Kemenı suǧa batyryp, tanktı balqytuda: Ukraina qandai qarumen soǧysuda?

Ukrainaǧa Resei basyp kırgelı ekınşı aiǧa jaqyndady. Kievke Batystyq tarap barynşa qoldau bıldırude. Qarjylai jäne qaru türındegı qoldaudyŋ deŋgeiı artty. Äsırese Donbass  üşın bolatyn aqtyq şaiqasqa arnap jaŋa qaru türlerı kelude. Endeşe bügınde Ukraina soǧysy dese, eske tüsetın qarularǧa bır şolu jasasaq.  NLAW - Ūlybritaniia Ukrainaǧa jetkızıp jatqan tankke qarsy jüie. Şvedter öndıretın būl zymyrannyŋ basym bölıgı Ūlybritaniiada. Şvesiianyŋ Saab Bofors Dynamics kompaniiasy bastapqyda oilap tapqan būl qaru, keiın Ūlybritaniiada jappai öndırıske endı. Salmaǧy 12,5 kelını qūraityn jäne atys jüiesın ıske qosu üşın bar bolǧany 2-3 sekundty qajet etetın būl qaru zamanaui ūrysta jeŋıl, tankke qarsy taptyrmaityn zymyran keşenınıŋ bırı desek te bolady. NLAW zymyranyn 20 metrden bastap 800 metrdegı nysanaǧa deiın atqylai beruge bolady. Tek qana tank emes, sonymen bırge äskeri kölık, avtobus, tıptı jaqyn qaşyqtyqtaǧy tıkūşaqty da atuǧa yŋǧaily. Zymyranynyŋ quattylyǧy sonşa, qalyŋdyǧy 500 mm brondy tesıp ötedı. Būl tanktıŋ aman qaluy ekıtalai degen söz. Naryqtaǧy qūny dollarǧa şaqqanda 25 myŋ jasyl aqşany qūraidy degen aqparat bar. Ūlybritaniianyŋ Kievke osy uaqytqa deiın naqty qanşa NLAW jetkızgenı belgısız, alaida derekter 2000-nan astam deidı.

(Suret fakty.com.ua saitynan)

Javelin - tankke qarsy jeŋıl zymyran keşenı. Ukraina soǧysy Javelinnyŋ daŋqyn asqaqtatty. Derekter boiynşa 100 zymyrannyŋ 89 nysanaǧa däl tigen. Demek, tiımdılık tura 89% degen söz. Būl joǧary körsetkış, sebebı köptegen jüielerdıŋ tiımdılıgı 40-60 paiyz arasynda auytqyp tūrady. Erekşelıgı sonda, zymyrany töbeden tüsıp, tanktıŋ eŋ osal tūsynan soqqy jasaidy. Sonymen bırge äskeri bunkerlerdı de joiuǧa qabılettı. Zymyrandy 2 şaqyrym jerden baǧyttauǧa bolatyndyqtan, atalmyş keşendı qoldanuşy sarbaz özın qauıpsızdıkte sezınedı desek te bolady. Ukrainaǧa Javelin tankke qarsy keşenın jetkızuşı AQŞ ekenın aituǧa tiıspız. Bügınde Kievke qanşa Javelin bergenı belgımız, ol äskeri qūpiia sanalady.

(Suret pravda.com.ua saitynan)

Stinger. Būl qaru köpşılıkke ejelden tanys. Keŋes-Auǧan soǧysyn körgen är azamat atalmyş qarudy jatqa bıledı. Keŋestık tıkūşaqtarǧa tynyştyq bermegen Stinger bügınde Resei tıkūşaqtarynyŋ qorqynyşyna ainaldy. AQŞtyŋ tıkelei rūqsaty boiynşa Stingerdı Kievke Litva, Latviia, Estoniia jetkızude. Vaşington jariialaǧan soŋǧy qorǧanys paketterıne bailanysty Stingerdı endı tıkelei AQŞ özı tasymaldai bastady. Jeŋıl, köteruge yŋǧaily zenittık zymyran keşenı retınde Stingerdı älemde 30-dan astam el satyp alǧan. Stinger 4 şaqyrym biıktıkte 8 şaqyrymdaǧy nysanaǧa tietın qabıletke ie.

(Suret vpk.name saitynan)

"Bayraktar" drony köpşılıkke Qarabaq soǧysynan tanys. Basqynşy Armeniia äskerıne türkiialyq soqqy jasauşy drondar qyrǧidai tiıp, tynyştyq bermedı. Bügınde Ukraina aspanyn küzetıp tūrǧan būl dülei qarudy jetkızuşı ärine Ankara. Resei tıptı Kievke dron satqany üşın Ankara būrtiyp qalǧany bar. Degenmen "būl memlekettık emes, jeke önerkäsıp keşenınıŋ kelısımı" dep Ankara ol sūraqty jyly japty. Bayraktar soqqy jasauşy drony 24 saǧat äuede qalyqtap, 150 şaqyrymǧa deiın ūşa alady. Al 5 şaqyrymdaǧy biıktıkten 8 şaqyrymdaǧy nysanany joiuǧa qabılettı. Üşınşı buyny şyqqan atalmyş dronnyŋ qūny 70 mln dollar. Jeke satylmaidy jäne bır jüiede 6 dron men ony basqaru ortalyǧy jäne zymyrandary bırge jetkızıledı. Ukrainada soŋǧy derek boiynşa 24 ekınşı buynda Bayraktar soqqy jasauşy drondary bar.

(Suret gazeta.ru saitynan)

"Starstreak" äue qorǧanys jüiesı. Ūlybritaniianyŋ töl tuyndysy sanalatyn zenittık zymyran keşenın London Kievke jaqynda berdı. Boris Djonsonnyŋ Ūlybritaniiaǧa saparynan keiın, taǧy da qosymşa Starstreak zenittık zymyrandaryn jetkızetını belgılı boldy. Starstreak zymyrany öte jyldam, kei aqparat boiynşa dybystan üş ese jyldamdyqqa ie. 7 şaqyrymdaǧy nysanaǧa däl tietın būl zenittık zymyran keşenınıŋ zymyrany üş tıstı naizaǧa ūqsas. Ūlybritaniia Ukrainaǧa qanşy zenittık zymyran jetkızgenın aşyq jariialamady.

(Suret inosmi.ru saitynan)

"Stugna" tankke qarsy zymyran keşenı. Ukrainanyŋ töl tuyndysy. 2011 jyldan bastap Ukraina qorǧanys ministrlıgı Stugna tankke qarsy zymyran keşenımen jappai qarulana bastady. Sipattamasyna nazar audaratyn bolsaq, 5 şaqyrymdaǧy nysanaǧa tura tiedı, alaida nysanany 6500 metr qaşyqtyqtan anyqtauǧa mümkındık beredı. Demek, zymyran keşenın qoldanuşy sarbazǧa aitarlyqtai qauıp tönbeidı degen söz. Osy uaqytqa deiın Ukraina 300 dana Stugna şyǧardy degen de aqparattar bar.

(Suret ferra.ru saitynan)

"Neptun" kemege qarsy zymyranyn Ukraina özı jasap şyqqan. Reseilık "Mäskeu" kreiserın su astyna jıbergennen keiın atalmyş zymyran "tanymaldyqqa" ie boldy. 2014 jyly Ukraina äskeri flotynyŋ jartysynan aiyrylǧannan keiın (Resei tartyp aldy), kemege qarsy zymyrandarǧa köbırek köŋıl bölu strategiiasyn qolǧa aldy. Neptun zymyrany 2020 jyly qoldanysqa berıldı. 280 şaqyrym jerdegı nysanany joiuǧa qabılettı būl zymyran Reseidıŋ eŋ ırı kreiserınıŋ bırı "Mäskeudı" su tübıne jıberdı. Ukrainaǧa özge de qarular tolassyz jetkızılude. Olar jaily kelesı şoluymyzda oqi alasyzdar.

Ashat QASENǦALİ,

"Adyrna" ūlttyq portaly