Aştyq jaily estelıkter el arasynda öte köp. Olardyŋ auyr ärı qasırettı ekenı sonşalyq, jürektı syzdatyp, közge jas äkeledı. Solardyŋ bırqatary mıne mynalar:
Rysqūlbek Auǧanbaiūly:
– Tıkelei aştyqtan bızdıŋ auyldaǧy Siqym ruynyŋ Asan degen atasynan 70 üiden 1933 jyldyŋ aiaǧynda 8-aq tütın qaldy. Jualy audanyndaǧy Alekseevka, Nekrasovka, Kantemirovka, Uspenovka, Blagoveşenka, Kazenka, Petrovka, Zykovka, Evgenevka, taǧy basqa tolyp jatqan orys eldı mekenderı ainalasynyŋ bärı aştyq pen joqtyqty engıze qoimaǧan. Bükıl audan, oblys, respublika kölemındegı tılı sumaŋdaǧan ajal qazaq auyldarynyŋ ortasynda otyrǧan orys aǧaiyndarynyŋ qylyn da qisaita almaǧan.
Momynqūl Pırälıūly:
– Jualy qysy öte qatty. Boran 3-4 täuılıkke sozylatyn. Bır jazǧan özınıŋ astyǧyn belsendılerden qorqyp daladaǧy şarbaqqa kömıptı. 1932 jyly 6 täulık soqqan boranda ol özınıŋ tyqqan ūrasyn taba almai, üi-ışımen qyrylyp qaldy.
Ä. Marǧūlannyŋ estelıgınen:
1932 jyly eldegı aşarşylyqty estıp, jolǧa şyqtym (Onda Leningradta oqyp jürgen kezım). Frunzege kelgende jüregım syzdap sala berdı. Bosqyndar (qazaqtar) köşede jürgızbeidı. Köbısı – Soltüstık aimaqtan. Şydai almai, Qyrǧyzstan atqaru komitetınıŋ predsedatelıne keldım. Qolymnan kelgen kömegım sol ǧana. Sodan Almatyǧa bet aldym. Goloşekinge kıru qauıptı. Eldıŋ öz astyǧyn özıne qimau ne sūmdyq. Elge jetsem, auyldyŋ ornynan basqa eşteŋesı qalmapty. Şeşem Qaraǧandyǧa bara jatyp jolda ölıptı. Arǧy atamyzdan qalǧan arab, monǧol, türkı tılınde jazylǧan, keiı ögız terısıne basylǧan jazbalar bar edı. Onyŋ barşasy joǧalypty.
(Q.Amanjolov. «Meşın jylǧy qasıret». «Aqiqat». № 7. 1992 j.)
Goloşekin genosidı kezınde qazaq saharasynyŋ 40 million maly ösıp-köbeiudıŋ ornyna bırınşı besjyldyqtyŋ ekpındı qūrlystaryna: Donbasqa, Kuzbasqa, Magnitogorskıge, Dneprogeske, Qaraǧandyǧa et bolyp toǧytyldy. Söitıp malmen bırge qazaq halqynyŋ özı de bırınşı besjyldyqtyŋ qūrbandyǧyna şalyndy… Egın ekpeitın elge astyq salyǧy salyndy… Semei, Kereku qalalarynda qoima-qoima, vagon-vagon ettı şırıtken, bıraq aşyqqandarǧa bermegen… Ūlytau maŋynda bır üiır jylqyny saiǧa qamap, pulemetpen atqylap, qyryp salǧan…
Derekköz: http://www.dalanews.kz
