Bela Guttmann degenımız — austro-majar futbolşysy, futbol jattyqtyruşysy. 1981 jyly 81 jasynda qaitys bolyp, Venaǧa jerlendı. Ol futbolşylyqpen emes, bapkerlıkpen köbırek tabysqa jettı, äsırese 1961, 1962 jyldary ol baptaǧan portugaliialyq «Benfika» ekı ret UEFA Chempiondar Kubogyn ūtyp aldy. 1962 jyly finalda Madridtıŋ «Realyn» 5:3 esebımen jeŋıp, qatarynan ekınşı ret Europada top jarady. Osy finaldan soŋ bapker Guttmann klub basşylyǧyna arnaiy jolyǧyp, jalaqysyn köteurudı sūraidy. Bıraq klub basşylyǧy artyq şyǧyn şyǧarǧysy kelmei, onyŋ talabyn oryndamaidy. Onsyz da Guttmannyŋ ailyǧy az emes-tı, onyŋ üstıne Eurokuboktardan alatyn bonusy jäne bar. Aqyr soŋy aşulanǧan bapker qyzmettı būdan ärı atqarmaitynyn aityp, kabinetten jūlqynyp şyǧyp ketedı. Qūr ketpeidı, — «Benfika» mensız 100 jyl boiy eurokubokterdıŋ bıreuın de ūtyp ala almasyn! — dep qarǧap ketedı.< Ä degende onyŋ būl «qarǧysyna» eşkım män bermeidı. Bıraq kelesı jyly-aq klub Chempiondar kubogynyŋ finalynda «Milannan» 1:2 esebımen ūtylyp qalady. Arada jäne ekı jyl ötken soŋ finalda taǧy bır milandyq klub — «İnterden» jeŋıledı (0:1). 1965-66 jylǧy mausymda klubqa qaita kelgen Guttmann «Benfikany» bır jyl ǧana basqaryp, qaitadan basqa klubqa auysyp ketedı. 1968 jyly «Benfika» taǧy da Chempiondar Kubogynyŋ finalyna şyǧyp, būl joly «Manchester Iýnaitedke» tötep bere almaidy — 1:4.< Komanda keiın de 1983 jyly UEFA kubogynyŋ, 1988 jyly Chempiondar Kubogynyŋ finalynda jeŋılıske ūşyraidy. 1990 jyly komanda taǧy da finalǧa şyǧady. Būl jolǧy final Venada «Milanǧa» qarsy ötedı. Komandanyŋ bapkerı Eisebio oiynnan aldyn Venaǧa jerlengen baiaǧy qarǧysşyl Gutmannyŋ qabırıne baryp, keşırım sūraidy. Alaida, onysy kömektespeidı: «Benfika» taǧy da ūtylady.< Odan berı de köp jyl ötedı. «Benfika» 2013 jyly Europa Ligasynyŋ finalyna şyǧyp, «Chelsimen» kezdesedı. Finaldan aldyn Eisebio taǧy da Venaǧa attanyp, Guttmannyŋ äruaǧynan keşırım sūraidy. Alaida, qarǧystyŋ küşı älı joiylmaǧan bolsa kerek, komanda qanşa tyryssa da «Chelsidı» ūta almaidy. Esesıne, oiynnyŋ eŋ soŋǧy sekundynda «Chelsi» qorǧauşysy Branislav İvanovich būlardyŋ qaqpasyna jeŋıs dobyn soǧyp ketedı.< Kelesı jyly da «Benfika» finalǧa şyǧyp, «Seviliamen» oinady. Portugaldar Bela Guttmanndy qūrmetpen eske alyp, «Da Luj» stadionyna onyŋ eskertkışın tūrǧyzady. Al, oiyn öte tartysty ötıp, penaltiler seriiasyna deiın jalǧasady. Lissabondyq klubtyŋ taǧy da joly bolmaidy: Kardoso men Rodrigo qatelesıp, «Benfika» ūtylyp qalady. Osylaişa, 1962 jyldan berı barlyǧy segız ret finalda sürınıptı.< Būl azdai, «Benfikanyŋ» jastar komandasy da 2014, 2017 jyldary ekı ret UEFA Jasöspırımder Ligasynyŋ finalynda sätsızdıkke ūşyraidy.< Däl qazırgı uaqytta būl jönınde «Benfika» janküierlerı ekıge bölıngen, bırı realister: qarǧysqa senbeidı, sätsızdıktıŋ bärıne futbolşylardyŋ özderı kınälı, soŋyna deiın aiqasuǧa küş-jıgerlerı jetpeidı dep esepteidı, ekınşılerı rasymen de Gutmannyŋ aqşa üşın aita salǧan atam zamanǧy sözıne imandai senedı, olardyŋ oiynşa, klub 2062 jylǧa deiın Europada top jara almaidy.
Myqtybek ORAZTAIŪLY http://massaget.kz/blogs/24264/
