Künı keşe Resei Prezidentı Vladimir Putinnıŋ būrynǧy kömekşısı Vladislav Surkovtyŋ üi qamauyna alynǧany belgılı boldy. Ol “krovavyi intellektual”, “genii zla” degen laqap atpen de tanymal.
Ony anau-mynau emes, bıldei RF Memlekettık Dumasynyŋ būrynǧy deputaty, Ukraina aumaqtyq qorǧanys küşterınıŋ müşesı İlia Ponomarev 11 säuır künı Facebook-te mälımdedı. Demek, aqparatty eşqandai jalǧan deuge kelmeidı. «Vladislav Surkov üiqamaqta... Surkov älı künge deiın bar şyndyqty bärınen de jaqsy bıledı», - dep jazdy ol. Sonda Memlekettık Dumanyŋ eks-deputaty «şyndyq» dep nenı meŋzedı? Demek, Surkov bırnärsenı ışıne bügıp jatqandyǧy anyq. Ol qandai şyndyq boldy eken? Jalpy Surkov ömırde joly bolǧan adam. Öitkenı ol küzetşılıkten “Reseidıŋ bas ideology” deiıngı därejege sürınbei jetken saiasatker. Tıptı Elsinge bilıktıŋ beibıt jolmen ötuın jüzege asyruǧa kömekteskenderdıŋ, sonyŋ ışınde Putinge saiasi jüienı tūraqtandyruǧa kömekteskenderdıŋ qatarynda bolǧan desedı. “Genii zla” atanyp jürgenı de sodan bolsa kerek. Sondai-aq, ol «Edinaia Rossiia» partiiasyn qūruşylardyŋ bırı jäne onyŋ da bas ideology bolyp sanalady. Taǧy bır nazar audaratyn närse, kezınde Şeşenstan basşysy Ramzan Qadyrov Surkovqa özınıŋ ornyna prezident boludy ūsynǧan edı. 2010 jyldyŋ basynda amerikandyq kongressmen İleana Ros-Leitinen Surkovty «Reseidegı söz bostandyǧyn şekteudıŋ, reseilık jurnalister men oppozisiialyq saiasi partiialardyŋ ökılderın qudalaudyŋ negızgı ideologtarynyŋ bırı» dep aiyptady. Rasymen de solai. Öitkenı ol öz maqsatyna jetu üşın eşteŋeden taiynbaityn-tūǧyn. Surkov mansap jolynda sürınbese de, talai ret synǧa ılıkken adam. Öitkenı Surkovtyŋ Resei Federasiiasy Prezidentı Äkımşılıgı Basşysynyŋ orynbasary bolyp tūrǧan kezınde köpşılık saiasatkerler onyŋ otstavkaǧa ketuın talap etken. Olardyŋ pıkırınşe, Surkov sailau nätijelerın būrmalau, saiasi bäsekelestıktı joiu, qoǧamdyq ūiymdarǧa qarsy nauqandardy ūiymdastyru, sondai-aq «Naşi» qozǧalysy siiaqty zaŋsyz ūiymdardyŋ üilestıruşısı bolǧan deidı. Sonymen bırge ol 2014 jyly Donbassta «azattyq qozǧalysynyŋ» nemese Resei Federasiiasynyŋ arnaiy operasiiasynyŋ “bas ssenarisı” jäne Qyrymdy eşbır şyǧynsyz basyp alu strategiiasynyŋ avtory bolǧan. Iаǧni Kremldıŋ köptegen saiasi shemasyn Surkovtyŋ däl özı syzyp otyrǧan desedı. Ol üşın ülken saiasi qyzmet te qajet etpegen tärızdı. Mıne, Ponomarev aitqan barlyq qūpiia osynda boluy yqtimal. Tıptı saiyp kelgende, ony qazırgı soǧystyŋ ideologiiasyn, ssenariiın jasaǧan adam retınde qarastyruǧa äbden bolady. Al Resei prezidentınıŋ kömekşısı bolǧan şaǧynda Resei Federasiiasy Prezidentınıŋ TMD memleketterımen, Abhaziia Respublikasymen jäne Oŋtüstık Osetiia Respublikasymen äleumettık-ekonomikalyq yntymaqtastyq basqarmasyna jetekşılık ettı. Vladislav Surkov jetekşılık ete bastaǧannan keiın, ol Ukrainamen tūraqty jūmys ısteu funksiialaryn keŋeittı, al keiınırek ışınara tanylmaǧan KHDR men LPR memleketterınıŋ qūryluyna sebepker boldy. 2014 jyldyŋ mamyr aiynda ol Respublikadaǧy ışkı saiasi daǧdarysty retteu üşın Abhaziia ısıne aralasty. 2020 jyly 18 aqpanda Resei Federasiiasy Prezidentınıŋ kömekşısı qyzmetınen bosatyldy. Būdan ärı Surkov jetekşılık etken mäselelermen Resei Federasiiasy Prezidentı Äkımşılıgı Basşysynyŋ orynbasary Dmitrii Kozak ainalysatyny habarlandy. Soŋǧy jyldary Vladislav Surkov ışkı saiasattan syrtqy saiasatqa köştı. Surkovty Donbasstaǧy «orys köktemınıŋ» säuletşılerınıŋ bırı dep te ataidy. Derekközderge süiensek, jūrtşylyq onyŋ kenetten otstavkaǧa ketuın ukrainalyq baǧyttyŋ özgeruımen bailanysty deidı. Basqa nūsqa boiynşa, onyŋ sebebı densaulyqqa bailanysty kürdelı problemalar boluy da mümkın. Bırneşe jyl būryn Vladislav Surkov qatty salmaq tastady, sodan berı ol onkologiialyq aurumen küresıp jatyr degen qaueset basylǧan joq. Alaida onyŋ özı būl qauesetterdı bırneşe ret joqqa şyǧardy. Al endı keşe Surkovtyŋ 2014 jyldan berı Donbassta qarjy jymqyru deregı boiynşa tergelıp jatqandyǧy turaly aqparat tarady. Qalai bolǧanda da, Vladislav Surkovtyŋ memlekettık qyzmetten ketuın simvoldyq dep sanauǧa bolady. Eger, ärine, būl taǧy bır ülken qoiylymnyŋ bölıgı bolmasa, onda ol bärın qaita oinap şyǧuy yqtimal. Onyŋ “qarjy jymqyru” ısı boiynşa tergeluı jäi ǧana synaqqa syltau ekenın saiasattan saŋyrau, aqymaq adam ǧana tüsınbeitın şyǧar. Bızdıŋşe, Putin Ukraina soǧysyndaǧy sätsızdıkterge kınälılerdı jazalaudy bastaǧan tärızdı. Alǧaşqylardyŋ bırı bolyp ajdahanyŋ tyrnaǧyna Surkov ılıkpesıne kım kepıl? Basqa-basqa, Ukrianadaǧy qandy soǧysqa Surkovtyŋ qatysy bolmauy mümkın emes. “Kınälıler tızımı” jaŋaruy äbden mümkın. Ne de bolsa, älıptıŋ artyn baǧyp kütelık…Oralbai MERGENBAIŪLY
“Adyrna” ūlttyq portalynyŋ https://t.me/adyrnaportal telegram arnasyna jazylyŋyzdar!
