Halyqtan kültökpenı nege küzetıp jür? (video)

Pavlodardyŋ qasynda Aqsu degen qala bar. Kışıgırım typ-tynyş qala. Halqynyŋ teŋ jartysy qala şetındegı Aqsu ferroqorytpa zauytynda ısteidı. Soŋǧy künderı Aqsudyŋ aty küllı respublikaǧa mälım boldy. Äleumettık jelı arqyly taraǧan videolarda qaptaǧan kölıkter men OMON qolyn qaiyryp, jerge jatqyzǧan kısılerdı köruge bolady.  Jaŋaǧy AFZ janyna qaraqūrym el jiylyp, ony arnaiy jasaq quyp taratuda. Aqsu būndai dürbeleŋdı soŋǧy ret 1990 jyldardyŋ basynda kördı. Ermaktyŋ atyn Aqsu qylyp özgertkende. Jūrt nege jinaldy? Ony OMON nege taratuda? Mäselenıŋ bärın ret-retımen baiandaiyq. 2000 jyldary Temırtau qalasynyŋ azamaty ıs-saparmen Europaǧa barady. Sonda  ferroqorytpa zauytynan şyǧatyn, qūramynda mikrosferasy bar küldı öŋdep, avtokölıkke jäne qūrylysqa qoldanatynyn estidı. Sūrastyrsa, būl küldı tabu da oŋai emes, baǧasy da aspandap tūr eken. Qazaqstanǧa kelısımen salyp ūryp, Aqsu ferroqorytpa zauytyna keledı. "Solai da solai, men sızderden kül alaiyn dep edım, kömektesseŋızder" dep. Onsyz da ol küldı qaida jıbererın bılmei otyrǧan zauyt basşylyǧy jerden jetı qoian tapqandai quansyn. Bıreu esıgıŋnıŋ aldyndaǧy küldı tegın äketem dep otyrsa quanbaǧanda. Arada bırneşe jyl ötkende mikrosfera qosylǧan küldıŋ baǧasyn jergılıktı "metal jinaumen" ainalysatyn azamattar da estidı. Olar da aqyryn şetınen şet elge şyǧaryp jüredı. Bıraq, 2019 jyldyŋ mamyrdyŋ basynda "küldıŋ" äŋgımesı jalpaq elge jaiylyp, estıgen jūrt kültökpenı "basyp alady". Endı şe, bır kelı küldı 100 teŋgeden alady. Bır qapqa 40 kelıdei kül syiady. Bır Kamazǧa 600-dei qap siiady. Sonda bır Kamazdan 2 million 400 myŋ teŋgedei aqşa şyǧady eken. Būl kül jaily Google arqyly mynandai aqparatqa kezıktık. Qūrylys materialdarynyŋ önerkäsıbınde kül keibır beton türlerın şyǧaru üşın qoldanylady. Sirek jäne mikroelementter, mysaly, germanii, galii jäne uran, keibır metaldyq kömırlerdıŋ külınen alynǧan. Organikalyq elementterdı toltyru üşın kışkentai mölşerde kül jetkılıktı. Qazır būl kültökpenıŋ basynda pavlodarlyq qūqyq qorǧau organynyŋ qyzmetkerlerı jata-jastana jaiǧasqan. Videodan körgenderıŋızdei arnaiy jasaq būl jerdı qataŋ küzetke alǧan. Kırıp-şyǧuǧa tek "bilıkke jaqyn kompaniianyŋ" Kamazdarynyŋ rūqsaty bar deidı. Būl Kamazdardy oblys kölemınde toqtatuǧa GAI qyzmetkerlerınıŋ de şamasy kelmeidı deidı. Al, bıletınder būl jerdı oblystaǧy nömırı bırınşı adam öz därgeiıne keltırgen deidı. Sol sebeptı kültökpenıŋ basy arnaiy jasaq pen jergılıktı polisiianyŋ, ūiymdasqan qylmysqa qarsy küres qyzmetı (UBOP)  qataŋ baqylauynda eken. Bız osy  äŋgımenıŋ anyq-qanyǧyn bılu üşın Pavlodar oblystyq polisiia departamentınıŋ resmi ökılı  Janna Belialovaǧa habarlastyq. Arnaiy jasaqtyŋ kül tökpenıŋ basynda ne ıstep jürgenın sūraǧanymyzda, "ol jerge arnaiy jasaq şaqyrtu boiynşa bardy. Zauyttyŋ aumaǧyna halyq jinalyp jatyr degen habarlama tüsken soŋ arnaiy jasaqty attandyrdyq" dep jauap berdı. Bıraq, jergılıktı jūrt arnaiy jasaq pen polisiianyŋ tūrǧanyna ekı aptadan asty deidı. Videodan rasymen de, qaptalǧan qaptardy köruge bolady. Jerdıŋ astyndaǧy bailyqty qoiyp, kültökpesınıŋ özı altynǧa para par memlekette halyq qaiyrşynyŋ küiın keşıp jür. Öz kültökpesı özıne būiyrmaityn bızdei de jūrt bolady eken ǧoi. [playlist type="video" ids="17189"] [video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/2.mp4"][/video] [video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/3.mp4"][/video] [video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/4.mp4"][/video] [video width="640" height="352" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/5.mp4"][/video] [video width="848" height="480" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/6.mp4"][/video] [video width="640" height="352" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/7.mp4"][/video] [video width="640" height="352" mp4="https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/8.mp4"][/video]  

"Adyrna" ūlttyq portaly