Bügın tünde Ukraina men Resei arasyndaǧy daǧdarys şyrqau şegıne jettı. Şekarada tūrǧan ekı jüz myŋǧa juyq reseilık äsker Ukrainaǧa tūs-tūstan basyp kıre bastady. Tıptı, el astanasy Kiev te bombanyŋ astynda qaldy.
Kreml aqyry rubikondy kesıp öttı. Batystyŋ qaupı ras bolyp şyqty. Putin: «Ukraina soldattary, qarularyŋdy tastaŋdar, qarsylyq körsetuşı bolmaŋdar! Äitpese, oŋdyrmaimyn! Eş aiauşylyq bolmaidy!», – dep qatulana mälımdeme jasady.
Qazaqstandyq saiasatker Sergei Duvanov Reseidıŋ Ukrainaǧa basyp kıruıne qatysty Nege.kz portalyna aşyq pıkır bıldırdı.
– Osy uaqytqa deiın sarapşylardyŋ denı: «Resei Ukrainaǧa basyp kırmeidı. Putin sonşalyqty aqymaq emes», – dep kelgen bolatyn. Bügın jaǧdai tübegeilı özgerdı. Resei äskerı Ukrainaǧa tūs-tūstan şabuyl jasap jatyr. Būǧan qandai baǧa berer edıŋız?
– Putin Ukrainany da, Batysty da qorqytyp-ürkıtumen şekteledı dep men de oilaǧan edım. Būl adamda tejegış degen närse joq eken. «Fenomenaldy» saiasatker bolyp şyqty. Onyŋ maŋdaiynda «KGB» dep taiǧa taŋba basqandai jazylǧan. tarapynan qandai şaralar qoldanyluy mümkın. Reseidıŋ Ukrainany basyp aluy ülken soǧysqa ūlasyp ketpei me?
– Batys mūny qalamaidy. Tym qorqaq. Būrynǧy qarym-qabıletın joǧaltyp alǧan. Ekonomikalyq sanksiialary külkılı körınedı. Putinnıŋ oǧan tükırgenı bar. Batys saiasatkerlerı «sanksiia salamyz» degendı aitady. Būl – baiypty äreket emes. Bükıl Batys öte äljuaz körınedı.
Būl bızdıŋ tarihymyzdy qaita eske tüsırıp otyr. Esterıŋızde bolsa, olar 1937 jyly da däl osylai Gitlerge Sudet oblysyn, Chehoslavakiiany basyp aluǧa, Polşaǧa basyp kıruge mümkındık bergen bolatyn.
Sosyn keiınırek qauıp özderıne töngenın anyq sezıngennen keiın ǧana qozǧala bastady. Batys saiasatkerlerı tılımen bezekteudı ǧana bıledı.
– Däl qazır bolmasa da, künderdıŋ bır künınde Qazaqstanǧa osylai basyp kıruı qanşalyqty mümkın?
– Op-oŋai! Qalpaqpen ūryp alady. Halyqaralyq qauymdastyq tısın qaǧyp alsa ǧana, bas tartuy mümkın. Sonda ǧana jan-jaǧyna qaraityn bolady.
Ukrainada tauy şaǧylmasa, kelesı kezekte bızdıŋ el tūr. Būl üşın sebep ızdep te jatpaidy.
Öitkenı, elımızdegı tūrǧyndardyŋ jartysyna juyǧy Putinnıŋ äreketterın qos qoldap qoldap otyr. Onyŋ ışınde tek qana qazaqstandyq orystar ǧana emes, qazaqtar da, basqalary da bar. İmperiialyq qylyqtar bärınde de kezdesedı. Būl adamdarǧa – «besınşı kolonnaǧa» belgı berse boldy, bärın jasaidy. Arandatuşylyqqa da barady. Olardy qorǧau üşın jarty saǧatta ūşyp keletın bolady.
– Sonda, Putin Keŋes odaǧyn nemese Resei imperiiasyn qaita qūrudy közdep otyr ma?
– Keŋes odaǧyn qaita qūrǧysy keledı dep oilamaimyn. Jäi ǧana Reseidı imperiia jasaǧysy keledı. Neoimperiialyq ambisiiasy bar. Reseilıkterdıŋ ony nege qoldap otyrǧanyn tüsınemın.
Öitkenı, olar ärqaşan özderın jerdıŋ kındıgı sanap keldı. Reseidı eŋ myqty derjava dep bıledı. Mentalitetı tūrǧysynan, olarda imperlık sana basym. Sondyqtan Ukrainaǧa qarsy küştık äreketterdı 80 paiyzy qoldap otyr.
Tek qana orystar ǧana emes, tatarlar men başqūrttar, barlyq reseilıkter qoldaǧan. Ügıt-nasihat olardy imperşıl ettı. Keŋes Odaǧy tūsynda da solai bolǧan. Qazır tym uşyǧyp kettı.
– Sonda Putindı eşkım, eşteŋe toqtata almai ma?
– Bır ǧana närse bar. Ekonomikalyq jaǧdai Putinge qarsy jūmys ısteuı mümkın. Eger keŋ kölemde soǧys bastalsa, ukrainalyqtar toitarys beredı. Olar soǧysa alady. Reseilıkterden kem tüspeidı. Ruhy myǧym. Oŋailyqpen berılmeidı. Reseidıŋ jauy köbeie tüsedı. Būl jaǧdai reseilıkterdıŋ közın aşyp, Putinnıŋ kım ekenın, Reseidıŋ faşizmge qarai bet būrǧanyn aŋǧaruy yqtimal.
“Adyrna” ūlttyq portaly
