Jasampaz ūrandarmen, illiuziiamen ömır sürmei, qoǧamdy damytuǧa jastardy tartaiyq!

Eŋ paidaly investisiia qandai dep oilaisyzdar? Ärine, jastarǧa salynǧan investisiia. Köptegen memleketterde jastar saiasaty investisiianyŋ negızgı baǧyty bolyp tabylady, öitkenı ol bolaşaqta tūraqty qoǧam qūruda şeşuşı röl atqarady. Qazırgı uaqytta älemde 7.7 mlrd astam tūrǧyndardyŋ 10 ben 29 jas aralyǧyndaǧy jastardyŋ sany 1,8 mlrdtan asady. Jastar ülesı älemde jyl sanap ösıp keledı. Būl äsırese Ortalyq Aziia elderınde anyq baiqalady. Resmi statistikaǧa säikes, bügınde Qazaqstanda 14-29 jas aralyǧyndaǧy jastardyŋ sany 4 millionǧa juyq adamdy qūraidy, onyŋ 2,3 milliony qalada, 1,7 milliony auylda tūrady. Jastar özderı ömır süretın qoǧamda ädıl jäne teŋ mümkındıkter jasaudy qamtamasyz etudı talap etetındıkten, olardyŋ aldynda tūrǧan köptegen mäselelerdı şeşu qajettılıgı būrynǧydan da ötkır bola bastady. Jastar üşın özektı mäseleler qataryna bılım alu, densaulyq saqtau, jūmyspen qamtu jäne baspanamen bailanysty. Qazaqstanda jastar qoǧamnyŋ eŋ belsendı bölıgı. Qazırgı älemde kez kelgen eldıŋ bäsekege qabılettılıgı men jetıstıgı jastardyŋ bılımımen, şyǧarmaşylyǧymen jäne eŋbekqorlyǧymen anyqtalady. 2019 jyly Prezident qyzmetıne kırısken Q.K.Toqaev jaŋaşylyqa jaqyn saiasatker retınde öz jūmysy üşın bırınşı kezektegı 10 mındettıŋ bırı jastardy qoldau dep atady. Reformalardy kezeŋ-kezeŋmen jürgızudı josparlai otyryp, Prezident jastardy qoldaudyŋ 2021-2025 jyldarǧa arnalǧan keşendı josparyn äzırleudı tapsyrdy. Onda jūmyspen qamtu, sapaly bılım beru, tūrǧyn üi, äleumettenu jäne basqa mäselelerdı şeşu boiynşa 10 baǧyt qarastyrylǧan. Bolaşaqta ūlt bäsekege qabılettı boluy üşın jastarǧa investisiiany arttyruymyz qajet. Eldegı qarqyndy özgerıster oryn alatyn bolsa, ol jastarǧa tıkelei bailanysty bolady. Prezidenttıŋ bastamasymen memleketımızde jastardy qoldau baǧytynda kelesı şaralar ıske asuda:

• Daryndy jastardy qoldau üşın 3 million teŋge kölemınde «Täuelsızdık Ūrpaqtary» granty taǧaiyndaldy.
• Jas ǧalymdar üşın Prezidenttıŋ tapsyrmasy boiynşa älemnıŋ jetekşı ǧylymi ortalyqtarynda taǧylymdamadan ötu üşın 1000 grant bölındı.
• Jastar startaptaryna granttar ūlǧaityldy. Jastar üşın Bizneske arnalǧan granttardyŋ mölşerı 200 AEK – ten 400 AEK-ke deiın-şamamen 1,2 mln teŋgege deiın ūlǧaityldy.
• 2023 jyly jastar käsıpkerlıgın qoldau üşın jyldyq 2,5% jeŋıldıkpen şaǧyn nesielendırudıŋ jeke tetıgı ıske qosylady.
• «Prezidenttık Jastar kadrlyq rezervı» jobasy ıske asty. Jobanyŋ maqsaty - jastar üşın aşyq äleumettık lift qūru. MQIA mälımetterı boiynşa 300 rezervşınıŋ 219-y ärtürlı memlekettık jäne saiasi lauazymdarǧa ornalastyrylǧan.
•  2020-2022 jyldary Stipendiialar ūlǧaityldy. Qazır studentter 36 660 teŋge, pedagogikalyq mamandyqtar studentterı - 58 800 teŋgege deiın., magistranttar - 86 987 teŋgege deiın., doktoranttarǧa- 195 000 teŋge stipendiia alady.

Sonymen bırge, ömır boiy oqytu tūjyrymdamasy qabyldandy. Üzdıksız bılım beru Qazaqstannyŋ adami kapitalyn küşeitedı. Joǧary oqu oryndaryna eŋbek naryǧynda tülekterdıŋ bäsekege qabılettılıgın arttyru maqsatynda akademiialyq derbestık berıldı. Joǧary oqu oryndary bılım beru traektoriialaryn özderı äzırleidı, kolledjder jūmys beruşılermen bırlesıp bılım beru baǧdarlamalarynyŋ mazmūnyn aiqyndauǧa qūqyly, bılım beru sapasyn monitoringıleu üşın bılım beru baǧdarlamalarynyŋ tızılımı qūryldy. Prezidenttıŋ jas ǧalymdarǧa äleumettık lift retınde ūsynǧan tamaşa bastamalarynyŋ bırı «Jas ǧalym» jobasy. Būl joba aiasynda älemnıŋ jetekşı ǧylymi ortalyqtarynda taǧylymdamadan ötu üşın ǧalymdarǧa 500 grant jäne boiynşa jas ǧalymdarǧa 1000 grant bölındı. Prezident bızdıŋ jastarǧa sene otyryp jäne onyŋ jetıstıgıne ümıtpen qaraidy. Jaqynda Qasym-Jomart Toqaev AQŞ-qa ıs-saparmen barǧan kezde qazaq jastarynyŋ basyn qosqan «Digital Nomads» qauymdastyǧynyŋ müşelerımen kezdesken bolatyn. Alpauyt tehnologiialyq kompaniialarda jūmys ısteitın 400-den astam IT-mamannyŋ basyn bırıktırgen qauymdastyq otyrysynda söz söilegen qazaq qyzynyŋ Microsoft kompaniiasynda lauazymdy qyzmet atqaratynyn bılgen el Prezidentı elge kelıp, memlekettıŋ örkendeuıne üles qosuǧa şaqyrdy. Ädette ūstamdy Qasym-Jomart Kemelūly sol joly boiyn maqtanyş sezımı kernegenın jasyra almaǧan bolatyn. Prezident, «daryndy jastar elımızdıŋ bolaşaǧyna degen senımdı nyǧaitady» dep atap ötken bolatyn. Jalpy Prezident bastamasymen jürgızgen reformalar jastarǧa elde tabysqa jetu üşın barlyq mümkındıkter jasalatynyn sezınuge mümkındık beredı. Būl jastardyŋ erteŋgı künge degen senımdılıgın arttyratyny sözsız. Jastar tarapynan da memlekettıŋ damuy üşın konstruktivtı ūsynystar jasaluy tiıs dep oilaimyn. Bızdıŋ qoǧamdy özımız özgertpesek eşkım özgertpeitının liberaldy ūstanymdy Toqaev myrza jaqsy tüsınedı. Jasampaz ūrandarmen, illiuziiamen ǧana ömır sürmei, bızdıŋ qoǧamdy säl jaqsy damytuǧa jastardyŋ ülesı - ol ärbır jastyŋ öz salasynda käsıbi mamanǧa ainalǧany. Memlekettıŋ mındetı – qoldau men demeu.

Eldos JŪMAǦŪLOV