Shymkent - bilim salasyn damytýda ózge óńirlerge úlgi qala

1546
Adyrna.kz Telegram

Shymkent – elimizdiń iskerlik, ekonomıkalyq, mádenı ómiriniń, ınnovaııalardyń ortalyǵy bolyp tabylatyn jáne Qazaqstan ǵana emes, búkil Ortalyq Azııada mańyzdy oryn alatyn eń qarqyndy damyp kele jatqan qala.

Shymkent qalasy óziniń geografııalyq tıimdi ornalasý jaǵdaıymen, iri kólik jol torabymen jáne damyǵan ekonomıkasymen erekshelenedi. Sondaı-aq, Shymshahardyń ásem ári alýan túrli erekshe tabıǵaty, baı tarıhı-mádenı murasy, sapaly kólik, týrıstik, servıstik jáne ózge de ınfraqurylymy qalanyń bolashaqtaǵy damý áleýetiniń zor ekendigin kórsetedi. Uly Jibek joly boıynda ornalasqan mıllıondy qala arqyly Eýropa men Azııa arasyndaǵy baılanystaryn nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan «Batys Eýropa – Batys Qytaı» transulttyq kólik dálizi ótedi. Bul múmkindik úshinshi megapolıstiń Ortalyq Azııada ınvestıııalar, tehnologııalar men zııatkerlik resýrstardy tartýdyń jańa ortalyǵyna aınalýyna jol ashary sózsiz.

Táýelsizdik jyldarynda ózge óńirlermen qatar Shymkentte de ónerkásipti órkendetip, ekonomıkanyń naqty sektoryn damytý úshin aýqymdy jumystar atqaryldy. Nátıjesinde ótken ǵasyrdyń toqsanynshy jyldarynda búkil óndirisi toqyrap, toqtap qalǵan qala búginde ishki naryqqa ǵana emes, alys-jaqyn shet elderge de túrli taýarlar eksporttaıtyn deńgeıge kóterildi.

Ásirese, 2018 jylǵy 19 maýsymda Shymkenttiń respýblıkalyq mańyzy bar qala mártebesine ıe bolýy – qalanyń jańa qarqynmen damýyna tyń serpin bergen eleýli tarıhı oqıǵa boldy. Respýblıka basshylarynyń osy kóregen sheshimi qalanyń ekinshi tynysyn ashty dep aıtýǵa ábden bolady. Birinshiden, qala bıýdjeti 4,6 esege ósip, 131,2 mlrd teńgeden bıyl 613 mlrd teńgege jetti. Qalada ónerkásip ónimi 70 paıyzǵa artyp, sondaı-aq aýmaǵy 3 mıllıon sharshy metrden asatyn jańa turǵyn úıler salyndy. Sonymen qatar, zamanaýı turǵyn úıler men ofıster keshenin salý úshin «Shymkent Sıtı» degen arnaıy ekonomıkalyq aımaq qurý jobasy iske asyrylyp jatyr.

Qazirgi kúnde Shymkent aýmaǵy jáne halyq sany boıynsha respýblıkada úshinshi oryn alatyn megapolıske aınalyp úlgerdi. Onyń aıqyn dáleli - Shymkenttiń qalalyq alańy 117 myń gektarǵa deıin keńeıip, tipti Máskeý qalasynan da asyp tústi. 2023 jylǵy 1 naýryzdaǵy málimet boıynsha Shymkent qalasyndaǵy halyq sany 1 mln. 196 myń adamdy qurap, respýblıkadaǵy eń joǵary ósim kórsetkishine ıe bolyp otyr. Qalada sońǵy jyldary 100-ge jýyq jekemenshik mektep ashyldy. Osy oraıda Shymkent qalasynyń kásipkerleri kóptegen mektep salyp, bilim salasyna zor úles qosyp jatqany ózge óńirlerge úlgi bolýda. Ákimdik aldaǵy jyly úsh aýysymdy mektep máselesin tolyǵymen sheshýdi qolǵa alyp otyr.

Shymkentte sonymen qatar medıınalyq týrızm de erekshe qanat jaıyp keledi. Máselen, osy kúni jan-jaqtan, tipti shetelderden Shymkentke kelip emdelýdi qalaıtyn naýqastar sany arta túsken. Júrek-qan tamyrlary aýrýlaryn emdeý, onkologııalyq keseldermen kúresý, basqa da kúrdeli otalar jasaý, sonyń ishinde transplantologııa boıynsha respýblıkanyń úshinshi megapolısi oq boıy ozyq keledi.

Bilim týrızmin de erekshe atap ótýge bolady. Osyǵan sáıkes qazirgi ýaqytta M. Áýezov atyndaǵy Ońtústik Qazaqstan ýnıversıtetinde sheteldiń ozyq bilim ordalarymen tyǵyz baılanystyratyn jobalar qolǵa alynyp jatyr. Atap aıtqanda, qazirgi tańda ýnıverıtette álemniń ártúrli elderinen kelgen 2 myńǵa jýyq sheteldik stýdentter bilim alady. Kóbinese sheteldik stýdentterdi Shymkenttegi oqý oryndarynyń bilim berý sapasy men osyndaǵy jaıly orta qyzyqtyrady.

Pikirler