Qaraşai-malqar kımder?

3571
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2019/02/k.jpg
Şırkın myna Kavkazdaǧy qaraşai - malqar halyqtarynyŋ kiımınde bızdıŋ qoşqar müiızdermen basqa oiular qaidan jür? Jäne būlardyŋ tılderı nege qazaq tılıne öte ūqsas? Tarihta qazaq pen qaraşai - malqardyŋ jaqyn qonystanyp otyrǧan kezı bar ma? Stalin deportasiiasyn aitpai - aq qoiaiyq, ol merzım dästür almasatyn kez emes. Endı qai jerde kezdestık bız būlarmen? 1253 jyly fransiskan monahy Giom de Rubruk Batu Ordasynda osy alandardy köptep kezdestıredı. Alandar Batudyŋ mūǧūldaryna jaqyn mekendep, qoian - qoltyq aralasyp jatqan halyq eken. Olardy Batudyŋ halqy "astar" dep atapty. Menıŋşe, osy qaraşai - malqarlar sol kezde qazaqtyŋ tılı men dästürın alyp ketken alandardyŋ ūrpaǧy. Būlar sol kezde qazaqtanyp kettı. Būlardyŋ bır bölıgı as ruy bop noǧaidyŋ qūramyna kırdı. Osyǧan Sovet ǧylymynyŋ basy jetpedı. Sovet ǧylymy būlardy "jūmbaq halyq" dep jyly jauyp qoidy. Tıptı uikipediiada da būlardyŋ tarihy turaly mälımetter joqtyŋ qasy. Al būlar qazır säl tıldık erekşelıkpen qazaqşa sairap otyr. Būlardy men tıptı sol zaman Orda tılıne köşıp, qazaqtyŋ sol zamandaǧy köne tılın saqtap qalǧan halyq au dep jobalaimyn. Būlar "dür - dür" dep söilep otyr, baiaǧynyŋ qazaǧy da söz soŋyn "dür" dep aiaqtaityn bolǧan. Bergı bızdıŋ Han Kenenıŋ haty da solai jazylǧan. Būl faktınıŋ bärı bır kezde Batudyŋ Ordasynyŋ qazaqşa söilegenın küllı ǧalamǧa däleldep tūr.

Oljas Äbıl

 
Pıkırler