Almaty qalasy Qoǧamdyq keŋesı şahardaǧy ūiymdardyŋ basyn qosyp Denis Tennıŋ qaiǧyly qazasyna qatysty ülken jiyn ötkızdı. Qalyptasqan jaǧdaiǧa bailanysty köptegen ükımettık emes ūiymdar öz ūsynystaryn aitty. Öz basym #Adyrna qorynyŋ atynan mynandai ūsynysty ortaǧa saldym:
"Auyryp em ızdegenşe auyrmaityn jol ızde" deidı. Bır qalyptasyp qoiǧan kısını özgertu qiyn. "Balany jastan..." deidı qazaq. Tärbiege, tärbie bolǧanda da ūlttyq tärbiege ärbır ata-ana, ūstazdar, memlekettıŋ özı, jalpy qoǧam jauapty boluy qajet. Elımızde 70 paiyzǧa juyq memleket qūruşy ūlt - qazaqtar tūrady. Säikesınşe, eŋ kedei, tūrmysy men bılımı tömen ūlt ta - qazaqtar. Almatydai alyp qalaǧa tırkeusız kelıp türlı qara jūmystardy atqaratyn, dıni sektalardyŋ qūryǧyna tüsetın, tıptı eŋ köp qylmys jasaityn da - qazaqtar. Öitkenı jaǧdaiy tömen otbasylardyŋ tärbie mäselesıne köŋıl böletınderı sirek kezdesedı. Endeşe, sol öz elınde "bosqyn" bolyp jürgen qazaq jastaryna ūlttyq tärbie men sapaly bılım beruge köŋıl böluımız qajet.
Mysaly, Denis Tendı ūrylar emes, bai bır şeneunıktıŋ balasy araq ışıp alyp qaǧyp ketuı de mümkın edı ǧoi. Mūndaǧy mäsele tek äleumettık-materialdyq jaǧdaida emes, bılımde dep esepteimın. Men özım de ortaşa otbasydan şyqtym. Bıraq äke-şeşe tärbiesı men maǧan degen senımı menı ünemı alǧa jetelep otyrdy. Äl-Farabi aitady: "Tärbiesız berılgen bılım adamzattyŋ qas jauy" dep. Būryn auyl-aimaǧynyŋ, ruynyŋ, şyqqan äuletınıŋ, ata-babalarynyŋ abyroiyna kır keltırmeudı oilaityn qazaq qazır tek bır sättık tabys, oŋai olja ızdeidı, eŋbektenıp şynaiy jetıstıkke jetuge degen senımı joq. Abai aitady: "Jürekte oty joq adamda mi bolmas" dep. Aldyna qoiǧan jüielı arman-maqsaty joq ne tärbieden jūrdai kısı jeŋıl jolmen tez baiyp ketudı ǧana aŋsaidy. Būl - qylmysker ärı jemqor qoǧamnyŋ kelbetı. Özın-özı syilap, ata-baba atyna kır keltırmeudı oilaityn, qazaqtyq namysty tu eter azamat eŋ bırınşı ūlttyq tärbieden quat alady, adal eŋbek etıp jetıstıkke jetuge ar-ūiatpen qyzmet etedı. Qazaqtyŋ ūlttyq dästürlerı - ar-ūiat kodeksı, jazylmaǧan zaŋ edı. Sony bılım oşaqtarynda köbırek oqytudyŋ joldary qarastyryluy tiıs. Ūlttyq qūndylyqtardy nasixattau ortalyqtary aşylyp, öz elın, ūltynyŋ töl erekşelıkterın qūrmetteitın patriot jastar ösıp-jetıluı kerek.
Süiegı qatyp, qalyptasyp qoiǧan kısılerdı özgertu öte qiyn. Al jastarǧa ūlttyq tärbie men sapaly bılım beru, jas tolqyndy adal eŋbekke baulu Qazaqstandy tübı jaqsy jaǧyna qarai özgertedı. Onyŋ jemısın eŋ kemı 10 jyldan keiın ǧan köre bastaimyz. Jemqorlyqqa qarsy qanşa qatal zaŋ şyǧarsaŋyzdar da keiın soǧan müddelıler "saŋylau" tauyp alady. Bıraq qalanyŋ kez kelgen quysyna kameralardy qaptatyp tastasaq, bızge tıptı polisiialardyŋ ne keregı bar?
Aitpaǧym, polisiia emes, balabaqşa, mektep mūǧalımderdıŋ jalaqysyn arttyru kerek. Mūǧalımderdıŋ sapasy tömen. Az jalaqyly jūmysqa bılımı naşar kısıler ǧana amalsyz barady. Mektepterde qanşama sektanttar sabaq berıp jür. Az jalaqy jetpegen soŋ dıni ūiymdarǧa qosymşa müşe bolyp ta kün köredı. Endı olardan bız qalai sapaly bılım men tärbie talap etemız?
Mysaly, Denis Tendı ūrylar emes, bai bır şeneunıktıŋ balasy araq ışıp alyp qaǧyp ketuı de mümkın edı ǧoi. Mūndaǧy mäsele tek äleumettık-materialdyq jaǧdaida emes, bılımde dep esepteimın. Men özım de ortaşa otbasydan şyqtym. Bıraq äke-şeşe tärbiesı men maǧan degen senımı menı ünemı alǧa jetelep otyrdy. Äl-Farabi aitady: "Tärbiesız berılgen bılım adamzattyŋ qas jauy" dep. Būryn auyl-aimaǧynyŋ, ruynyŋ, şyqqan äuletınıŋ, ata-babalarynyŋ abyroiyna kır keltırmeudı oilaityn qazaq qazır tek bır sättık tabys, oŋai olja ızdeidı, eŋbektenıp şynaiy jetıstıkke jetuge degen senımı joq. Abai aitady: "Jürekte oty joq adamda mi bolmas" dep. Aldyna qoiǧan jüielı arman-maqsaty joq ne tärbieden jūrdai kısı jeŋıl jolmen tez baiyp ketudı ǧana aŋsaidy. Būl - qylmysker ärı jemqor qoǧamnyŋ kelbetı. Özın-özı syilap, ata-baba atyna kır keltırmeudı oilaityn, qazaqtyq namysty tu eter azamat eŋ bırınşı ūlttyq tärbieden quat alady, adal eŋbek etıp jetıstıkke jetuge ar-ūiatpen qyzmet etedı. Qazaqtyŋ ūlttyq dästürlerı - ar-ūiat kodeksı, jazylmaǧan zaŋ edı. Sony bılım oşaqtarynda köbırek oqytudyŋ joldary qarastyryluy tiıs. Ūlttyq qūndylyqtardy nasixattau ortalyqtary aşylyp, öz elın, ūltynyŋ töl erekşelıkterın qūrmetteitın patriot jastar ösıp-jetıluı kerek.
Süiegı qatyp, qalyptasyp qoiǧan kısılerdı özgertu öte qiyn. Al jastarǧa ūlttyq tärbie men sapaly bılım beru, jas tolqyndy adal eŋbekke baulu Qazaqstandy tübı jaqsy jaǧyna qarai özgertedı. Onyŋ jemısın eŋ kemı 10 jyldan keiın ǧan köre bastaimyz. Jemqorlyqqa qarsy qanşa qatal zaŋ şyǧarsaŋyzdar da keiın soǧan müddelıler "saŋylau" tauyp alady. Bıraq qalanyŋ kez kelgen quysyna kameralardy qaptatyp tastasaq, bızge tıptı polisiialardyŋ ne keregı bar?
Aitpaǧym, polisiia emes, balabaqşa, mektep mūǧalımderdıŋ jalaqysyn arttyru kerek. Mūǧalımderdıŋ sapasy tömen. Az jalaqyly jūmysqa bılımı naşar kısıler ǧana amalsyz barady. Mektepterde qanşama sektanttar sabaq berıp jür. Az jalaqy jetpegen soŋ dıni ūiymdarǧa qosymşa müşe bolyp ta kün köredı. Endı olardan bız qalai sapaly bılım men tärbie talap etemız?
Arman Äubäkır
"ADYRNA" ūlttyq bırlestıgınıŋ direktory
