Jasampaz urandarmen, ıllıýzııamen ómir súrmeı, qoǵamdy damytýǵa jastardy tartaıyq!

6755
Adyrna.kz Telegram

Eń paıdaly ınvestıııa qandaı dep oılaısyzdar? Árıne, jastarǵa salynǵan ınvestıııa. Kóptegen memleketterde jastar saıasaty ınvestıııanyń negizgi baǵyty bolyp tabylady, óıtkeni ol bolashaqta turaqty qoǵam qurýda sheshýshi ról atqarady.

Qazirgi ýaqytta álemde 7.7 mlrd astam turǵyndardyń 10 ben 29 jas aralyǵyndaǵy jastardyń sany 1,8 mlrdtan asady. Jastar úlesi álemde jyl sanap ósip keledi. Bul ásirese Ortalyq Azııa elderinde anyq baıqalady.

Resmı statıstıkaǵa sáıkes, búginde Qazaqstanda 14-29 jas aralyǵyndaǵy jastardyń sany 4 mıllıonǵa jýyq adamdy quraıdy, onyń 2,3 mıllıony qalada, 1,7 mıllıony aýylda turady.
Jastar ózderi ómir súretin qoǵamda ádil jáne teń múmkindikter jasaýdy qamtamasyz etýdi talap etetindikten, olardyń aldynda turǵan kóptegen máselelerdi sheshý qajettiligi burynǵydan da ótkir bola bastady. Jastar úshin ózekti máseleler qataryna bilim alý, densaýlyq saqtaý, jumyspen qamtý jáne baspanamen baılanysty.

Qazaqstanda jastar qoǵamnyń eń belsendi bóligi. Qazirgi álemde kez kelgen eldiń básekege qabilettiligi men jetistigi jastardyń bilimimen, shyǵarmashylyǵymen jáne eńbekqorlyǵymen anyqtalady.

2019 jyly Prezıdent qyzmetine kirisken Q.K.Toqaev jańashylyqa jaqyn saıasatker retinde óz jumysy úshin birinshi kezektegi 10 mindettiń biri jastardy qoldaý dep atady. Reformalardy kezeń-kezeńmen júrgizýdi josparlaı otyryp, Prezıdent jastardy qoldaýdyń 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparyn ázirleýdi tapsyrdy. Onda jumyspen qamtý, sapaly bilim berý, turǵyn úı, áleýmettený jáne basqa máselelerdi sheshý boıynsha 10 baǵyt qarastyrylǵan. Bolashaqta ult básekege qabiletti bolýy úshin jastarǵa ınvestıııany arttyrýymyz qajet. Eldegi qarqyndy ózgerister oryn alatyn bolsa, ol jastarǵa tikeleı baılanysty bolady.

Prezıdenttiń bastamasymen memleketimizde jastardy qoldaý baǵytynda kelesi sharalar iske asýda:

  • Daryndy jastardy qoldaý úshin 3 mıllıon teńge kóleminde «Táýelsizdik Urpaqtary» granty taǵaıyndaldy.
  • Jas ǵalymdar úshin Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha álemniń jetekshi ǵylymı ortalyqtarynda taǵylymdamadan ótý úshin 1000 grant bólindi.
  • Jastar startaptaryna granttar ulǵaıtyldy. Jastar úshin Bızneske arnalǵan granttardyń mólsheri 200 AEK – ten 400 AEK-ke deıin-shamamen 1,2 mln teńgege deıin ulǵaıtyldy.
  • 2023 jyly jastar kásipkerligin qoldaý úshin jyldyq 2,5% jeńildikpen shaǵyn nesıelendirýdiń jeke tetigi iske qosylady.
  • «Prezıdenttik Jastar kadrlyq rezervi» jobasy iske asty. Jobanyń maqsaty - jastar úshin ashyq áleýmettik lıft qurý. MQIA málimetteri boıynsha 300 rezervshiniń 219-y ártúrli memlekettik jáne saıası laýazymdarǵa ornalastyrylǵan.
  •  2020-2022 jyldary Stıpendııalar ulǵaıtyldy. Qazir stýdentter 36 660 teńge, pedagogıkalyq mamandyqtar stýdentteri - 58 800 teńgege deıin., magıstranttar - 86 987 teńgege deıin., doktoranttarǵa- 195 000 teńge stıpendııa alady.

Sonymen birge, ómir boıy oqytý tujyrymdamasy qabyldandy. Úzdiksiz bilim berý Qazaqstannyń adamı kapıtalyn kúsheıtedi. Joǵary oqý oryndaryna eńbek naryǵynda túlekterdiń básekege qabilettiligin arttyrý maqsatynda akademııalyq derbestik berildi. Joǵary oqý oryndary bilim berý traektorııalaryn ózderi ázirleıdi, kolledjder jumys berýshilermen birlesip bilim berý baǵdarlamalarynyń mazmunyn aıqyndaýǵa quqyly, bilim berý sapasyn monıtorıngileý úshin bilim berý baǵdarlamalarynyń tizilimi quryldy.
Prezıdenttiń jas ǵalymdarǵa áleýmettik lıft retinde usynǵan tamasha bastamalarynyń biri «Jas ǵalym» jobasy. Bul joba aıasynda álemniń jetekshi ǵylymı ortalyqtarynda taǵylymdamadan ótý úshin ǵalymdarǵa 500 grant jáne boıynsha jas ǵalymdarǵa 1000 grant bólindi.

Prezıdent bizdiń jastarǵa sene otyryp jáne onyń jetistigine úmitpen qaraıdy. Jaqynda Qasym-Jomart Toqaev AQSh-qa is-saparmen barǵan kezde qazaq jastarynyń basyn qosqan «Digital Nomads» qaýymdastyǵynyń múshelerimen kezdesken bolatyn. Alpaýyt tehnologııalyq kompanııalarda jumys isteıtin 400-den astam IT-mamannyń basyn biriktirgen qaýymdastyq otyrysynda sóz sóılegen qazaq qyzynyń Microsoft kompanııasynda laýazymdy qyzmet atqaratynyn bilgen el Prezıdenti elge kelip, memlekettiń órkendeýine úles qosýǵa shaqyrdy. Ádette ustamdy Qasym-Jomart Kemeluly sol joly boıyn maqtanysh sezimi kernegenin jasyra almaǵan bolatyn. Prezıdent, «daryndy jastar elimizdiń bolashaǵyna degen senimdi nyǵaıtady» dep atap ótken bolatyn.

Jalpy Prezıdent bastamasymen júrgizgen reformalar jastarǵa elde tabysqa jetý úshin barlyq múmkindikter jasalatynyn sezinýge múmkindik beredi. Bul jastardyń erteńgi kúnge degen senimdiligin arttyratyny sózsiz.

Jastar tarapynan da memlekettiń damýy úshin konstrýktıvti usynystar jasalýy tıis dep oılaımyn. Bizdiń qoǵamdy ózimiz ózgertpesek eshkim ózgertpeıtinin lıberaldy ustanymdy Toqaev myrza jaqsy túsinedi. Jasampaz urandarmen, ıllıýzııamen ǵana ómir súrmeı, bizdiń qoǵamdy sál jaqsy damytýǵa jastardyń úlesi - ol árbir jastyń óz salasynda kásibı mamanǵa aınalǵany. Memlekettiń mindeti – qoldaý men demeý.

Eldos JUMAǴULOV

 

Pikirler