«Jas túrkiler». Altynbek Sársenbaıuly

4187
Adyrna.kz Telegram

2000  jyldardyń basynda Qazaqstannyń saıasat sahnasyna bir top jas tolqyn keldi. Máskeýde oqyǵan, bilimdi, bızneste de óz joldaryn salǵan alymdy da shalymdy, qarymdy jigitter edi. Sol kezde saıası elıta bulardy 1908 jylǵy Túrkııadaǵy progresshil jastarǵa teńep,  «jas túrkiler» dep atady. Bolat Ábilov, Oraz Jandosov, Álıhan Báımenov, Muhtar Jákishev, Saýat Myńbaev, Altynbek Sársenbaıuly, Ǵalymjan Jaqııanov, saıasatqa taý qoparardaı ekpinmen keldi.   Arada kóp ótpeı ózderin bılikke ákelgen Nazarbaevqa qarsy shyqty. Biletinder bul iste Rahat Álıevtiń de qoltańbasy bar deıdi. 2002 jyly 3 sáýirde  «Qazaqstannyń «Aq jol» demokratııalyq partııasy» degen partııa qurdy. Partııanyń  teń tóraǵalary bolyp Bolat Ábilov, Álıhan Báımenov, Oraz Jandosov saılandy. Artynan teń tóraǵalyqqa Altynbek Sársenbaıuly men Lıýdmıla Jýlanova qosyldy.

Biz búginnen bastap «Adyrna» ulttyq portalynda «Jas Túrkiler» degen atpen partııanyń árbir múshesine qatysty saıası portretterin jarııalaıtyn bolamyz. Búgingi áńgime etpegimiz sol kezdegi «Aq Joldyń» «aqyl-oıy» men «mıy» atanǵan, saıası ıdeolog marqum, Altynbek Sársenbaıuly týraly.

Altynbek Sársenbaıuly – 1962 jyly 12 qyrkúıekte Almaty oblysy, Raıymbek aýdany, Qaınar aýylynda dúnıege kelgen. Qazaqstannyń memleket jáne qoǵam qaıratkeri, dıplomat, jýrnalıst. Qazaqstannyń Reseı Federaııasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi  (2002-2003), Aqparat jáne qoǵamdyq kelisim mınıstri (2004) syndy jaýapty qyzmetter atqarǵan.

"Aq jol" saıası partııasynyń negizin qalaýshylardyń biri.

Bala kezinen kitap oqyp, maqala jazýdy jany súıetin Sársenbaıuly mektep bitirgen soń, bala kezdegi armany jýrnalıstıka mamandyǵy boıynsha 1980 jyldardyń basynda QAZGÝ-ge oqýǵa túsip, 1985 jyly M.S. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetin tamamdady. Ýnıversıtetti aıaqtaǵannan keıin Qazaq telegraf agettiginde, «Araı-Zarıa» jýrnalynyń redaktory, «Órken-Gorızont» gazetiniń bas redaktory bolyp qyzmet etti.

Kóp balaly januıada dúnıege kelgen Altynbek on aǵaıyndy bolǵan. Ómirlik jary Saltanat Atýshevamen Máskeýde oqyp júrgende tanysqan. 1988 jyly shańyraq kóterdi.

1992 jyly A. Sársenbaıuly Prezıdent apparatynda, Qazaqstan Respýblıkasy Mınıstrler Kabınetinde jaýapty qyzmetter atqardy.

  • 1993 jyldan bastap on jyl boıy baspa, aqparat jáne mádenıet salasynyń memlekettik organdaryn basqardy. 1993 jyldan Baspa jáne aqparat mınıstri,
  • 1995 jyldan Baspa jáne aqparat jónindegi Ulttyq agenttiktiń tóraǵasy, 1997 jyldan Qoǵamdyq kelisim jáne aqparat mınıstri, 1999 jyldan Qazaqstan Respýblıkasy qoǵamdyq kelisim, aqparat jáne mádenıet mınıstri.
  • 2001 jyldyń mamyrynan jeltoqsanyna deıin Qazaqstan Respýblıkasy Qaýipsizdik keńesiniń hatshysy — Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Ulttyq Qaýipsizdik jónindegi kómekshisi. 2002 jyldyń qańtarynan dıplomatııalyq qyzmette, Reseı Federaııasyndaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi qyzmetin atqarǵan.
  • 2003 jyly Prezıdentke aryz jazyp, óz erkimen qyzmetten ketti. Jýrnalıstıkany jaqsy biletinder Sársenbaıuly basshylyq qyzmette bolǵanda kóptegen teleradıostanııalardyń jabylyp, birazynyń jekemenshikke ótkenin aıtady.  1998 jyly elde teledıdarlyq jáne radıobaǵdarlamalardy qaıta úlestirý tenderi ótip, nátıjesinde ondaǵan teleradıostanııalary jabylǵan bolatyn. Oppozıııada bolǵanda, Altynbek Sársenbaıuly bul qadamy úshin tilshilerden keshirim suraǵan.

2004 jyly parlamenttik saılaýǵa daıyndalǵan "Aq jol" partııasynda Sársenbaıuly ıdelogııaǵa jaýapty boldy. Sol kezdegi Altynbektiń baspasózge bergen suhbattary bılik úshin «bomba» boldy deýge bolady. Partııanyń saılaý aldy baǵdarlamasy halyqtan da qatty qoldaý taýyp, el saıasatynda dúmpý týǵyzdy. Saıası-zııaly qaýym ókilderiniń «Aq jolǵa» ótip, el ishindegi saıası-úgit naýqanyna belsene aralasýyn da Sársenbaıulynyń aqyl-oıy deýge bolady.

 

2004 jyldyń jaz mezgilinde Altynbek Sársenbaev az ǵana  ýaqytqa úkimtke oraldy: prezıdenttiń shaqyrýy boıynsha ol málimet mınıstrligin basqardy. Mınıstrlik portfeldi qabyldap alǵan Altynbek bılikke tek qana bir talappen kelgenin málimdegen bolatyn. Ol sol jylǵy saılaýdyń ádil ári taza ótýi.  Az ýaqyt jumys istese de Sarsenbaev júzdegen oppozıııalyq gazetterdiń shyǵarylymyna qol qoıǵan.

Parlamenttik saılaýdyń erteńinde Almatydaǵy press-konferenııada Altynbek Sársenbaev saılaý nátıjesimen kelispeıtinin, mınıstr postynan ketetinin málimdedi.  "Aq jol" partııasy resmı aqparat boıynsha, 12 % daýys jınap, májiliste tek bir oryndy alǵan bolatyn (ol kezderi partııanyń parttizimi boıynsha palatada tek 10 orynǵa talaptanǵan bolatyn).

2005 jyly «Habar» agenttigi men Altynbek Sársenbaıulyna qatysty shýly sot boldy. Habar burynǵy mınıstrden "Darıǵa Nazarbaevanyń holdıngin" sóz sóıleý erkindigi jáne elektrondy BAQ shoǵyrlanýyn shekteý degen aıyppen 50 mln teńge talap etti. Sot Sársenbaıulyna 1 mln teńge tóletkizgen bolatyn. Eki jyldan keıin Rahat Álıev Darıǵa Nazarbaevanyń medıholdıngterine Sársenbaıuly jatqyzǵan BAQ barlyǵy oǵan tıesili ekendigin málimdedi.

Altynbek Sársenbaıuly jazǵan "Tańdaý jasar sát týdy", "Táýelsiz elde táýmendi tulǵa bolmaý kerek" "Úshtaǵan" syndy eńbekteri qoǵamnyń kózin ashýǵa tyrysty.

2006 jyldyń 13 aqpan kúni qazaq qoǵamy úshin qaraly kún boldy. Halyq «Albannyń arystandary» atap ketken Zamanbek aǵasynyń artynan bir jyldan keıin Altynbek te fánıden baqıǵa attandy.

Sol kúni  Almaty oblystyq ishki ister basqarmasynyń basqarý pýltine Almatynyń qasyndaǵy Kók-tóbe poselkesinen  «jol jaǵasynan zorlyqpen óltirilgen úsh adamnyń máıiti tabyldy» degen habar kelip tústi.  Sol sátinde olardyń Altynbek Sársenbaıuly, onyń kómekshisi Baýyrjan Baıbosyn jáne júrgizýshi Vasılıı Jýravlev ekeni belgili boldy. Altynbektiń ólimi qoǵamda úlken rezonans týǵyzdy. Kóshege qarsylyq mıtıngisine shyqqan halyqtyń sanynda esep bolmady.

El Prezıdenti Nursultan Nazarbaev tez arada óltirgenderdi tabýǵa buıryq berdi. Artynan Altynbek pen serikterin óltirgender de tabyldy. Osyǵan baılanysty Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń basshylary men "Arystan" arnaıy bólimi qyzmetten ketti. 25 aqpanda senat apparatynyń basshysy Erjan Ótembaev tutqyndaldy.

Tergeý jumystary anyqtaǵandaı, Ótembaev Altynbek Sársenbaevqa onyń birneshe sózderi úshin ókpelegen eken. Bul saıasatkerdi óltirýge tapsyrys berýge sebep bolǵan kórinedi. Óltirýge IIM burynǵy ofıeri men "Arystan" arnaıy bólimi qatysty bolyp shyqty. Olardyń barlyǵy qamaýǵa alynyp, 2006 jylydyń jaz mezgilinde uzaq merzimge qamaýǵa alyndy: tapsyrys berýshi Erjan Ótembaev 20 jyl bas bostandyǵynyn aıyrylyp, atqarýshy Rýstam Ibragımov ólim jazasyna kesildi, biraq ol keıin ómir boıy bas bostandyǵynan aıyrý úkimine almastyryldy. Altynbek Sársenbaevtyń týystary men serikteri áli kúnge deıin tergeý jalǵan jolmen júrdi, al ólimge tapsyrys berýshi adam tabylmady degen senimde.

"Adyrna" ulttyq portaly

Pikirler