Qonaevtyŋ qaitys bolǧanyna bügın - 30 jyl

5939
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2023/08/61358cf222121099755240.jpg
Bügın keŋestık qoǧam jäne memleket qairatkerı Dınmūhamed Qonaevtyŋ qaitys bolǧan künı. Ol 1993 jyly 22 tamyzy künı 82 jasqa qaraǧan şaǧynda qaitys bolǧan edı. "Adyrna" ūlttyq portaly Qonaevqa qatysty derekter tızbegın ūsynady.  Dınmūhamed Qonaev Qazaqstan tarihynda memleket ärı qoǧam qairatkerı, Qazaqstan Kompartiiasy OK bırınşı hatşysy, üş märte Sosialistık eŋbek erı, Qazaq KSR Ǧylym akademiiasynyŋ akademigı, tehnika ǧylymdarynyŋ doktory retınde qalǧan.  Ol SSRO-nyŋ ışkı jäne syrtqy saiasatyn basqaratyn 15 müşelık politbiuro müşesı bolǧan. Otbasynda 11 balanyŋ törtınşısı, qaru-jaraq kolleksiialap, aŋşylyq pen saiatşylyqty ūnatqan. 1971 jyly «Eŋ üzdık aŋşy» atanǧan, sondai-aq, İspaniianyŋ aŋşylar ūiymyna müşelık etken. Boiy - 198 sm. 46 ölşemdegı aiaq kiım kigen. Onyŋ audany 200 kv. bolatyn şaǧyn päterde 24 jyl ömır sürgenı aitylady. Qoǧam qairatkerınıŋ ömırlık jary — Zuxra Şärıpqyzy. Ūlty tatar bolǧan, al mamandyǧy — esepşı. Ol Ǧylym akademiiasyna basşylyq etken jyldary 30 rubl jalaqysyn №1 balalar üiıne qaiyrymdylyqqa bergen. 1986 jyldaǧy dürbeleŋde jalǧan jaladan jūbaiy Zuxra Şärıpqyzynyŋ aqylynyŋ arqasynda aman qalǧan. Qairatkerdıŋ jary otasqannan keiıngı (1939-86 jyldardaǧy) chekterdı saqtaǧan eken. Ol QazŪU qalaşyǧynyŋ, Qazaqstan qonaqüiı syndy Almatydaǧy körıktı oryndardyŋ salynuyn özı qadalaǧan. Şetel basşylary oǧan syilyqtar jıberıp otyrǧan. Olardyŋ qatarynda Elizavetta II, İ. Gandi, E.Şevardnadze bar. Qonaev jaily 1960 jyly AQŞ-tyŋ 34-prezidentı Duait Eizenhauer: "Men bügın zor tūlǧamen qauyştym, Ol tereŋ saiasatker, halyqtar danalyǧyn tolyq meŋgergen adam. Ol KSRO-nyŋ sirek kezdesetın tūlǧasy", - degen. Onyŋ kezınde 700-den asa qazaq mektebı jabylyp qalǧan. Ūiǧyr jazuşysy Äbdıkerım Ǧaniev özınıŋ  qazaq jerlerın Özbekstanǧa bergen hatşy retınde tarihta qalǧan İsmail Iýsupovqa arnalǧan «İsmail Iýsupov: «S chistotoi pomyslov» atty derektı povesınde bırqatar derekterdı aitady. «Respublikaǧa basşylyq etuge men kelgende «menıŋ qaraköz dostarym» Qazaqstannyŋ basyna ūiǧyr keldı dedı. Al, Qonaev turaly ondai äŋgıme aitylǧan joq. Onyŋ ūlty tatar edı ǧoi...  Qazaqstan basşysyn ūlttyq kadrlar sapynan bekıtemız degen mäsele köterılgen uaqytta Qonaev öz pasportyn bır-aq tünde joiyp jıberıp, ūlty qazaq dep körsetılgen jaŋasyn alǧan bolatyn. Onyŋ sol qulyǧyn men jaqsy bıletınmın. Bıraq, ol derektı aşyq aitatyn uaqyt ol kezde älı kelmegen edı» dep jazady. Ūlt qairatkerı Jūmabek Täşenovtyŋ perzentı Saian Täşenev Qonaevtyŋ qazaq jerın (Maqtaral, sol kezdegı İlich jäne Şymkent oblysynyŋ Kirov audandary) Özbekstanǧa beruge qarsy bolmaǧanyn aitady.

"Adyrna" ūlttyq portaly

Pıkırler