Ǧylym – adam qyzmetınıŋ nätijesı. Qazırgı älemde adamdardyŋ köpşılıgınıŋ ömırınıŋ negızın tehnologiialyq jetıstıkter qūraidy. Bügıngı taŋda ömırdı biotehnologiialarsyz, kompiuterlık tehnologiialarsyz jäne ǧylymnyŋ basqa da jetıstıkterınsız elestetu mümkın emes. Sonymen qatar jaŋa aşylymdar men tehnikalyq önertabystar ǧylymi bılımge negızdeledı. Ǧylymdy «abstraktılı logikalyq formada körsetılgen obektivtı şynaiy bılım» jüiesı retınde körsetuge bolady. Ol bılımnıŋ eŋ joǧarǧy, eŋ tereŋ jäne tolyq formasy retınde äreket etedı.
Ǧylym adamnyŋ dünie turaly, onyŋ zaŋdylyqtary turaly bılımın qamtidy. Būl bılımdı meŋgeru ūzaq, jüielı, kürdelı jäne dauly tanym prosesın qajet etedı. Adamzat özınıŋ damuynda bılımnıŋ ūzaq ta qiyn jolynan öttı jäne jalǧastyruda. Sonymen bırge adamzat özınıŋ damuynyŋ nätijesınde neǧūrlym tolyq, jetılgen, naqty bılımge, eksperimenttık jäne teoriialyq äreket negızınde zertteletın obektılerdı tūtas jäne köpjaqty tüsınuge ūmtylady. Ǧylymnyŋ damuy adamdardyŋ ainalasyndaǧy dünienı tanuǧa, tüsınuge, onyŋ syryna üŋıluge ūmtyluyna negızdelgen. Adamdy ärqaşan qyzyqtyrdy: adamnyŋ ainalasynda jäne öz ışınde ne bolyp jatqany.
Ǧylymnyŋ maŋyzdylyǧy dausyz. Ǧylym būrynnan bar shemalar negızınde tüsındıruge bolmaityn jaŋa materialdy jinaqtaidy. Jinaqtalǧan materialǧa süiene otyryp, zertteuşıler ǧylymi töŋkerısterge, tanymnyŋ jaŋa prinsipterın, kategoriialary men ädısterın ılgerıletuge äkeletın ǧylymdy damytudyŋ jaŋa joldaryn ızdestırude. Būrynnan bar bılımdı tereŋdetu köbınese bılımnıŋ jaŋa salalarynyŋ paida boluyna äkeledı. Sonymen qatar, ǧylymi jetıstıkter adamzatta düniege ǧylymi közqarastar jüiesın, ǧylymi dünietanymdyq közqarasty qalyptastyryp, jalpy adamnyŋ oilauynyŋ damuyna ülken äser etedı. Ǧylymi bılımder negızınde jaŋa önertabystar men öndırıstıŋ baǧyttary paida bolady. Mysaly, ǧaryş turaly bılımnıŋ arqasynda ǧaryş salasy, sputniktık bailanys, jaŋa qorytpalar, himiialyq qosylystar, t.b. Ǧylymi zertteulerdıŋ nätijesı köbınese adamnyŋ ömırın jeŋıldetetın, ony baiytatyn, keibır jaǧdailarda tıptı tolyqtaityn önertabystarǧa äkeledı. Mysaly, qazırgı zamanǧy aiaq-qol protezderın oilap tabu ǧylymi bılımnıŋ ärtürlı salalaryndaǧy ūzaq ǧylymi ızdenıstıŋ nätijesı boldy: medisina, himiia, baǧdarlamalau jäne t.b. Bıraq būl ǧylymi ızdenıstıŋ nätijesı şynymen keremet: jüre almaityn adam jüredı. , as qūraldaryn öz betımen ūstai almaǧan adam - öz tamaǧyn özı daiyndai alady.
Eger ǧylym paida bolmasa, adamzat qandai bolar edı? Bälkım, bız januarlardan erekşelenbeitın şyǧarmyz. Menıŋşe ǧylym adam üşın tür retınde qūtqaruǧa ainalǧandai. Bızde ötkır azu, suyqtan qorǧaityn jünı joq, asqazanymyz şöptı sıŋıre almaidy. Jäne būl aman qaludyŋ jalǧyz joly - suyqtan, aştyqtan jäne jyrtqyştardyŋ şabuylynan qorǧaityn närsenı oilap tabu degendı bıldıredı. Bälkım, ǧylym osylai düniege kelgen şyǧar.
Adamzat özınıŋ ömır sürgen uaqytynda köptegen qiyndyqtarǧa tap boldy. Būl aştyq pen soǧys qana emes, sonymen qatar jaŋa aumaqtardy igeru, paidaly qazbalardy öndıru jäne t.b. Ärqaisymyz künıne myŋdaǧan ūsaq-tüiek tapsyrmalardy şeşemız, mysaly, dükennen azyq-tülık satyp alamyz, bır jerge saiahattau üşın qanşa aqşa qajet ekenın esepteimız. Bız būl turaly oilamaimyz, bıraq minut saiyn ǧylymnyŋ jetıstıkterın paidalanamyz. Matematika esepteulerge kömektesedı, himiia bız üşın tazartqyş qūraldardy jasady, fizika ūialy bailanystyŋ paida boluyna serpın berdı. Sonymen, bız şeksız jalǧastyra alamyz, öitkenı bızdı qorşap tūrǧannyŋ bärı ǧylymmen jasalǧan.
Bügıngı taŋda ırgelı ǧylymnyŋ jetıstıkterı energiianyŋ jaŋa türlerın aluǧa, tabiǧat qūbylystaryn jeŋuge mümkındık beredı. Mysaly, energetika salasyndaǧy jetıstıkter bügınde kün energiiasyn, jel energiiasyn, su tolqyndaryn adamǧa qyzmet etuge mümkındık berdı. Himiia salasyndaǧy jetıstıkter adam aǧzasynyŋ tözımdılıgın arttyra alady. Tehnologiianyŋ jetıstıkterı adamdardyŋ ömır süru sapasyn jaqsartady. Ǧylymnyŋ jetıstıkterı ömır süru ūzaqtyǧyn arttyruǧa jäne ärtürlı aurulardan bolatyn ölımdı azaituǧa mümkındık berdı. Köptegen ǧylymi zertteulerdıŋ nätijelerı ärqaşan praktikalyq qoldanudy bırden ala bermeidı. Mysaly, 40 jyldan keiın ǧana arnaiy salystyrmalyq teoriiasynyŋ qūryluy atom energiiasyn praktikalyq qoldanumen bailanysty tehnikalyq qoldanudy aluǧa mümkındık berdı. Bügıngı künı praktikalyq qoldanysy joq teoriialardy qūru bolaşaqta täjıribede qoldanudy tabuǧa, tehnologiiada, öndırıste engızuge mümkındık beredı. Ǧylym köp küş-jıgerdı, ūstamdylyqty, özıne degen talapşyldyqty qajet etedı. Irgelı ǧylymdar salasynda qol jetkızgen sol nätijelerdıŋ barlyǧy, bügıngı jetıstıkterdıŋ barlyǧy da şyǧarmaşylyqtyŋ jemısı, dünie jüzı ǧalymdarynyŋ köptegen buyndarynyŋ küş-jıgerı. Naǧyz yntaly adam ǧana ǧylymǧa özın bere alady. Adamdardy süigen adam ǧana ǧylym jolynda özın qūrban ete alady. Ǧylym tabiǧatty jäne özın jeŋuge kömektesedı. Men, iaǧni söileu tılı auyr būzylǧan, psihikalyq damuy tejelgen, damuynda kürdelı kemıstıgı bar balalarmen jūmys jasaityn mūǧalım retınde men olardy tüzetu pedagogikasy men arnaiy psihologiia salasyndaǧy ǧylymi bılımmen ǧana oqytyp, tärbielei alatynymdy tüsınemın. Sondai-aq är balany onyŋ jeke qabıletı men qabıletıne qaramastan şeksız süiıp, onyŋ jetıstıgıne senu arqyly bılım şyŋyna jete alasyz. Adamnyŋ mümkındıkterı ünemı keŋeiıp otyrady. Zamanaui ǧylym ony qūrastyruşy, damytatyn jäne paidalanatyndardyŋ barlyǧynan joǧary jauapkerşılıktı, sanaly tärtıptı talap etedı. Ǧylym naǧyz siqyrǧa, älemdı keremet ǧajaiyp türlendıruge qabılettı. Ǧylym – adam ömırındegı eŋ ädemı, eŋ qajettı närse.
