Qytai syrtqy ıster ministrı Pekinnıŋ Şyŋjaŋ aimaǧyndaǧy "radikaldarmen küres" dep ataǧan dauly baǧdarlamasyn qoldaǧany üşın Qazaqstanǧa alǧys aityp, basqa elderdı de Qytaidan ülgı aluǧa şaqyrdy.
Qytai syrtqy ıster ministrı Van İ Pekinge resmi saparmen barǧan Qazaqstan syrtqy ıster ministrı Beibıt Atamqūlovpen kezdeskennen keiın Pekinnıŋ Şyŋjaŋ aimaǧyndaǧy "radikaldarǧa qarsy" şaralary öte tiımdı boldy dep mälımdedı. Būl turaly nauryzdyŋ 28-ı künı keşke Qytai syrtqy ıster ministrlıgı taratqan mälımdemede aitylǧan dep habarlady Reuters.
Pekin qabyldaǧan būl şaralar "jergılıktı qauıpsızdık pen tūraqtylyqty qamtamasyz etıp, aimaqtaǧy beibıtşılıkke yqpal ettı", sonymen bırge "halyqaralyq qauymdastyqqa terrorşyl küşter men ekstremistık ideologiiaǧa qarsy küresudıŋ tiımdı ülgısın paş ettı" dedı Van İ.
Pekindı synauşylar Qytai bilıgı Şyŋjaŋda qūrylǧan "saiasi üirenu lagerı" dep atalatyn ortalyqtarda ūiǧyrlar men özge de etnikalyq azşylyq ökılderı, sonyŋ ışınde qazaqtardy küşpen ūstap otyr dep mälımdeidı. Qūqyq qorǧauşylar mūndai ortalyqtardaǧy tärtıp türmedegıdei dep sanaidy. Qytai ükımetı basynda būl ortalyqtardyŋ baryn joqqa şyǧarǧanymen keiın älgındei arnaiy oryndar baryn moiyndady. Pekin olardy "dıni ekstremizmge qarsy şaralar" aiasynda qūrylǧanyn, onda qamalǧandar "tıl üirenıp, käsıp meŋgerıp şyǧatynyn" aitty.
2018 jyly tamyzda BŪŪ-nyŋ näsıldık kemsıtuşılıktı joiu jönındegı komitetı Qytaidyŋ soltüstık-batysyndaǧy aimaǧyndaǧy "saiasi tärbieleu ortalyqtarynda" erkınen tys qamauda otyrǧan millionǧa juyq adamnyŋ köbı mūsylman ekenın mälımdegen.
QYTAIDYŊ "RİZAŞYLYǦY"
Pekinde qazaqstandyq delegasiiamen ötkızgen kelıssözden keiın Van İ "Qazaqstan ükımetınıŋ Qytai pozisiiasyn tüsınıp, qoldaǧanyn baǧalaimyz, eşkımnıŋ, eşbır küştıŋ Qytai men Qazaqstan arasyndaǧy dostyq pen senımge selkeu tüsıruıne eşqaşan jol bermeimız" degen.
Qazaqstan ükımetı Qytaidyŋ Şyŋjaŋda jürgızıp otyrǧan saiasatyn aşyq synaǧan emes, bıraq qamaudaǧy qos azamattyǧy bar qazaqtardy şyǧaru jönınde kelıssöz jürgızıp jatqanyn bırneşe ret aitqan.
Biyl nauryzdyŋ basynda Qazaqstanda polisiia Şyŋjaŋdaǧy az ūlttarǧa qysym körıp jatqanyn mälımdep, ondaǧy "saiasi tärbieleu" lagerlerınde otyrǧan adamdar men olardyŋ tuystary jaily aityp jürgen tırkelmegen "Atajūrt erıktılerı" ūiymynyŋ jetekşısı, Qytai tumasy Serıkjan Bıläştı ūstady.
Qytai Şyŋjaŋda adam qūqyǧy būzylyp otyr degen aiyptaumen kelıspeidı. Pekin soŋǧy jyldary türlı şabuyldan jüzdegen adam mert bolǧan aimaqta qauıpsızdıktı qamtamasyz etu qajettıgın alǧa tartady. Qytai bilıgı būl şabuyldarǧa islamşyl radikaldar men separatisterdı aiyptaidy.
Van İ Qytai men Qazaqstan adam qūqyǧy salasynda yntymaqtastyqty nyǧaityp, jūrttyŋ būl mäselenı "saiasilandyrmauyna" küş salu kerek deidı.
Qazaqstan syrtqy ıster ministrlıgınıŋ saityndaǧy Pekindegı kezdesu turaly habarlamada "kelıssözderdıŋ jeke bölıgı retınde Qytai aumaǧynda tūratyn etnikalyq qazaqtar jaǧdaiy turaly mäsele boldy. Ekı el mäselenı diplomattar jūmysyndaǧy mäselelerdı şeşuge müddelı ekenın aityp, konsuldyq qyzmetterdıŋ jūmysyn jandandyru turaly uaǧdalastyqqa qol jetkızıldı" dep jazylǧan. Bıraq Qazaqstan bilıgı Qytai elşısınıŋ "ekstremizmmen küres baǧdarlamasyn qoldaǧany üşın" Qazaqstanǧa alǧys aitqanyn jazbaǧan.
Qytai Ortalyq Aziia elderımen şektesetın Şyŋjaŋ ölkesındegı jaǧdaiǧa bailanysty Batys elderı men qūqyq qorǧauşylar tarapynan küşeiıp kele jatqan synǧa qarsy belsendı amaldar jasap jatyr. Pekin şeteldık diplomattar men tılşılerdı aimaqtaǧy jaǧdaidy körıp qaituǧa şaqyrady, oǧan yqylas bıldırgenderge qytai şeneunıkterı aimaqty özderı aralatyp körsetedı.
"Azattyq" radiosy
