Keşegı qaŋtar oqiǧasy elımızde saiasi häm ekonomikalyq toqyraudyŋ bar ekenın körsettı. Ädıletsızdık halyqty köşege jeteledı. Zalym zymiiandar eldı dürlıktırıp, tynyştyǧymyzdy būzdy. Oŋtüstık şahardyŋ öŋı qaşyp, alasapyrannyŋ oşaǧyna ainaldy. Halqymyz jazyqsyz japa şegıp, ana ūlynan, äiel süienışınen airyldy.
Bız osylai küdıgınen ümıtı köpteu kezeŋdı bastan ötkerdık. Ötkerıp qana qoimai, bıraz närsege közımız jettı. Şyŋǧa qarai örleudıŋ ornyna qūldyrauǧa bet alǧanymyzdy tüsındık. Osy künge şeiın el qazynasy bilık basyndaǧy sanauly ǧana toptyŋ uysynda bolǧanyn bıldık. Naryqty monopolisterdıŋ, öz qaltasyn oilaǧan elita ökılderınıŋ jailaǧanyn aŋǧardyq. Osynyŋ bärın joiamyz dedık taǧy «Jaŋa Qazaqstandy» qūrudy bastadyq. Totyqqan sanamyz qaita jaŋardy. Şeneunıkterdı şetınen auystyryp, reforma jasadyq.
Bıraq bızdegı bır sala nazardan tys qaldy. Ol qazaq mūnai-gaz salasy. Öitkenı būl sala älı de bolsa eskınıŋ ızımen jürıp keledı. Bır-ekı auys-tüiıstı eseptemegende jüienıŋ sol qalpynda qalǧanyn körıp otyrmyz. Sebebı ol salada älı de eks-prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ küieu balasy Timur Qūlybaev üstemdık etedı. Al onyŋ tyrnaqşanyŋ ışındegı komandasy sanalatyn adamdar «QazMūnaiGazdyŋ» qūzar basynda otyr. Mıne, sondyqtan tūtas gaz salasy bır ǧana adamnyŋ qaltasyna bailanyp tūrǧanda, reformalar oŋ özgerıs beredı deu qiyn.
Sarapqa salar bolsaq, elımızdegı gaz tasymaldauǧa arnalǧan qūbyrlardyŋ 4/3 bölıgı äbden tozǧan. Almastyrmasqa amal joq. Ol üşın qyruar qarjy qajet. Ūlttyq operatorlar bolsa, ne derın bılmei, ne ısterın bılmei dal?! Onsyz alǧa qarai damu mümkın emes. Auyz toltyryp maqtaityn «Qazaqstan-Qytai», «Beineu-Bozoi-Şymkent» magistraldarynyŋ syiqy syn kötermese de äiteuır jūmys ıstep tūr. Al eskırgen infraqūrylym bır künı emes bır künı tehnogendık apatqa äkeluı anyq. Sebebı 50 jyl az uaqyt emes. Keibır infraqūrylymnyŋ eskırgenı sonşalyq jarty ǧasyrǧa juyq uaqyt ötse de paidalanylyp keledı. Aitalyq, «Ortalyq Aziia – Ortalyq», «Būhara-Oral», «Orynbor-Novopskov» magistralı jöndeu körmegelı qai zaman. Älde bızge «Soiuz» gaz qūbyryndaǧy apat sabaq bolmai ma? Jylytu mausymy taqalǧan sätte kögıldır otynsyz qala jazdadyq. Al endı osy jerde taǧy da bır zaŋdy sūraq tuyndaidy. Qazaq gaz salasy nege Reseige iek artyp alǧan. Alda-jalda körşımız gaz bermeimız dep qalsa ne qylmaqpyz? Nege Türkımengaz mysalyn qarastyryp körmeimız? Būl tūrǧydan Qytai ūtymdy şeşım qabyldap otyr. Olar «Türkımengaz» memlekettık kompaniiasymen 4 mlrd AQŞ dollary kölemınde kelısımşart jasasqan. Qytai osy kelısım nätijesınde jylyna 40 mlrd tekşe metr Türkımen gazyn paidalanady. Öitkenı Türkımen gazy Reseidıkıne qaraǧanda arzan. Bız bolsaq baidyŋ balasyndai qymbatqa jügıremız. Syltau aityp sytylamyz. Äu basta bızde taŋdau boldy ǧoi. Nege jalǧyz Reseidıŋ gazyna jarmasyp qaldyq. Būl tūrǧyda bır gäp bar. Mıne, būl jerde Qūlybaev komandasynyŋ iısı şyǧady. Dälırek aitqanda, qaŋtar oqiǧasynan keiın «QazMūnaiGaz» basşysynyŋ orynbasary qyzmetınen ketken Jaqyp Marabaev, 2011 jyly «QazTransGaz» AQ-ty basqarǧan, 2014 jyldan bastap «QazMūnaiGaz» ŪK» AQ-da joǧary lauazymdy qyzmet atqaryp kele jatqan Daniiar Berlıbaevtardyŋ atyn atauǧa bolady. Jaqyp Marabaev Qūlybaevtyŋ eŋ senımdı adamdarynyŋ bırı. Daniiar Berlıbaev ta odan kem emes. Ol osydan bırer ai būryn öz ınısı Madiiar Berlıbaevty «MūnaiTas» Soltüstık-Batys qūbyr kompaniiasy» JŞS Bas direktory lauazymyna taǧaiyndamaq bolyp, jūrttyŋ talqysyna tüskenın bılemız. Resei tarapy bolsa negızgı tūtynuşylarynan airylyp qalmaudyŋ amalyn jasap, Türkımengazdy tyqsyryp baǧuda. Onyŋ üstıne Europa elderı Reseidıŋ gazynan bas tartpaq. Demek ekıara üzılse, Resei Orta Aziiaǧa qarai oiysatyny anyq. Sondai-aq Resei tūraqty tūtynuşysy sanalatyn Qazaqstandy oŋailyqpen Türkımenderge bere qoimasy belgılı. Nesın jasyramyz, qarsy kelgendı aiamaimyz dep otyrǧan körışlerımız, qazırdıŋ özıne soǧysta nege bızge jaq bolmadyŋ degendei gaz berudı qaita-qaita üzıp, qūiryǧymyzdy basqylap otyr. Būl rette bızdı aiudyŋ apanyna kez qylǧan kımder eken deisıŋ?!
Al bızge Orynbordaǧy gaz qūbyrynyŋ jaryluy soŋǧy eskertu boluy tiıs edı. Bıraq bızde älı de uaqyt bar. Sebebı apat aityp kelmeidı ǧoi! Qystyŋ qamyn jaz oilasaq igı...
Bıraq bızdegı bır sala nazardan tys qaldy. Ol qazaq mūnai-gaz salasy. Öitkenı būl sala älı de bolsa eskınıŋ ızımen jürıp keledı. Bır-ekı auys-tüiıstı eseptemegende jüienıŋ sol qalpynda qalǧanyn körıp otyrmyz. Sebebı ol salada älı de eks-prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ küieu balasy Timur Qūlybaev üstemdık etedı. Al onyŋ tyrnaqşanyŋ ışındegı komandasy sanalatyn adamdar «QazMūnaiGazdyŋ» qūzar basynda otyr. Mıne, sondyqtan tūtas gaz salasy bır ǧana adamnyŋ qaltasyna bailanyp tūrǧanda, reformalar oŋ özgerıs beredı deu qiyn.
Sarapqa salar bolsaq, elımızdegı gaz tasymaldauǧa arnalǧan qūbyrlardyŋ 4/3 bölıgı äbden tozǧan. Almastyrmasqa amal joq. Ol üşın qyruar qarjy qajet. Ūlttyq operatorlar bolsa, ne derın bılmei, ne ısterın bılmei dal?! Onsyz alǧa qarai damu mümkın emes. Auyz toltyryp maqtaityn «Qazaqstan-Qytai», «Beineu-Bozoi-Şymkent» magistraldarynyŋ syiqy syn kötermese de äiteuır jūmys ıstep tūr. Al eskırgen infraqūrylym bır künı emes bır künı tehnogendık apatqa äkeluı anyq. Sebebı 50 jyl az uaqyt emes. Keibır infraqūrylymnyŋ eskırgenı sonşalyq jarty ǧasyrǧa juyq uaqyt ötse de paidalanylyp keledı. Aitalyq, «Ortalyq Aziia – Ortalyq», «Būhara-Oral», «Orynbor-Novopskov» magistralı jöndeu körmegelı qai zaman. Älde bızge «Soiuz» gaz qūbyryndaǧy apat sabaq bolmai ma? Jylytu mausymy taqalǧan sätte kögıldır otynsyz qala jazdadyq. Al endı osy jerde taǧy da bır zaŋdy sūraq tuyndaidy. Qazaq gaz salasy nege Reseige iek artyp alǧan. Alda-jalda körşımız gaz bermeimız dep qalsa ne qylmaqpyz? Nege Türkımengaz mysalyn qarastyryp körmeimız? Būl tūrǧydan Qytai ūtymdy şeşım qabyldap otyr. Olar «Türkımengaz» memlekettık kompaniiasymen 4 mlrd AQŞ dollary kölemınde kelısımşart jasasqan. Qytai osy kelısım nätijesınde jylyna 40 mlrd tekşe metr Türkımen gazyn paidalanady. Öitkenı Türkımen gazy Reseidıkıne qaraǧanda arzan. Bız bolsaq baidyŋ balasyndai qymbatqa jügıremız. Syltau aityp sytylamyz. Äu basta bızde taŋdau boldy ǧoi. Nege jalǧyz Reseidıŋ gazyna jarmasyp qaldyq. Būl tūrǧyda bır gäp bar. Mıne, būl jerde Qūlybaev komandasynyŋ iısı şyǧady. Dälırek aitqanda, qaŋtar oqiǧasynan keiın «QazMūnaiGaz» basşysynyŋ orynbasary qyzmetınen ketken Jaqyp Marabaev, 2011 jyly «QazTransGaz» AQ-ty basqarǧan, 2014 jyldan bastap «QazMūnaiGaz» ŪK» AQ-da joǧary lauazymdy qyzmet atqaryp kele jatqan Daniiar Berlıbaevtardyŋ atyn atauǧa bolady. Jaqyp Marabaev Qūlybaevtyŋ eŋ senımdı adamdarynyŋ bırı. Daniiar Berlıbaev ta odan kem emes. Ol osydan bırer ai būryn öz ınısı Madiiar Berlıbaevty «MūnaiTas» Soltüstık-Batys qūbyr kompaniiasy» JŞS Bas direktory lauazymyna taǧaiyndamaq bolyp, jūrttyŋ talqysyna tüskenın bılemız. Resei tarapy bolsa negızgı tūtynuşylarynan airylyp qalmaudyŋ amalyn jasap, Türkımengazdy tyqsyryp baǧuda. Onyŋ üstıne Europa elderı Reseidıŋ gazynan bas tartpaq. Demek ekıara üzılse, Resei Orta Aziiaǧa qarai oiysatyny anyq. Sondai-aq Resei tūraqty tūtynuşysy sanalatyn Qazaqstandy oŋailyqpen Türkımenderge bere qoimasy belgılı. Nesın jasyramyz, qarsy kelgendı aiamaimyz dep otyrǧan körışlerımız, qazırdıŋ özıne soǧysta nege bızge jaq bolmadyŋ degendei gaz berudı qaita-qaita üzıp, qūiryǧymyzdy basqylap otyr. Būl rette bızdı aiudyŋ apanyna kez qylǧan kımder eken deisıŋ?!
Al bızge Orynbordaǧy gaz qūbyrynyŋ jaryluy soŋǧy eskertu boluy tiıs edı. Bıraq bızde älı de uaqyt bar. Sebebı apat aityp kelmeidı ǧoi! Qystyŋ qamyn jaz oilasaq igı...
"Adyrna" ūlttyq portaly
