Soŋǧy uaqyttary internet keŋıstıkte «süleimenşıler» dıni aǧymyna qatysty bırqatar aqparattar taralyp, qoǧam ışınde qyzu talqyǧa tüsude. Atap aitqanda, būl dıni aǧym elımızde «Jıbek joly» qaiyrymdylyq mekemeler qauymdastyǧymen bailanystyruşylar qatary köp. Al, būl ūiymǧa qarasty mekemelerdıŋ bırıne Almaty qalasy Polisiia departamentımen qylmystyq ıs qozǧalǧany bärımızge mälım.
Sonymen, «süleimenşıler» kım boldy jäne olardyŋ maqsaty qandai degen sūraq tuyndary sözsız.
Qazaqstan mūsylmandary dıni basqarmasyna qarasty muftyat.kz saitynda jariialanǧan aqparatqa süiensek «süleimenşıler» özderın sopylyq Naqyşbandi tariqatyna jatqyzatyn «süleimenşıler» jamaǧaty qazırgı Bolgariianyŋ Dunai (Tuna) özenı boiyndaǧy Silistire aimaǧynda düniege kelgen Süleimen Hilmi Tunahan (1888-1959) atymen atalady.
1959 jyly Süleimen Hilmi Tunahan dünieden ötkennen keiın onyŋ jolyn şäkırtterı jalǧastyrdy jäne olar «süleimenşıler» dep atala bastady. Süleimenşıler jamaǧaty tarapynan Türkiianyŋ köptegen qalalarynda, sondai-aq Germaniia, Fransiia, Resei, AQŞ, Gollandiia, Şvesiia sekıldı memleketterde Qūran kurstary aşylady. Süleimenşıler Türkiiada paida bolǧan türıkşıl ūltşyl dıni aǧym bolyp sanalady.
1978 jyldyŋ 1 qaraşasynda Türkiianyŋ «Diunia» gazetınde jaryq körgen basylymda süleimenşıler türkiialyq müftiiatqa qarsy tūrǧan, resmi dınbasylaryn «şaitannyŋ äskerı» dep ataǧan sekta retınde körsetılgen.
Süleimenşıler HH ǧasyrdyŋ 80-jyldarynda Türkiiada saiasi küşke ie bolǧan «Ädılet» partiiasynan qoldau tabu maqsatynda osy partiia müşelerı arasynda qūpiia türde belsendı uaǧyz jürgızgen.
1980 jylǧy Türkiiadaǧy memlekettık töŋkerıske deiın aǧymnyŋ köşbasşysy Kemal Kachar (Süleimen Tunahannyŋ küieu balasy) «Ädılet partiiasynan» Parlament deputaty bolǧan. Sondai-aq türkiialyq BAQ-ta süleimenşılerdıŋ tüpkı maqsaty öz jaqtastaryn köbeitıp, zaiyrly respublikanyŋ ornyna teokratiialyq memlekettı qūru ekenı jazylǧan.
Al, Reseilık BAQ-ta süleimenşıler Türkiiada beiresmi äreket etetın radikaldy dıni ūiym retınde körsetılgen. Radikaldy dıni ideologiiasy üşın Türkiianyŋ resmi dın basqarmasymen 1995 jyly qatynasyn üzgen.
Süleimenşıler jamaǧaty qaiyrymdylyqty bürkemelenıp jabyq medrese jüiesı negızınde pansionattar arqyly äreket etedı. Äleumettıktūrǧydan osal jandarǧa materialdyq qoldau körsetu (tegın tamaqtandyru, jataqhanadan oryn beru) arqyly öz qataryna tartyp, olardyŋ sanasyna jamaǧatşyldyq psihologiiany qalyptastyrady. Sektanttyq baǧyttaǧy jamaǧatşyldyq ideologiiany jaqtastary arasynda taratyp, resmi müftiiatqa astyrtyn qarsy äreket jasap, eldıŋ dındar qauymynyŋ auyzbırşılıgın būzady, dındı saiasilandyrady. Qaiyrymdylyqty bürkemelenu arqyly äleumettık tūrǧydan osal azamattardy öz qataryna tartyp, jamaǧat müddesıne berık etıp tärbielep, olardy bolaşaqta öz müdelerın jüzege asyru üşın saiasi jäne biznes elita qataryna qosyluyna jaǧdai jasaidy.
Bügınde būl jamaǧat özderınıŋ negızgı jastardyŋ dıni sauatyn aşyp, Qūrandy üiretu, sondai-aq jaǧdaiy tömen nemese köpbalaly otbasylardan şyqqan oquşylar men studentterdı tegın jataqhanamen qamtamasyz etu ekenın aitqanymen, mūnyŋ astynda kommersiialyq müdde jatqanyn aita ketkenımız jön. Türkiia jerınde būl jamaǧatqa tiesılı köptegen balabaqşalar, jeke mektepter, jeke balabaqşalar, turistık jäne qajylyq kompaniialary, sauda ūiymdary, baspa üilerı tırkelgen.
Olar köbıne özderınıŋ baspahanasynda şyqqan kıtaptardy ǧana oqidy. Tärbielenuşı balalar arasynan ozyqtary bılımın jetıldıru üşın Türkiiadaǧy arnaiy kursqa (täkämül) oquǧa jıberıledı. Atalmyş kursty bıtırgen oquşy«ūstaz» atanyp, tälım-tärbie jūmysymen ainalysuǧa rūqsat alady.
Mekeme ökılderı pansionat tärbielenuşılerıne qamqorlyq jasaumen qatar, köbınese «medrese» atyn jamylyp, şäkırtter arqyly qarajat jinaumen ainalysady.
Süleimenşıler dıni ǧibadattaryn Süleimen Tunahandy elestetu (rabyta) arqyly jasaidy. Jūma namazyn meşıtten tys jeke ǧimarattarda da ötkıze beredı, bes uaqyt namazdy öz aralarynda arnaiy bekıtılgen namaz kestesıne (taquim) sai ötkızedı.
Sonymen qatar būl jamaǧat Qazaqstan mūsylmandarynyŋ tūǧyrnamasyna qaişy keletın, qazaqstandyq patriotizm men ūlttyq identifikasiiadan aiyratyn şeteldık jat dıni ideologiiany astyrtyn türde taratuǧa müddelı. Radikal dıni oilardy aşyq türde nasihattaǧanymen, tübınde zaiyrlyq qaǧidattardy qoldamaidy.
Jalpy būl dıni ūiym tarapynan keletın qauıptıŋ bar ekendıgı jäne öskeleŋ ūrpaqqa tigızer ziiany köp ekendıgın aŋǧaruǧa bolady. Sol sebeptı, resmi dıni bırlestıkterge qatysy joq, bıraq dındı üiretuge tyrysatyn kümändı ūiymdardan aulaq bolǧan jön.
