Şymkentte halyq jady aksiiasy bastalady

Būl turaly Saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn tolyq aqtau jönındegı Şymkent öŋırlık komissiiasynyŋ Jūmys tobynyŋ jetekşısı, M.Äuezov atyndaǧy OQU «Ruhani jaŋǧyru jäne QHA» ortalyǧynyŋ basşysy, tarih ǧylymdarynyŋ kandidaty Gülnar JANYSBEKOVA mälımdedı. Aksiia 1-30 säuır aralyǧynda ötedı. Aksiia barysynda quǧyn-sürgın qūrbandary men olardyŋ ūrpaqtarynyŋ estelıkterın, 1930-1950 jyldary tuǧan, ata-analarynyŋ tragediiasyn eske tüsıre alatyn kuägerlerdıŋ, aǧa buynnyŋ kuälıkterın jinalady. Atap aitqanda, estelık-äŋgımeler quǧyn-sürgın qūrbandarynyŋ ärtürlı sanattary boiynşa:  bai, kulaktar;  halyq köterılısıne qatysuşylar;  Qazaqstannaan mäjbürlı bosqyndar;  GULAG lagerlerınıŋ tūtqyndary;  äskeri tūtqyndar;  jer audarylǧandar;  arnaiy qonystanuşylar;  dıni qyzmet ökılderı jäne taǧy basqalary boiynşa qyzyl quǧyndauǧa tüsken qūrbandardyŋ ūrpaqtaryn özınıŋ ata-äjelerınıŋ tarihynan estelık aituǧa şaqyrady. Estelıkter Astana qalasynda baspadan şyǧarylatyn «Halyq jady» atty jinaqqa engızıledı. Öz estelıgın neǧūrlym tolyq aita alatyn, jadynda köptegen oqiǧalar tızbegı qalǧan jäne qūjattyq materialdardy saqtai alǧan 1930-50 jj. ömırge kelgen aǧa buyn ökılderınıŋ estelıgı beinetaspaǧa tüsırıledı. Sovettık bilık öz üstemdıgın keŋ-baitaq jerımızde ornatu üşın qazaq qoǧamynyŋ ǧasyrlar boiynda qalyptasqan dästürlı saiasi, äleumettık jäne ekonomikalyq-şaruaşylyq ışkı bailanystaryn joiudy özıne maqsat etıp qoiǧany belgılı. Sol üşın sol jerdı mekendegen eldıŋ esın alyp, eŋsesın tūqyrtyp, bolşevikterdıŋ negızgı qūraly proletariat diktaturasyn ornatu maqsatynda HH-şy ǧasyrdyŋ I-şı jartysynda stalindık saiasi quǧyn-sürgındı asa joǧarǧy qatıgezdıkpen jürgızdı. Kedeilerdı tonauşy dep aiyp taǧylǧandar men şonjarlar, han tūqymy, biler men moldalar qyzyldardyŋ näubet naizasynyŋ ūşyna alǧaşqylar bolyp ılındı. Olarmen qosa-qabat ortaşalar men kedei-kepşıkter de tärkıleu men quǧyndaudyŋ qūrbandaryna jazyqsyz türde ainalyp kete berdı. Osy näubetter men qiynşylyqtar 1920-1950 jyldar arasynda er-azamattarymyzdy, aru qyzdarymyz ben analarymyzdy, jasöspırım, bäişeşek balalarymyzdy qaqaǧan aiazdai soldyryp, jer betınen joq qyldy, qala berdı atyna ölşeusız qara küie jaqty. «Saiasi quǧyn-sürgın» dep atalatyn erekşe soiqannyŋ saldarynan qanşama jazyqsyz azamat «halyq jauy» degen atpen atylyp, qamauǧa alynyp, olardyŋ otbasy oiran boldy. Osy bır jazyqsyz japa şekken azamattarymyzdyŋ esımderın keiıngı ūrpaqtyŋ esınen şyǧartudy közdegen halyq jadysynan da öşırıluı ürdısı de saiasi qudalaumen qosa-qabat qarqyndy jürgızıldı. Saiasi quǧyn-sürgın alapat qarqynmen jürgızılgen ötken ǧasyrdyŋ 20-50-şı jyldarynan berı qarai da tūtas 100 jyl ötken eken. «Elu jylda – el jaŋa, jüz jylda – qazan» desek, ötken zaman qiynşylyqtary men onyŋ barysy bırtındep halyq sanasynan öşıp, joiylyp ketuı oryn alyp otyr. Osy kerı qūbylystyŋ aldyn alu maqsatynda Memleket basşysy Q.K.Toqaevtyŋ arnaiy jarlyǧymen 2020 jyly qūrylǧan «Saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn tolyq aqtau» jönındegı Memlekettık komissiiasynyŋ Jobalyq ofisınıŋ (jetekşısı qoǧam qairatkerı, «Ardagerler» qoǧamdyq qorynyŋ jetekşısı, zaŋ ǧylymdarynyŋ kandidaty S.A.Qasymov) bastamasymen «Halyq jady» (Pamiat naroda) atty 20 tomdyq jinaqty baspadan şyǧarudy josparlady. Şymkent qalasynyŋ Öŋırlık komissiiasynyŋ Jūmys toby da atalmyş jinaqtyŋ jasaluyna öz ülesın qosyp, megapolisımızdıŋ halqynyŋ ata-babalarynyŋ tarihyn ūrpaqtar estelıgı türınde jaŋǧyrtu ısıne üles qospaq. Osy üşın 1-30 säuır aralyǧynda Şymkent qalasynyŋ tūrǧyndary arasynda «Halyq jady» (Pamiat naroda) aksiiasyn jariialaimyz! Qūrmettı, şymkent qalasynyŋ tūrǧyndary! Sızderdı öz äuletıŋızdıŋ tarihyna tereŋ üŋıluge şaqyramyz! Sızderdıŋ estelıkterıŋız aldymen el tarihyn tolyqtyruǧa mümkındık beredı jäne quǧyn-sürgınge tüsıp, bır ǧasyr boiyna ızdeusız qalǧan atalaryŋyzdyŋ, äkelerıŋızdıŋ, analaryŋyz ben äjelerıŋızdıŋ, sondai-aq basqa da tuysqandaryŋyz ben bauyrlaryŋyzdyŋ aldyndaǧy taǧzymyŋyz bolmaq.