Ýnıversıtet reıtıngteri bolashaq stýdentterdiń mektep shaǵynda tańdaý sheshimderi úshin salystyrmaly aqparattyń mańyzdy kózi bolyp tabylady. Sapaly bilim – sanaly urpaq negizi. Elimizdegi ýnıversıtetter halyqaralyq reıtıngte neshinshi orynda? "Adyrna" tilshisi daıyndaǵan materıaldan bilińiz.
Ártúrli elderde ártúrli zertteý ádistemesi bar ýnıversıtetterdiń kóptegen álemdik reıtıngteri bar. Eń úlken reıtıngterdiń biri – QS World University Rankings jáne jyl saıyn qazaqstandyq ýnıversıtetterdi qamtıtyn Times Higher Education reıtıngi.
QS World University Rankings — brıtandyq Quacquarelli Symonds (QS) kompanııasynyń nusqasy boıynsha dúnıejúzilik saýalnama jáne jyl saıynǵy úzdik álemdik ýnıversıtetter reıtınginde ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti ál-Farabı 165- orynda. Al L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti 357, Ońtústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti 490, Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıteti 650, Sátbaev ýnıversıteti 541-550, Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıteti 591-600, E.Á.Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy memlekettik ýnıversıteti 801-1000, Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti 801-1000, Abylaı han atyndaǵy Qazaq halyqaralyq qatynastar jáne álem tilderi ýnıversıteti 801-1000, Qazaq-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti - 751-800, KIMEP Ýnıversıteti 751-800 oryndarda.
Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııanyń sarapshylary EAEO elderindegi jumyspen qamtylǵan halyqtyń bilim deńgeıin salystyrdy. Joǵary bilimi bar jumysshylardyń úlesi boıynsha Qazaqstan reıtıngte kósh bastady, bul eldegi 40,5%. Bul rette odaq boıynsha ortasha kórsetkish 35 paıyzdy quraıdy.
EEK jarııalaǵan statıstıkada bilim deńgeıi boıynsha jumyspen qamtylǵan halyqtyń qurylymy bes sanattan turady. Olarda joǵary nemese kolledj dıplomy barlar, bastaýysh kásiptik bilim berý kýrstaryn bitirgender esepke alynady, al artynda tek mektep nemese jalpy bilimi barlar tolyq emes bolyp sanalady.
Qazaqstanda 2021 jyly qyzmetkerlerdiń 92,4% kásiptik bilimi bar. Bul kórsetkish joǵary oqý ornynyń dıplomymen jumysqa ornalasqandardyń 40,5%-yn, kolledjde nemese basqa kolledjde oqyǵandardyń 43%-yn, bastapqy kásiptik kýrstardy bitirgenderdiń 8,9%-yn eskeredi. Jumysshylardyń 7,6%-y ǵana túıindemesinde tek mektep bilimin nemese múlde joq ekenin kórsetti (0,01%).
Osyndaı nátıjelermen qazaqstandyqtar Eýrazııalyq odaqtyń basqa elderiniń jumys isteıtin turǵyndarynan aıtarlyqtaı erekshelenedi. EAEO bes eliniń reıtınginde bul krıterıı boıynsha Qazaqstan birinshi orynda tur. Belarýste kásiptik bilimi bar jumysshylardyń úlesi 85%, kórshiles Reseıde 80% quraıdy. Armenııa men Qyrǵyzstanda basqa memlekettermen salystyrǵanda jumysshy tabynyń bilim deńgeıi tómen – sáıkesinshe 58% jáne 43%. Qyrǵyzstan reıtıngte sońǵy orynǵa shyqty, sebebi eldegi jumys isteıtinderdiń jartysy (49%) tek mektep týraly attestatqa ıe jáne eshqashan ýnıversıtetter men kolledjderde oqymaǵan.
EAEO boıynsha ortasha kórsetkishter mynadaı kórinisti beredi: odaq memleketteriniń aýmaǵynda jumys isteıtinderdiń 35%-y joǵary bilimdi, 27%-y orta arnaýly oqý oryndaryn bitirgen, 18%-y kásiptik daǵdylar boıynsha kez kelgen kýrstardan ótken. Kásiptik bilimi joq azamattardyń úlesi 20%-ǵa jýyqtady.
Al qazir elimizdegi JOO-nyń reıtıngin oqı ketińiz. Durys tańdaý jasaýyńyzǵa bizdegi málimet kómegin tıgizsin:
1-oryn – ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ. Dál osy ýnıversıtette eń kóp sheteldik stýdentter oqıdy. Talapkerler 16 fakýltet pen 86 baǵyttyń arasynan óz mamandyǵyn tańdaı alady. Oqytý úsh tilde júrgiziledi: aǵylshyn, qazaq jáne orys.
2 oryn – L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti. Bul ýnıversıtet álemniń úzdik 500 ýnıversıtetiniń qataryna kirip, tizimde 357-shi orynǵa ıe boldy. Qazirgi ýaqytta ýnıversıtet stýdentterge kóptegen mamandyqtardy usynady, biraq tek kúndizgi bólimmen oqytady.
3-oryn – M.Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıteti Qazaqstandaǵy úzdik úsh joǵary oqý ornynyń qataryna kiredi, sonymen qatar búkil álem reıtınginde 490-orynǵa ıe.
4 oryn – Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıteti aýyl sharýashylyǵy salasyna úzdik túlekterdi daıyndaıdy. Mamandar barlyq aýyldar men kóptegen qalalarda kútilýde.
5 oryn – Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ýnıversıteti 1928 jyly qurylǵan. 7 fakýltet úzdik oqytýshylar men ustazdardy daıyndaýǵa arnalǵan.
6 oryn – Qazaqstan-Brıtan tehnıkalyq ýnıversıteti salystyrmaly túrde jaqynda, 2001 jyly qurylǵan. Biraq ol qazirdiń ózinde álemdegi eń jaqsy 800 ýnıversıtettiń qataryna enip úlgerdi.
7 oryn – Qaraǵandy memlekettik tehnıkalyq ýnıversıteti. Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń ýnıversıteti erekshe mártebege ıe. Sondyqtan kóptegen talapkerler úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdentimen bir fakýltetti bitirý abyroı bolyp sanalady.
8 oryn – Turan ýnıversıteti. Munda akademııalyq utqyrlyq, oqytýshylardyń joǵary reıtıngi, sonymen qatar túlekterdiń básekege qabilettiligi bar. Munda siz shyǵarmashylyq, ekonomıkalyq jáne áleýmettik mamandyqtardy taba alasyz. Barlyq baǵdarlamalar jańartylǵan jáne nazar aýdarýǵa turarlyq.
9 oryn – Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik ýnıversıteti. Ashylǵan jyly tek 2 fakýltet usynyldy: fılologııa jáne fızıka-matematıka. Qazirgi ýaqytta siz 8 fakýltettiń 1-in tańdaı alasyz nemese kópsalaly kolledjge oqýǵa bara alasyz.
10-oryn – Almaty tehnologııalyq ýnıversıteti. Qazirgi ýaqytta ýnıversıtette tamaq ónimderiniń tehnologııasy, jeńil ónerkásip jáne tamaq ónimderiniń sapasy men qaýipsizdigi boıynsha úsh ǵylymı-zertteý ınstıtýty bar.
"Adyrna" ulttyq portaly
