«Qazaqstan kiberqalqany» degenımız ne?

Elımız internet pen smartfondardy, türlı tehnologiia jetıstıkterın paidalanuda älemde aldyŋǧy qatarda desek artyq bolmas. Bızde bala tuǧannan qolyna smartfon ūstatamyz. Bärın eskersek te, kiberşabuyldar jaily oi tasada qalady. «Qazaqstan kiberqalqany» degen ne? Būl tūjyrymdama kımge tiımdı? Osy jäne IT turaly özge de taqyryptar turaly aityp körelık. Qazaqstan Respublikasynyŋ sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı ministrlıgı janynan qūrylǧan aqparattyq qauıpsızdık komitetı baryn bırı bılse, bırı bılmes. Atalǧan ūiymnyŋ enşısıne Qazaqstannyŋ kiberqauıpsızdıgı jüktelgen. Elımız juyrda «Qazaqstan kiberqalqany» ūlttyq kiberqauıpsızdık tūjyrymdamasyn bekıtıp, ıske asyrudy bastap kettı. Şynyn aitqanda, jaŋa tehnologiialar men elektrondyq qyzmetter ärbır azamtattyŋ ömırındegı ajyramas bölıkke ainaldy. Jalpy, kiber qalqan qūru ideiasy 5 jyl būryn bastalǧan. Sol kezdegı el prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev 2017 jyly qaŋtarda Ükımetke Qazaqstannyŋ Kiber qalqanyn qūrudy tapsyrǧan-dı.Ükımet 5 aidan keiın tūjyrymdamany bekıttı. Alǧaşynda tūjyrymdama sipaty tym süreŋ bolǧan. Olai deitınımız Ükımettıŋ qabyldaǧany eldegı kiberqauıpsızdık jaǧdaiyna negızdelgen tūjyrymdama jobasy edı. Onda tek memlekettıŋ müddelerı ǧana eskerıldı. Būl turaly Qazaqstan Respublikasynyŋ sifrlyq damu, innovasiialar jäne aeroǧaryş önerkäsıbı ministrlıgı janynan qūrylǧan aqparattyq qauıpsızdık komitetınıŋ töraǧasy Ruslan Kenjebekūly Äbdıqalyqov MÄS Öŋırlık bölımşesımen äŋgımeleskende aitqan bolatyn. Odan keiın ötken qoǧamdyq talqylaular barysynda talai ret tūjyrymdama synǧa ūşyrady. Mamandardyŋ denı «bırjaqty» dep synǧa da aldy. Qazaqstan soŋǧy jyldarda kiberqauıpsızdıktı damytudy nyqtap qolǧa aldy. Taǧy bırer jylda özge memleketterge ülgı bolarlyq ıster atqarary anyq. Būlai deuıme negız bar. Elımızdıŋ kiberqauıpsızdık tūrǧysynan alǧan reitingtegı pozisiiasy bar-joǧy üş jyldyŋ ışınde 103-şı orynnan 31-şı orynǧa köterıldı. Memlekettıŋ müddesınen bölek jeke sektordyŋ jai-küiı qalai degen qalypty saual tuatyny anyq. Aqparattyq qauıpsızdık komitetıne kiberqauıpsızdık salasyndaǧy memlekettık saiasatty ıske asyru mındetı jüktelgen. Sol jaqtan jetken habar boiynşa, bügıngı taŋda Qazaqstanda 40-qa juyq kompaniia, sondai-aq 19 jeke qauıpsızdık operasiialyq ortalyǧy, 7 jeke akkredittelgen synaq zerthanasy, 8 joǧary oqu orny jäne kiberqauıpsızdık mäselelerımen ainalysatyn 25 orta oqu orny bar eken. Demek, «Qazaqstan kiberqalqany» ūlttyqkiberqauıpsızdık tūjyrymdamasy jemısın berıp jatyr.