly qoǵamǵa aınaldy. Qazaq tildi jáne orys tildi el boldyq. Ony jasyrǵannan ne paıda? Sonyń ishinde qazaq tildi ortanyń ashýy, narazylyǵy údep bara jatqanyn neshe márte aıttyq», - deıdi zańger.
Abzal Quspan osy sebepti Qańtar oqıǵasyna tek ekonomıkalyq ahýal túrtki bolmaǵanyn aıtady.
«Orys tildi blogerler, orys tildi jýrnalıster alańda bolǵan joq. Bolsa da olardyń sózi ótpes edi. Qazaq tildi orta alańǵa shyqqan kezde eshkimdi orys tilinde sóıletpeıdi de. Biraq qazir bári sarapshy bolyp alǵan. Problemanyń bárin qymbatshylyqqa ákep tiregisi keledi. Joq! Ol jerde kóp másele bar. Jumyssyzdyq, aýyldan qalaǵa kóship kelgen azamattardyń baspanasyz júrýi... Osynyń bári jınalyp kelip, halyqtyń ashý-yzasyn týǵyzdy», - deıdi ol.
TURǴYMBAEV OTSTAVKAǴA KETÝI KEREK!
Zańgerdiń aıtýyna qaraǵanda, azaptaýlardyń bolǵanyna halyq bul kúnde esh kúmándanbaıdy.
«Bir adam, eki adam jala jabýy, úshinshi adam shatasýy múmkin. Biraq jappaı ótiriktiń aıtylýy múmkin emes qoı. Bári kórsetilip jatyr. Sol sebepti men, árıne, petıııany qoldaımyn. Qoldaýshylar jaǵyndamyn. Sol salanyń tikeleı jaýapty tulǵasy ózine senip tapsyrylǵan salany tártipke sala almaı jatyr. Kim jaýap beredi? Árıne, sol kisi (ishki ister mınıstri Erlan Turǵymbaev) tikeleı jaýap berýi kerek. Halyqtyń talaby oryndy dep esepteımin», - dep atap ótti advokat.
MÁSIMOV ÓMIR BOIY TÚRMEDE OTYRÝY MÚMKIN
Ulysmedia.kz tarapynan Ulttyq qaýipsizdik qyzmetin basqarǵan Kárim Másimov jaıly ne oılaıtyny da suraldy zańgerden. Abzal Quspan jeke pikirin bildire otyryp, Másimovtyń qazirgi ýaqytta asa aýyr aıyptaý boıynsha qylmystyq jaýapkershilikke tartylǵanyn málim etti. Advokattyń aıtýynsha, qańtar dúrbeleńi bastalǵan kezde oblystardaǵy Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń keı departamentteri jumys istemeı qoıǵany, qyzmet oryndarynan tastap ketkeni, onyń joǵary jaqtan kelgen tapsyrma bolǵany – qazirdiń ózinde belgili bolyp otyr.
«Ishki isteri organdary bolsyn, Ulttyq qaýipsizdik komıteti bolsyn – mynadaı ereje bar: birinshiden onda sózsiz, bılik ıerarhııasy qatty saqtalady. Joǵarydan kelgen tapsyrmany, buıryqty oryndaýǵa mindettisiz. Ol buıryq talqylanbaıdy, oryndalady degen ereje bar. Biraq eger buıryq kórineý zańsyz bolsa, onda buıryqqa emes, zańǵa baǵynasyń degen norma bar. Bul – óte qatań saqtaýdy qajet etetin, óte bir kúrdeli ereje. Ózińiz oılap qarańyzshy, ómir baqı olar kýrsant kezinen bastap buıryqqa baǵynýdy úırenedi. 20 jyl boıy buıryqqa baǵynyp keledi. Al bir osyndaıda basshylary eshqaıda shyqpańdar, aralaspańdar degen sekildi buıryq berse, olar qıyn jaǵdaıda qalady», - deıdi Abzal Quspan.
Zańger suhbat barysynda bul aqparatty Amanat komıssııasynyń basshysy emes, jeke pikiri retinde aıtyp otyrǵanyn eskertti. Sózinshe, Jambyl oblysynda UQK departamentiniń basshysy Ermekov degen azamat zańsyz buıryqqa baǵynbaı, UQK ǵımaratyn saqtap qalǵan.
«Al kóptegen jerde, mysaly Almatydaǵy UQK basshysy ǵımaratty tastap ketkeni, ol jerde kóptegen qundy qujattyń joǵalyp ketkeni týraly aqparat shyǵyp jatyr. Bul masqara jaǵdaı. Oǵan kináli kim? Sol salanyń tikeleı basshysy Kárim Másimov. Ol eki orynbasarymen birge qamaýǵa alyndy. Sondyqtan, meniń oıymsha, ol kisilerge qatysty qylmys tolyǵymen dálelin taýyp, tıisti jazasyn alady dep esepteımin. Ómirlik bas bostandyǵynan aıyrylsa da, men tańǵalmaımyn», - dep atap ótti Abzal Quspan.
BEKTANOVTYŃ QAMALÝYNDA ÚLKEN GÁP BAR
Zańger sonymen birge ustalǵan burynǵy qorǵanys mınıstri Murat Bektanov týraly da oıyn aıtty.
«Ulttyq qaýipsizdik komıteti de, ishki ister organdary da, jalpy áskerıler degen uǵymǵa kiredi. Báriniń pogondary bar. Al tıisti mindetin atqarmaı ma, demek olarǵa artylatyn tıisti jaýapkershilik bar. Meniń qolymda ol kisiniń is-qımylyna baılanysy esh málimet joq. Elmen birge estidik», - deıdi ol.
Abzal Quspan eks-mınıstrdiń bir jarym aıdan keıin ǵana qamaýǵa alynýyna nazar aýdardy.
«Iaǵnı ol kisiniń máselesi jan-jaqta zerttelip, tekserilip baryp áreket jasaldy dep óz basym oılaımyn. Eger ony birden qamap tastasa, bul kúmándi bolar ma edi... Biraq bir jarym aıdan keıin qamaýǵa alynýynda úlken gáp bar. Áıteýir onyń qandaı da bir qylmystyq áreketi dálelin tapqan bolýy múmkin. Bilmeımin, mende aqparat joq», - dedi ol.
Al «Bektanovty qorǵaýǵa keliser me edińiz?» degen suraqqa Abzal Quspan kelispeıtinin málimdedi.
DIKII ARMAN JAILY BATYL PIKIR AITQYShTAR KÓBEIDI
«Qazir sarapshy, batyl pikir aıtatyn adam kóp. Bolary bolyp, boıaýy sińgennen keıin aıtqyshtaı kóbeıdi. Bir nárseni aıtaıyn: týra ózderińiz 2021 jyly 9 qarashada «Qoldan jasalǵan qaharman ba?» degen maqala jazdyńyzdar (Qoldan jasalǵan qaharman ba? Polıııa «Dıkıı Arman» týraly aqparat berýden bas tartty) Sol kezde ol jaıly aıtqan eki-úsh sarapshynyń ishinde men de barmyn. Sol kezde men ashyq aıtqanmyn. Bul – belgili bir organnyń qoldan jasaǵan qýyrshaǵy degendeı oı bildirgenmin. Sol oıda qalam. Ol kezde keshirersiz, Dıkıı Arman kúshinde júrgen azamat edi», - deıdi zańger.
Abzal Quspan qulan qudyqqa qulasa, qulaǵynda qurbaqa oınaıdynyń kerimen, qazir kóppen birge tepkilesip Arman Jumageldıev jaıly bir pikir aıtqysy kelmeıtinin jetkizdi.
«Ol «bıikte» júrgen kezdegi aıtqan pikirimdi keltirip otyrǵanym sol. Ony qoldan jasady. Ol eshqandaı «vor v zakone» emes edi. Advokat bolǵannan keıin biz de azdy-kemdi bilemiz ony. Qylmys áleminiń oǵan qatysty shyǵarǵan úkimin de bilemiz, bylaısha aıtqanda. Onyń bárin kim jasady?
Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń basshylary jasady. Ol ne úshin Almatyǵa ushyp keldi? Belgili bir proesterge aralasý úshin! Arnaıy tapsyrmamen!
Sol sebepti Ulys medıa portalynyń 2021 jyldyń 9 qarashasynda jazylǵan maqalasy ýaqytynda, der kezinde kóterilgen dep esepteımin», - deıdi Abzal Quspan.
”Adyrna” ulttyq portaly
