Qazaq elınıŋ bılım men ǧylym keŋıstıgınde özındık sara joly, jarqyn qoltaŋbasy bar körnektı ǧalym, ūlaǧatty ūstaz, qoǧam qairatkerı, saiasattanuşy-ǧalym – Janatbek Eşenqojaūly İşpekbaev biyl mereilı 60 jasqa tolyp otyr. Būl – parasatty ömırdıŋ, tynymsyz eŋbek pen adal qyzmettıŋ, biık ruh pen bekzat bolmystyŋ belesı.
Sanaly ǧūmyryn ūltyna, elınıŋ örkendeuıne, ruhani jaŋǧyruyna, jastardyŋ tärbiesı men otandyq ǧylymnyŋ damuyna arnaǧan Janatbek Eşenqojaūly – şyn mänınde ūlttyŋ ūly mūratyna qyzmet etıp kele jatqan qairatker tūlǧa.
Ǧylymǧa adaldyq – ǧūmyrǧa baǧdar
Janatbek Eşenqojaūlynyŋ ǧylymi joly tereŋ bılım men köpjyldyq täjıribege, ūlttyq mūrat pen qoǧamdyq jauapkerşılıkke negızdelgen. Ol – Qazaqstan Joǧary mektebı Ūlttyq Ǧylym akademiiasynyŋ korrespondent-müşesı, Qytai Halyq Respublikasynyŋ Hanşan pedagogikalyq institutynyŋ qūrmettı professory, Ş.Uälihanov atyndaǧy memlekettık syilyqtyŋ laureaty, «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı.
Janatbek Eşenqojaūlynyŋ negızgı ǧylymi-zertteu eŋbekterı Täuelsız Qazaqstannyŋ qalyptasuy men damuy, ūlttyq sana men tarihi jadyny jaŋǧyrtu, saiasi tūraqtylyqty qamtamasyz etu mäselelerıne arnaldy. 2004 jyly «Täuelsız memleketter dostastyǧynda saiasi konsensusty qalyptastyru» taqyrybynda kandidattyq dissertasiia qorǧap, saiasi ǧylymdar kandidaty ǧylymi därejesın ielendı.
Ǧylymi ızdenısterı men pedagogikalyq qyzmetınıŋ nätijesınde 2011 jyly Abai atyndaǧy QazŪPU-nıŋ akademiialyq professory ataǧyna ie boldy. Onyŋ qalamynan tuǧan 6 monografiia, ondaǧan oqu-ädıstemelık qūraldar men 100-den astam ǧylymi maqalalar elımızdıŋ ǧylymyna sübelı üles bolyp qosyldy. Onyŋ eŋbekterı Scopus derekqoryna enıp, avtorlyq patenttermen qorǧalǧan.
«Mäŋgılık El» ideiasynyŋ ǧylymi negızın qalaǧan eŋbekter
Janatbek Eşenqojaūlynyŋ «Mäŋgılık El» ideiasyna arnalǧan ırgelı eŋbekterı – otandyq gumanitarlyq ǧylymnyŋ altyn qoryna qosylǧan bıregei tuyndylar. Onyŋ «Mäŋgılık El osylaişa somdalǧan» jäne «Mäŋgılık El qazaǧyna hat» atty monografiialary – Täuelsız Qazaqstannyŋ tarihi şejıresın, ruhani-mädeni qalyptasu jolyn tereŋ zerdeleitın, ūlttyq sana men bolmysty ǧylymi negızde baiyptaityn eŋbekter.
Atalǧan eŋbekte qazaq ūltynyŋ tamyrynan bügıngı örkenıne deiıngı tarihi evoliusiiasy, qoǧamdyq sanasy men intellektualdyq äleuetı filosofiialyq, saiasi, mädeni tūrǧyda zerdelengen. Abai mūrasy men ūlttyq tälım, ūrpaq sabaqtastyǧy jäne ruhani jaŋǧyru mäselelerı ǧylymi-teoriialyq negızde taldanyp, oqyrmanǧa tyŋ oi salady. Būl eŋbek üşın Janatbek İşpekbaev 2023 jyly gumanitarlyq ǧylym salasyndaǧy üzdık zertteuı retınde Şoqan Uälihanov atyndaǧy memlekettık syilyqtyŋ laureaty atyndy.
Ūstazdyq pen azamattyqtyŋ ülgısı
Janatbek Eşenqojaūlynyŋ eŋbek joly qarapaiym mamandyqtan bastalyp, ǧylym men pedagogika salasynda biıkke köterıldı. Abai atyndaǧy QazPİ-dıŋ (qazırgı – Abai atyndaǧy QazŪPU) qazaq ädebietı kafedrasynda oqytuşydan bastap, rektor kömekşısı, tärbie jūmysy jäne äleumettık damu jönındegı prorektor, rektor keŋesşısı, bügınde – Rektor Apparatynyŋ basşysy qyzmetın abyroimen atqaryp keledı.
Sonymen qatar, ol – «Saiasattanu jäne äleumettık-filosofiialyq pänder» kafedrasynyŋ professory, tärbie jäne ruhani damu salasynda tereŋ teoriialyq negızderge süiengen bıregei baǧdarlamalardyŋ avtory.
Onyŋ bastamasymen qūrylǧan «Abai mektebı» ūiymy men ekı jylda bır ötetın «Abai älemı» festivalı – student jastardyŋ ūlttyq qūndylyqtarǧa degen qyzyǧuşylyǧyn arttyryp, ruhani tärbienıŋ üzdık ülgısıne ainaldy. Sondai-aq, ūltaralyq kelısımdı nyǧaitatyn «Bırlık» studenttık Assambleiasy da professordyŋ eldık müddege sıŋırgen eŋbegınıŋ bır parasy.
Qoǧamdyq qyzmettegı qairatkerlık kelbet
Janatbek Eşenqojaūly – elımızdıŋ qoǧamdyq-saiasi ömırıne de belsene aralasqan azamat. Ol – Qazaqstan Halqy Assambleiasynyŋ belsendı müşesı, «Amanat» partiiasynyŋ bastauyş ūiymdarynda töraǧa orynbasary, bırneşe märte QR Prezidentı men Mäjılıs, Mäslihat sailaularynda qoǧamdyq ştab jetekşısı boldy.
Memlekettık tıldı damytuǧa arnalǧan bastamalarda da ol aldyŋǧy şepte jür. Qazaq tılınıŋ märtebesın arttyru baǧytynda oqu qūraldaryn äzırlep, terminologiialyq sözdıkter avtorlyǧyna atsalysyp, tıl mädenietınıŋ damuyna mol üles qosty. Būl eŋbegı elenıp, 2024 jyly «Ahmet Baitūrsynūly» tösbelgısımen marapattaldy.
Odan özge de elge sıŋırgen eŋbegı memlekettık deŋgeide joǧary baǧalanyp, Janatbek Eşenqojaūly 2018 jyly «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı, «Qazaqstan ǧylymyn damytuǧa sıŋırgen eŋbegı üşın», «Bılım beru ısınıŋ qūrmettı qyzmetkerı», «Y.Altynsarin» tösbelgılerınıŋ iegerı, QR Täuelsızdıgınıŋ 20, 25, 30 jyldyǧyna arnalǧan mereitoilyq medaldardyŋ iegerı, Panfilov audanynyŋ Qūrmettı azamaty (2013 j.) atanyp, QR Prezidentınıŋ bırneşe märte Alǧys hattarymen marapattalady.
Parasat iesınıŋ paraqtalǧan ömırı
Janatbek Eşenqojaūly – bügıngı ūrpaqtyŋ ǧana emes, bolaşaqtyŋ da jüregıne oi salyp, ūlt mūratyna baǧyt beretın azamat. Ol – öz halqynyŋ janyn ūqqan, ruhyn tanyǧan, tarihyn zerdelegen, erteŋıne sengen tūlǧa. Onyŋ eŋbekterı men oi-tolǧamdary – qazaq ǧylymynyŋ ǧana emes, ūlttyq ruhaniiattyŋ asyl qoryna ainaldy.
Osylaişa, 60 jasqa parasatpen jetken, elın süigen, elı süigen Janatbek Eşenqojaūly – qazaq ǧylymynyŋ şamşyraǧy, ūlt ruhynyŋ temırqazyǧy.
Qazaq ūlttyq pedagogikalyq universitetınıŋ baspasöz qyzmetı
