2022 jyldyŋ 1 qazan künı Syrym audany ortalyǧy Jympity auylynda bır aptalyq şaralardyŋ soŋǧy legı öz märesıne jettı. 1 qazan künı ertemen Batyr, qolbasşy Syrym Datūlynyŋ tuǧanyna 280 jyl jäne körnektı memleket, ūlt qairatkerı, alaş ziialysy Jahanşa Dosmūhamedūlynyŋ tuǧanyna 135 jyl toluyna orai ötetın toiǧa kelgen qonaqtar “Syrym şyqqan töbege” taǧzym ettı.
Audan äkımı Tölegen Töreǧaliev qonaqtarǧa “qoş keldıŋız!” aityp, tek Syrym elı üşın emes, küllı alaşqa ortaq toi ekenın tılge tiek ettı. Dübırlı toiǧa kelgen qonaqtar Syrym Datūlynyŋ eskertkışıne gül şoqtaryn qoiyp, taǧzym ettı. Taǧzym artynşa toitöbedegı alaman bäigege men tazy jarysyna ūlasty. Is-şara Batys Qazaqstan oblysy äkımınıŋ orynbasary Baqytjan Narymbetov arnaiy qatysyp, qūttyqtau sözın söiledı. Daladaǧy dübırlı dodaǧa jinalǧan halyqtyŋ köpşılıgı at jarysyn qyzyqtauǧa kelgenderı belgılı.
Äuelı qiqulaǧan halyqtyŋ nazary tazylar jarysyna audy. Är audandardan qosylǧan tazylar äp degende suyryla alǧa şyqqandarymen, Bäiterek audanynan kelgen Marat Mūhtarovtyŋ tazysy 1 oryndy ielense (50 000 t ) 2- 3 oryndy Nūrlan Mūhtarovtyŋ tazysy (30 000 - 20 000 tg) eşbırıne bermedı. Dala dübırge tolyp ainala şaŋǧa böger sätte keldı.
Atsüier qalyŋ qauym dürbılerın qoldaryna aldy, bapkerler de tolqu üstınde. Äuelı 2 ainalymdyq “tai jarysy” bastalyp, soŋy 6 ainalymdyq “top bäige” jäne 8 ainalymdyq “alaman bäigege” ūlasty. Dala at tūiaǧynyŋ dübırıne toldy. Halyqtyŋ qiqulaǧan ünı boidy şymyrlatady. Bärınıŋ nazary, kökeidegı oiy märe syzyǧyn alǧaş bolyp qai attyŋ kesıp öterıne auǧan. Sonymen üş türlı bäigenıŋ tolyq nätijesı tömendegıdei:
“Tai jarysy” 13 tai
1 oryn - Asylbek Jaŋabaev, “Qaratorǧai”
(Aqjaiyq audany), 250 000 teŋge;
2 oryn-Qaldybek Nūrpeiısov, “Tūmar” (Aqtöbe oblysy, Qobda audany), 150 000 teŋge;
3 oryn-Meirambek Umirov “Samal” (Qobda audany) 100 000 teŋge;
“Top bäige” 13 at
1 oryn-Temır Käkım, “Tasqyn “ (Terektı audany), 800 000 teŋge
2 oryn-Bekbol Baijarqynov, “Aqmonşaq”, (Aqtöbe oblysy), 500 000 teŋge;
3 oryn - Maqsat Seitaliev, “Aitöbel” (Jaŋaqala audany), 300 000 teŋge;
“Alaman bäige” 12 at
1 oryn - Bekbol Baijarqynov “Mesis” (Aqtöbe oblysy), 1 000 000 teŋge;
2 oryn - Maqsat Seitaliev “Baqtory”, (Jaŋaqala audany), 700 000 teŋge;
3 oryn - Ermek İbaşev “Aqjauyn” (Aqtöbe oblysy), 500 000 teŋge;
Audaryspaq
1 oryn - Tölebi Qaiyrjanov, 50 000 teŋge
2 oryn - Abai Kenjebaev, 30 000 teŋge
3 oryn - Jänıbek Jamalov, 20 000 teŋge
Arqan tartys
1 oryn - 1987 jylǧylar, 50 000 teŋge
2 oryn - Saroi auyldyq okrugı, Közdıǧara auyly, 30 000 teŋge
3 oryn - Öleŋtı auyly, 20 000 teŋge
Qoi köteruden
Saiyn Aldiiar jeŋımpaz jeŋımpaz atandy.
Dala dübırınen keiıngı ūlan asyr toi «Syrym — aibarym, Jahanşa — bairaǧym» atty respublikalyq aqyndar aitysymen sabaqtasty. Qazaqtyŋ töl önerın tamaşalauǧa halyq anşlagpen jiyldy. Egde jastaǧy ata-äjelermen qatar balalardyŋ da qarasy qalyŋ boldy.
Aitystyŋ atasy atanǧan, halyqaralyq aitys aqyndary men jyrşy-termeşıler odaǧynyŋ töraǧasy Jürsın Erman söz dodasyn jürgızu üşın sahnaǧa şaqyryldy. «Qazaqtyŋ qasiettı mekenı Jympity aspanynda bügın ruh ūşyp jürgendei. Ol ruh — has batyr Syrymnyŋ, alaş arysy Jahanşanyŋ ruhy»,—dedı Jürsın Erman.
Syrym audany äkımı Tölegen Töreǧaliev dala kemeŋgerı men alaş qairatkerın ūlyqtauǧa arnalǧan şaraǧa şaqyrtudy qūp alǧany üşın Jürsın Moldaşūly men aityskerlerge alǧysyn bıldırıp, jaŋa Qazaqstanǧa Syrym men Jahanşanyŋ ızımen, ideiasymen qadam basaiyq degen peiılın jetkızdı.
Aitys alamanyna barlyǧy segız aqyn qatysty. Jyr dodasyn syrymdyq Bauyrjan Şirmedinūly men Talǧat Myqidyŋ jūby bastady. Atyraulyq Şalqarbai Izbasarov pen Mūradym Mirlanov söz qaǧystyrdy. Aitystyŋ bekzadasy Bekarys Şoibekovpen üş märte «Altyn dombyra» iegerı Mūhtar Niiazov aitysty. Törtınşı bolyp Syr süleilerınıŋ synyǧy Nūrmat Mansūrov pen arpa ışınde bır bidai, Narynnyŋ nar qyzy Jansaia Musina şyqty.
Aitystyŋ meimany retınde kelgen Jäken Omarov, Berık Jüsıpovter termelerımen jürektegı şerdı qozǧap, körermen közıne jas üiırdı. Äsırese, J. Omarov oryndaǧan Mailyqojanyŋ äke men ana turaly termesı halyqty erekşe äserlendırıp, oi saldy.
Halyqty qiqulatyp, delebesın qozdyrǧan aitys üş saǧatqa juyq uaqytqa sozyldy.
Dombyra asynǧan aqyndar dodasy soŋynda audan äkımı Tölegen Töreǧaliev pen oblystyq mäslihat deputaty, «Jıbek joly» şarua qojalyǧynyŋ jetekşısı Ǧanimat Nūrmūhanov sahnaǧa köterıldı. Audan äkımı segız aqynnyŋ ärqaisysyna eldıŋ atynan at mıngızıletının aitty. Ūlttyq önermen halyqty susyndatu üşın, aitysty ūiymdastyru üşın eŋbek sıŋırgen qos Bauyrjanǧa (B.Haliolla, B.Şirmedinūly) alǧysyn bıldırdı. Jympityǧa jüirıkterımen kelgen Jürsın Ermanǧa şapan jauyp, qūrmet körsettı. Barlyq qonaqtarǧa estelık syilyq pen audan äkımınıŋ alǧys haty tabys etıldı.
Ǧanimat Qaiyrjanūly Jürsın Moldaşūlyna da at mıngızdı.
Audannyŋ toiyna tüske deiın qadırlı qonaqtar kelıp, tartysty bäige, Jürsınnıŋ jüirıkterı qatysqan alaman aitys ötse, köpten kütken gala konsertte öttı. Bügıngı toi, būrynǧydan özgerek bolǧanynda aita ketuımız kerek.
Qorytyndy keşke Qazaqstan Kompozitorlar odaǧynyŋ müşesı, änşı-sazger Jaskeleŋ Ǧaisaǧaliev bastaǧan, Taras Jauynbaev, Kamila Şaihieva, Qanat Tölepqali, Danabek Ümbetälı jäne jerlesımız Bekei Qanatov syndy öŋırımızge tanymal öner ielerı än şyrqady.
Odan bölek, jas ta bolsa tyŋdarmannyŋ jüregınen oryn ala bılgen, köpke tanymal, jastardyŋ süiıktı änşısı Sadraddin Bolat ta keştıŋ basty qonaǧynyŋ bırı boldy.
Keş jastardyŋ köŋılınen şyqsa kerek, Syrym audanynyŋ ortalyq alaŋynda änsüier aǧaiynnyŋ qatary qalyŋ boldy.
Bır aptaǧa sozylǧan audandaǧy toidyŋ ädemı nüstesı qoiyldy.
MÜSIRBEK AITAŞEV AIJAN BAUYRJANQYZY ŞYNAR MOLDANİIаZOVA
