Būl äŋgımenı maǧan bızdıŋ üige jaŋadan köşıp kelgen körşı därıger Samal apai äŋgımelep berdı: "Aiazdan qorǧanuǧa arnalǧan jyly aialdamadanyŋ ışınde hidjab kigen bır jas kelınşekke ekı äiel bırdemelerdı tüsındıre almai, bır-bırımen ūrsysyp jatty. Hidjab kigen jas kelınşek bolsa ışın ekı qolymen basyp, qatty auyryp tūrǧan syŋaily. Äielderdıŋ bırı üstıne hidjab kigen elu jas şamasyndaǧy, al ekınşısı sporttyq kürteşe kigen jasy 30-35 aralyǧyndaǧy jas kelınşek. Aiadai aialdamanyŋ ışın bastaryna kötere kerısıp jatqan sözderınen, auyryp tūrǧan aiaǧy auyr jas kelınşektıŋ esımınıŋ Janargül ekendıgın bıldım. Al äielderdıŋ bırı Janargüldıŋ enesı, al qyzyl sporttyq kürte kigenı tuysqan äpkesı ekenı aŋǧarylady.
-Qūdaǧi, sız sonda Allaǧa senemın dep därıger men UZİ-ǧa senbeisız be? balanyŋ ışte ölıp qalǧanyna bıraz kün uaqyt bolǧandyǧyn ekı qalanyŋ UZİ apparaty bırdei körsetıp tūr. Äpkemnıŋ jalǧyz qyzyn köz aldymda öltırıp qoiatyn jaǧdaiym joq, joldan bylai tūryŋyz,-dep kelınşektıŋ naǧaşy äpkesı şyr-pyr etedı. Al ülken äiel bolsa ony tyŋdaǧysy kelmei, bastyrmalap söilep jatyr:
- Astagfirullah, Allahtyŋ ämırıne qarsy şyǧatyn sen kım edıŋ? aǧuzubillah, senıŋ UZİ-därıgerıŋ ne bıledı, Allah bärın bıluşı, janyŋdy alatyn da, qaita tırıltetın de sol! UZİ-ǧa tüsudıŋ özı haram.. aǧuzǧbillah... şirk jasap tūrǧanyŋdy bılesıŋ be sen?! Işı jai auyrsynyp tūrǧan şyǧar, ekıqabat kezınde äieldıŋ bärı auyrady! Dem salyp, zämzam suyn ışkızsek, erteŋ-aq sauyǧyp ketedı. Bolnisaŋa aparmaimyn, subhanallah, - dep jas ülken äiel de boi berer emes.
Auruy janyna qatty batyp kettı me, älde enesı men äpkesınıŋ arasyndaǧy teketıresten jüikesı syr berdı me, auyryp otyrǧan Janargül eŋırep jylap jıberdı.
Jaǧdaidyŋ mänısın bırden tüsıngendıkten, özımnıŋ därıger ekenımdı aityp mäselege tıkelei aralastym. Janargüldıŋ jai-küiın sūrap, äielderge aurudyŋ qauıptılıgın tüsındıre bastadym. Bıraq Janargüldıŋ enesı bızdıŋ sözımızdı tyŋdaudan bas tartyp, kelının özımen bırge alyp ketuge ärekettenıp, taksige qoŋyrau şalyp jatty. Ary qarai būlaişa uaqyt sozudyŋ eşqandai qajettılıgı bolmaitynyn ūqtym da, jedel järdemge qoŋyrau şaldym. Jyldam kelıp jetken därıgerler dındar enenıŋ aiqaiyna da, enesınıŋ yqpalynan şyǧa almai tūrǧan Janargüldıŋ de qarsylyǧyna qaramastan, kölıkke salyp aldy da auruhanaǧa alyp kete bardy...
Arada jarty jylǧa juyq uaqyt ötkende Janargüldıŋ äpkesı Janettamen ortaq tanysymyzdyŋ toiynda kezıktım. Aituynşa sol künı därıgerler Janargülge ota jasap, janyn aman alyp qalypty. Bıraq eŋ ökınıştısı Janargül sol otadan keiın ana bolu baqytynan mäŋgı airylǧan eken. Al osyny estıgen säläfit küieuı şeşesınıŋ aituy boiynşa Janargüldı talaq tastap, basqa qyzǧa üilenıptı. Adasqan aǧymdaǧy küieu bala ata-enesıne kelıp: «Şirk jasaǧyş, UZİ-ǧa tüskış qyzdaryŋdy qaitaryp ala berıŋder, talaq, talaq»,- dep aiqailap ketıptı. Olardyŋ oiynşa bolǧan jaǧdaiǧa qūdaiǧa serık qosyp, UZİ-ǧa tüsken Janargüldıŋ özı kınälı eken.
Janargül otbasynda ata-anasynyŋ jalǧyz tal gülı, erke qyzy bolyp ösıptı. Mekteptegı barlyq ıs-şaralarǧa belsene qatysyp, önerlı bolyp boi jetken. «Aqköŋıldıgı men adamǧa tym sengış aŋqaulyǧynyŋ da kesırı»,- deidı. Kolledjde oqyp jürgen alǧaşqy jyly dınge degen qyzyǧuşylyǧy paida bolyp, «VKONTAKTE» äleumettık jelısındegı ärtürlı dıni toptarǧa tırkelgen. Sol kezeŋderden bastap mınez-qūlqynda özgerıster baiqalyp, ata-anasyna «qūdai», «o dünie», «jūmaq pen tozaq» turaly taqyryptarda jiı äŋgıme qozǧap, dıni terminderdı söz arasynda jiı qoldanatyn bolypty. Bır künı anasyna namaz oqityn bır imandy, jaqsy jıgıtpen tanysqanyn, tūrmys qūrǧysy keletın nietı bar ekenın aitady. Ata-anasy Janargüldı oquyn aiaqtaudy ötınıp, raiynan qaitarǧysy kelgenımen, Janargül ata-anasy rizaşylyǧyn bermese, eşqaşan küieuge timeimın dep Allanyŋ atymen ant ışıp qorqytady. (Qyzdyŋ äke-şeşesın köndıru maqsatynda solai üiretıp qoiǧandyǧy keiınnen belgılı boldy) Aqyry ata-anasy qyzdarynyŋ taŋdauyna könıp, üige qūdalar keletın bolyp toi qamyna kırısedı.
Qūda tüsuge jıgıttıŋ şeşesı men bır tuysqany ekeuı ǧana keledı. Ūlynyŋ biznes babymen oŋtüstıkten şyǧysqa qonys audarǧanyn, būl jaqta basqa tuystary joq ekendıgın, qalada ülken dükenderı bar ekenın aityp tüsındıredı. Basyna aq oramalyn qazaqi ülgıde qaiyryp bailaǧan, kamzol-beşpet kiıp, auzynan Allasy tüspei saliqaly söz aityp otyrǧan äiel Jadyranyŋ bolaşaq enesı eken. Barlyq saltty saqtap, qazaqi dastürmen kiıt-şaşuyn äkelıp qūda tüsıp jatqan soŋ jäne küieu balanyŋ imandy jaqsy jıgıt ekendıgın estıgen soŋ ata-ananyŋ küdıkterı seiılıp, qūdanaly boluǧa batalasady.
Ata-anasy jalǧyz qyzdarynyŋ ūzatylu toiyn dürkıretıp jasaidy.
«Biznesmen küieu bala dosymen zalǧa kırıp kelgende toiǧa jinalǧan qonaqtar sıltedei tynyp, ekeuınıŋ beibereket ösken saqaldaryna şoşyp qarap qaldy. Bıraq balaǧy ūzyn kostium-şalbar kiıp, keudesıne gül, moinyna galstuk taqqan türıne qarap, ekı oily küide bolǧanymyz ras,-deidı Jannetta,- Būnyŋ barlyǧy da salafitterdıŋ tek qyzdy alyp alǧanşa ǧana jasalǧan qulyq-amal ekenın keiınen ūqtyq qoi.
Erteŋınde qyzdyŋ tuystary jıgıttıŋ toiyna jinalǧanda ǧana olardyŋ naǧyz betperdesı aşyla bastaǧan. «Künde körıp jürgen qyzymyzdy hidjab kiıp, oranyp şyǧa kelgende äreŋ tanydyq,-deidı. Ekı jastyŋ nekesın qiǧan jergılıktı meşıt imamy da jezdemızge «qyzyŋyzdy nege būl jıgıtke berıp jatyrsyz, būlar adasqan aǧymdaǧylar ǧoi»,-dep aityp ketıptı. Qazaqstandaǧy salafilerdıŋ keibıreulerı nekelerın meşıttıŋ imamyna qidyrǧandy jön sanaidy eken. Al dınnen eş habary joq baiǧūs äke özınıŋ san soǧyp qalǧanyn sol jerde bıraq bıledı. Şaǧyn kafenıŋ ışınde dastarhandy bırneşe bölmege bölıp jasaǧan eken. Bır bölmede saqaldary belıne tüsken öŋşeŋ erkekter, endı bır bölmede qara jamylǧan äielder men übır-şübır balalar, al kelesı bölmege qūdalarǧa arnap dastarhan jaiypty. Eŋ qyzyǧy qūdalarynyŋ aldynan şaşu şaşuǧa jaramaǧan jıgıttıŋ şeşesınıŋ, qūda tüsken kezde kiıp kelgen qazaqi kamzol-beşpetın araptyq ülgıdegı hidjapqa auystyryp alǧan qylyǧyna taŋ qalysypty.
«Säläfilerdıŋ ata-ananyŋ rizaşylyǧyn alyp alǧanşa ǧana terıs dındı ūstanatyndaryn jasyryp, türlı qūityrqy äreketterge de baratynyn sol kezde ǧana ūqtyq. Bıraq qūdaǧi toi soŋyna deiın syr bermei, barlyǧy da jaqsy bolady dep sendırıp, şyǧaryp saldy»,- deidı.
Keiınnen küieuı men enesı Janargüldı oqudan şyǧaryp alyp, küieuınıŋ rūqsatynsyz köşege şyǧuǧa, tuys-tuǧandarymen habarlasyp söilesuge, merekelermen qūttyqtauǧa, teledidar köruge, tıptı özderınıŋ dıni kıtaptarynan basqa gazet-jurnaldarda oquǧa da tyiym salǧan. Qyzynyŋ habarsyz ketkenıne qoryqqan anasy özınıŋ sıŋılısı Jannettany jıbergen eken. Jannetta aiaǧy auyr Janargüldıŋ auyryp tūrǧanynan sezıktenıp, därıgerdıŋ tekseruıne baruǧa köndırgen. Al UZİ-nätijesı balanyŋ ışte ölıp qalǧanyn körsetıptı. Mıne oqiǧanyŋ bas aiaǧy osylai bolǧan.
«Qazırgı uaqytta Janargül äke-şeşesınıŋ janynda. Būryŋǧy jasbalaşa aŋqyldaǧan aqjarqyn aşyq mınezı solǧan güldei bolyp özgergen. Tereŋ stress saldarynan namazyn da tastap ketıp, tıptı bır ret özıne qol jūmsamaqşy da boldy. Qazırgı uaqytta dın mäselesımen ainalysatyn mamandar tarapynan ärtürlı dıni jäne psihologiialyq keŋester nätijesınde depressiiadan arylyp, namazyn qaitadan jalǧastyryp oqyp jür»- deidı Janetta.
"Ainalaiyn sıŋılılerım! Ömır körgen äpkelerıŋ retınde, därıger retınde aitarym bar: soqyr senımnıŋ jetegıne erıp belgısız em men kümändı därılerdı qabyldap, därıgerge qaraludan qasaqana bas tartyp, baqsy-balgerdı jaǧalamaŋdar! Medisina men tehnikanyŋ damyǧan zamanynda adam ömırın saqtap qaludyŋ mümkındıkterı öte zor. Öz ömırlerıŋdı özderıŋ qaterge tıkpeŋder!" -deidı därıger Samal apai.
Samal apaidyŋ ötınışı boiynşa oqiǧa keiıpkerlerınıŋ aty-jönı özgertıldı.
Ermek Qūrmanǧalitegı
