Bizdiń resmı bılik nege qazaq tildi BAQ-ty mensinbeıdi? Keshe ǵana aty álemjelide "hıt" bolǵan Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Madına Ábilqasymova bloger Denıs Krıvosheevke jaýap beripti. Mınıstr blogerge emes, memlekettik arnalarǵa jaýap berý kerek!
Sebebi, ony sol orynǵa qoıyp otyrǵan memleket! Iaǵnı, mınıstr Ábilqasymova memlekettik BAQ-qa jaýap berý arqyly, halyqqa jaýap beredi.
Jalpy, bizde joǵary shendilerde qazaq tilin ekinshi, úshinshi sortqa qoıatyn ádet áli arylmaǵan. Al, qazaqtildi aqparat quraldary sol oryssha shyqqan maqalalardy aýdarýmen otyratyny da shyndyq.
Sońǵy resmı derekterge súıensek, halyqtyń 70 paıyzdan astamy qazaq! Qoldanys tili qazaq tili. Sol halyqtyń qyzmetshisi bolýǵa tıis Úkimet pen mınıstrler nege bóten memlekettiń tilinde sóıleıdi? Olar sonda qaı memlekettiń mınıstrleri?
Álde, sony talap ete almaı otyrǵan ózimizdiń sorlylyǵymyz ba?
Qazir áleýmettik máselelerdi kóterip otyrǵan qazaq tildi BAQ. Feısbýktegi paraqshalary arqyly búkil qoǵamǵa áser ete alatyn qazaq tildi blogerler qanshama. Biraq, resmı bılik resmı tildi jýrnalıster men blogerlerge jaýap berýge qumar. Orys tilinde aıtsam, jazsam bári oqıdy degen keńestik quldyq sanadan áli arylmaǵan.
Qosh, aty-shýly mınıstr ne depti beımálim blogerge? Mádına Ábilqasymova qaıǵyly oqıǵaǵa oraı bylaı dep aǵynan jarylypty.
«Bul qaıǵyly oqıǵa tek bir ǵana otbasynyń emes, barsha halyqtyń qabyrǵasyn qaıystyryp, júregine jara saldy. Barlyq týystary men ata-anasyna qaıǵyra kóńil aıtamyn. Men de anamyn, qandaı qıyn ekenin bilemin, bul – orny tolmas qaza. Jaratqan otbasyna jar bolsyn.
Osyǵan baılanysty bizdiń mınıstrlik aldaǵy ýaqytta qosymsha áleýmettik kómek pen turǵyn úıge qatysty kómegin usynady. Áleýmettik jaǵdaıy tómen barlyq otbasyǵa tıisti kómek kórsetiletin bolady».
Madına hanymnan suhbat alǵan Denıstiń paraqshasyna kirdik. Sóıtsek, Denısimiz "biz ne úshin kópbalaly analarǵa tegin páter berýimiz kerek" dep halyqqa tepsinipti. Aınalaıyn, Denısjan ony sheshetin Siz ben Biz emes. Jáne Saǵan suhbat berip otyrǵan mınıstr hanymyńnyń da qolynan kele qoımas.
Ony sheshetin halyq. Qazaqta "kóp qorqytady, tereń batyrady " degen sóz bar. "Halyq qalasa han túıesin soıady" degen maqaldy da osy sen turatyn memlekettiń ıeleri aıtqan. Sondyqtan "biz nege páter berýimiz kerek dep" memlekettiń atynan sóılegenshe, nege biz olarǵa bermeýimiz kerek degeniń durys bolar edi.
Biz resmı bılik orystildi BAQ-qa suhbat berýge nege qumar degen suraqty qoǵamdaǵy orny men oıy bar azamattarǵa qoıyp edik.
Maksım Spotkaı, "NUR-Medıa" holdıngi bas dırektorynyń orynbasary:
Buqaralyq aqparat quraldarynyń tıimdiligin tekserý kerek. Áleýmettik máselelerdiń kóbi qazaqtildi aýdıtorııa kóteredi. Iaǵnı olarǵa tikeleı jaýap berý kerek. Ol úshin jalǵyz qural – qazaqtildi BAQ pen qazaqtildi blogerler. Qazaqtildi aýdıtorııaǵa orystildi BAQ arqyly jaýap berýdiń qajeti joq. Tıimdilik joq. Maqsattyq aýdıtorııasy basqa. Qazaqtildi BAQqa suhbatty berse shyn máninde áser bolady. Ekinshi másele – orystildi BAQ myqty degen Keńes zamanynda qalyptasqan qaǵıdalardyń biri. Jaǵdaıdy ózgertýimiz kerek. Qazaqtildi aýdıtorııa ósýde. Ol fakt. Ony da eskertýimiz kerek
Ermurat Bapı, jýrnalıst
Qazaq qoǵamy úshin tragedııalyq suraq. Sebebi, bizdegi memlekettik jıyndardyń 95 paıyzy oryssha ótedi. Ony ótkizetin kim? Prezıdent. Sondyqtan biz qoǵam bolyp talap etýimiz kerek. Talap qoıýymyz qajet. Taǵaıyndap otyrǵan adam kerek qylmaǵan qazaq tilin mınıstrler kerek qylsyn ba?
Qanat Ábilqaıyr, Abai.kz aqparattyq portalynyń bas redaktory:
Bıliktegi shendilerdiń basym bóligi memlekettik tilde erkin oı pikirin bildire almaıdy. Sondyqtan orys tildi BAQ-qa suxbat berýge qumar. Memlekettiń 82 paıyzy qazaq tilin biletinin 2009 jylǵy sanaq dáleldep bergen bolatyn. Al, bizdiń mınıstrler osydan on jyl burynǵy osy 82 paıyzǵa da kire almaı otyrǵany - absýrd. Bul - bir.
Ekinshiden, memlekettiń qaltasynan qarjylandyratyn qanshama aqparat quraldary bola tura, mınıstrdiń blogerge suhbat berýi ózimbilemdikke salyný hám qazaq qoǵamyna jasaǵan qarsylyǵy dep tanýǵa bolady. Munyń taǵy basqa qyry bar. Ábilqasymova resmı aqparat quraldaryna shyqsa, onyń aıtqan sózin memlekettiń naqty pozıııasy dep uǵýǵa bolar edi. Astanadaǵy qaıǵyly oqıǵa ótkeli 3 kún boldy, memleket naqty pozıııasyn áli anyqtaı almaı otyrǵan sııaqty. Memleket naqty pozıııasyn naqtylaı almaǵandyqtan, erteń ózderi sytylyp shyǵyp keter joldy tańdap, blogerlerdi qutyrtyp otyr dep sanaımyn.
Úshinshiden, 3 kún boıy bizdiń sheneýnikter bul máselede naqty pozıııasyn áli anyqtaı almaı otyrǵany júıeniń tyǵyryqqa tirelgendiginiń belgisi. Qazir birese tótenshe jaǵdaı qyzmetin, birese ata-anany, birese úıdi jalǵa berýshilerdi kináli jasamaqqa talpynys baıqalady. Bul úsh jol - xalyqty ashyndyratyn jol. Sony bile tura, nelikten bıliktegilerdiń mundaı qadamǵa baryp jatqanyn túsiný qıyn.
Rýslan Erbol, "Jas Alash" gazetiniń bas redaktory:
Sebebi, Qazaqstan táýelsiz memleket degenge ózderi onsha senbeıdi!
Ońǵar Qabden
"Adyrna" ulttyq portaly
