ŪLTTYQ TESTILEUDEN ŪLTTYŊ TILI MEN ÄDEBİETIN ALYP TASTAP, ORNYNA SAIQYMAZAQTARDY QOSYPTY…
Bızdıŋ «Qazaq ünı» ūlttyq portalynda keşe ǧana belgılı ǧalym, filologiia ǧylymy doktory, professor Aigül Ismaqovanyŋ joǧary oqu oryndarynan qazaq tılı men ädebietın alyp tastaǧanyna qarsy «Qazaq tılı men ädebietınıŋ jazyǧy ne?» –degen şyryldaǧan jan aiqaiy jariialanyp edı…
Bügın Abai.kz saitynda Ä.Qaidarūly, Ö.Aitbaev, S. Qirabaev, R.Syzdyqova, Ş.Sarybaev, M.Qoigeldı sekıldı äigılı akademikterdıŋ , Premer-Ministr B.Saǧyntaevqa, Memlekettık hatşy G.Äbdıhalyqovaǧa, Prezident äkımşılıgı basşysynyŋ bırınşı orynbasary M.Täjinge QR Bılım jäne ǧylym ministrınıŋ būiryǧymen joǧary jäne odan keiıngı oqu oryndaryndaǧy mamandyqtar tızımınen «Qazaq tılı», «Qazaq ədebietı», «Qazaq tarihy», «Lingvistika», «Ädebiet tanu», «Türkologiia», «Şyǧystanu» siiaqty eŋ qajettı pənder alynyp tastalǧanyna qarsy narazylyq Aşyq haty jariialandy.
Endı jaŋa ǧana «Qazaq ünı «portalynda jariialanǧan «Ūlttyq testıleuden QAZAQ TILI alynyp tastaldy!!! Onyŋ ornyn Baian Esentaeva basty…» atty KTK arnasynan köşırıp basylǧan janaiqai maqalany eldıŋ bärı jappai qoldap, Bılım ministrı Saǧadievtıŋ ornynan ketuın talap etıp jatyr.
«Bız Saǧadievtıŋ reformalaryna emes, Elbasynyŋ UÄDESINE senemız!!!» atty aqyn, jurnalist Azamat Tasqaraūlynyŋ maqalasyna da jūrt jūmyla ün qosuda.
Halyqtyŋ aşu-yzasy şegıne jettı! Tanymal saiasattanuşy Rasul Jūmalynyŋ Feisbuk paraqşasynda «Ministr emes, halyqqa sor bolǧan Saǧadiev ketsın. Qylmystyq şeşımderı üşın jauapqa tartylsyn. Qoldaiyq aǧaiyn!«-degen jazbasyn barlyǧy qoldap jatyr.
«Küigende jazuşylardyŋ balalarynan, ekı Erlannan küidık» -dep bır kezde Ydyrysov pen Baijanovty synap jazǧan edık. Endı mıne, üşınşı Erlan – ataqty akademiktıŋ balasy Kenjeǧaliūly Saǧadiev qosyldy…
Ministr bola salysymen qazaq tılıne, ūlttyq müddege jan-tänımen qarsy şyqqan Bılım ministrı eldı är ısımen şoşytumen keledı.
Keide maǧan mynandai, jurnalisterden jan dalbasalap, būqpantailap qaşqanda, türlerın adam aiap ketetın ministrlerge-şeneunıkterge qarap, bızdıŋ bilık Ūlttyq müddege qarsylardy konkurs arqyly ırıktep alady-au degen oi keledı…
Ötkende būl ministrımız qarasyn köbeiteiın dep, qazaq tılın qaqpaityn 20 şaqty millionerlerdı memlekettık tıldegı bılımge aidap saldy. Sol kezde de bız qarsylyǧymyzdy aşyq bıldırgenbız.
«Qazır maimyldar da sūlulyq turaly keŋes bere bastady… Qazaqşa bılmeitın biznesmenderdıŋ mektepte qazaq tılın şekteu turaly ündeuı turaly tek osylai deuge bolady…
Bilıktıŋ barlyq būtaqtaryna myzǧymastai jaiǧasyp alyp, Qazaq tılın bılmei-aq Qazaqtyŋ taǧdyryn şeşıp otyrǧandar Qazaq Elı üşın qanşalyqty qauıptı! Baspasözde barlyǧy bas şaiqap, jaǧalaryn ūstap jatqandai, qazaq tılınde söilemeitın «qazaq» baişykeşterınıŋ elımızde negızgı pänderdıŋ qazaq tılınde oqytyluyn toqtatu turaly ündeu jasauyna qandai moraldyq qūqyqtary bar?!.
Būlardyŋ taǧy bır küidıretını, qazaq mektepterınde oqu deŋgeiı tömen eken. Qazaq mektepterın, äsırese auyl mektepterın bıtırgender özgelerden keiın qalyp keledı -mys!..
Özderı qazaq mektebınde oqymaǧan, bır balasy da qazaq mektebınde oqymaityn, basym bölıgı qazaq tılın bılmeitın, keibıreulerınıŋ tılı nan sūrauǧa jetkenmen, hal sūrauǧa jetpeitın qaltalylar qalaişa būndai masqaralyqqa baryp otyr?…«-dep jazǧan edık. https://qazaquni.kz/2016/05/28/52712.html
Sol kezde «Al ministrler men äkımder, deputattar jäne käsıpkerler, mektepterdı özge tılderge köşıruden būryn özderıŋ memlekettık tılden synaq tapsyruǧa daiynsyŋdar ma?..»- degen sūraǧymyzdy qoldaǧan belgılı ǧalym, tarih ǧylymynyŋ doqtory, professor. saiasattanuşy, aǧylşyn tılınde leksiia oqyp jürgen Äzımbai Ǧali: «Qazeke, Bılım ministrınıŋ qazaqşasynan sız emtihan alyŋyz, men aǧylşynşasynan alaiyn»dep jazyp edı saitqa öz pıkırın.
İä, qazaq tılın mensınbei, ŪBT-dan alyp tastaǧan ministrden qazaq tılınen emtihan alatyn kez keldı, halaiyq!
Mūndai ziialylyǧynan ziiany köp ministrlerdıŋ Qazaq tılınıŋ aldynda ǧana emes, Qazaqtyŋ aldynda jauap beretın kezı jettı!
Taǧy da qaitalaimyz:
«RESEIDIŊ NÖMIRI BIRINŞI ŪLTŞYLYMYN»-dep mälımdegen Resei Prezidentı V.Putin taiauda ǧana: “Orys tılı men ädebietı jäne mädenietı – Resei üşın ūlttyq qauıpsızdık mäselesı!”-dep aitty. Resei azamattyǧyn alu orys tılın bılmeitınderdıŋ oiyna da kırmeidı – bermeidı!..
AL NEGE KREMLGE QARAP «NAMAZ OQİTYN» BIZDIŊ BİLIK OSY RESEIDEN, PUTİNNEN ÜLGI ALMAIDY?
Sonda Qazaq tılı men Ūlttyq müdde – Qazaqstan üşın Ūlttyq qauıpsızdık emes, qazaqşa oilai almaityn bilıkte otyrǧandardyŋ oiyna kelgenın ısteitın ekperiment alaŋy ma?..
Endı ŪLTTYQ TESTILEUDEN ŪLTTYŊ TILI MEN ÄDEBİETIN , TARİHYN ALYP TASTAP, ORNYNA Baian Esentaeva sekıldı şoumender men dübara «kelinka» bolyp jürgen Nūrtas Adambaev siiaqty SAIQYMAZAQTARDY QOSYPTY…
«Ändıjanda bır äpkem bar, būdan da ötken soraqy» degendei, Ūlttyq testıleu ortalyǧynyŋ direktoryRamazan Älımqūlov degen:
«Bız mūny bıldık osyndai bolatynyn. Biyl ūlttyq bıryŋǧai testıleuden ötetınderdıŋ qyzyǧuşylyǧyn köteru üşın. Baian Esentaeva men Nūrtas Adambai turaly sūraq ta bar. Olar kinomatografiia, kino salasy damuy turaly özınıŋ oi-pıkırın körsetken», – dep, betı bülk etpei soǧyp tūr…
Ūlttyq kinomyzdyŋ ūstyndary osylar bolsa, bez terıp ketu ǧana qaldy bızge…
Būl Bılım jäne ǧylym ministrı Erlan Saǧadievtyŋ Elbasynyŋ keşe ǧana QR Konstitusiiasynyŋ 26-babyn özgertusız qaldyrudy ūsynyp tūryp aitqan «Halyqtyŋ talabymen sanasuymyz kerek»-degenınıŋ bärıne qatysty ekenıne tüisıgı jetpeitın sekıldı…. Ükımet basşysy Baqytjan Saǧyntaevtyŋ Bılım ministrınıŋ negızsız «reformalaryn» jaqtyrmai, tıkelei özıne: «Halyqtyŋ narazylyǧy köp bolyp jatyr. halyqpen jūmys ısteu kerek!»-degenın de tyŋdaǧysy joq…
Qazaq tılı men ädebietı, tarihy -ūlttyŋ tamyry! Qazaqstannyŋ Bılım jäne ǧylym ministrı Erlan Kenjeǧaliūly Saǧadievtıŋ aldyna qoiǧan maqsaty – qazaqtyŋ bolaşaǧyn qūrtu üşın ŪLTTYŊ TAMYRYNA BALTA ŞABU MA?
Onda qazaq tılıne-qazaq ädebietıne- qazaq tarixyna -iaǧni qazaq ūltyna, qazaqtyŋ bolaşaǧyna qarsy bılımsız Bılım ministrınıŋ ornynan ketuın talap etemız!
MŪNDAI «BILIM» MİNİSTRI BOLSA – ŪLTQA JAUDYŊ KEREGI JOQ!!!
Qazybek İSA,
qazaquni.kz
