Qazaqstannyŋ Qorǧanys ministrlıgı qaiyrymdylyq jasapty. Reseidıŋ basty äskeri şırkeuınıŋ qūrylysyna qyruar qarajat bölıptı. Orys aqparaty osyny alaqailap aityp jatqany.
«Tvzvezda.ru» deitın sait 14 mamyr künı «Minoborony Kazahstana sdelalo pojertvovanie na stroitelstvo Glavnogo hrama VS RF» atty maqala jariialady. Pavel Nastin deitın jurnalisttıŋ şap-şaǧyn aqparaty eken.
«Basty äskeri şırkeudıŋ qūrylysyna qarjylai üles qosu maqsatynda QR Qorǧanys ministrlıgı belgılı bır somany audardy», deptı Altynbaev. Bıraq, naqty qanşa qarajat audarylǧanyn aşyp aitpapty.
Müsılım Altynbaev QR Qorǧanys ministrınıŋ orynbasary, general-leitenant şenındegı adam. Lauazymdy tūlǧa.
Söitken Altynbaevtyŋ aituynşa, 2019 jyldyŋ säuır aiynda Qazaqstan Reseige ekınşı düniejüzılık soǧysqa qatysqan qazaqstandyqtar turaly aqparat jıbergen. Sol qazaqstandyqtardyŋ esımı älgı Reseidıŋ bas äskeri şırkeuınde saqtalatyn körınedı.
Orys aqparatynyŋ jazuynşa, būl salynyp jatqan şırkeu kölemı jaǧynan Reseidegı üşınşı ülken şırkeu bolmaq körınedı. Ol Mäskeu maŋyndaǧy Kubinka qalasynda salynbaq. 2020 jyly Jeŋıstıŋ 75 jyldyǧyna orai aşylady dep josparlanǧan.
Qorǧanys ministrı Nūrlan Ermekbaev qaisybır jyly Qazaqstannyŋ Dın ısterı ministrlıgın basqarǧan adam ǧoi. 2016 jyly Almaty men Aqtöbede bolǧan terrorlyq aktılerden keiın osyndai ministrlık qūrylǧan. Söitıp, ol kezdegı prezident Nūrsūltan Nazarbaev Qauıpsızdık Keŋesınıŋ hatşysy qyzmetınde jürgen Nūrlan Ermekbaevty Dın ısterı ministrlıgıne taǧaiyndaǧan. Ermekbaev 2 jyl ministrlıktı basqardy. Al 2018 jyly Qorǧanys ministrlıgın tızgındedı. 2019 jyldyŋ nauryzynda prezidenttıŋ ükımımen Nūrlan Ermekbaevqa general-maior şenı tabystaldy.
Ermekbaev saiasat ǧylymynyŋ kandidaty, ondaǧan ǧylymi maqala jazǧan. «Qazaqstan jäne älem elderı» deitın kıtaptyŋ avtory.
Söitken Nūrekeŋ endı orysqa şırkeu salyp «sauap» jinamaq körınedı. Nūrekeŋnıŋ būl qūlşynysy «öz üiınde oiu oimaǧan, kısı üiınde syzu syzadynyŋ» kerı ıspettı. Ermekbaev orysqa şırkeu salu arqyly Putinnıŋ därgeiıne jaqpaq pa? Äitpese, Resei salyp jatqan şırkeuge qaiyrymdylyq jasap, qarjy böludı basqaşa qalai tüsınemız?
Tüptep kelgende Resei – bız üşın qorǧanuǧa tiıs obektı. Älem jūrty agressor dep tanityn Resei men äskeri bailanysymyz özgelerden görı tym jaqyn. Qaisybır jyly Resei bızge 5 bırdei S-300PS zenittı-zymyrandyq keşenın su tegın bere salǧany esımızde. Endı mıne, Qazaqstan qaiyrymdylyq jasapty. Endı osy aqparattardy keŋırek paiymdap köreiıkşı.
Reseidıŋ özge bır memleketke eş qaitarymsyz äskeri tehnikalyq zamanaui qarudy bere saluynyŋ, Qazaqstannyŋ orys armiiasyna arnap şırkeu saluynyŋ astarynda ne jatyr? Postkeŋestık territoriialyq ekspansiiany küşeituge tyraştanuynyŋ bır körınısı emes pe būl?
Bızdıŋ bilık basynda otyrǧandardyŋ belgılı bır bölıgı – keşegı klandyq elitalyq toptardyŋ şeŋgelınde tärbielengendıgı belgılı. Älemdık saiasi kartada – jaŋa postkommunistık jüienı qūryp, bır ortalyqtan basqaruǧa memleketter tūrǧyndarynyŋ 70 paiyzanan astamy kelıspeitını de aiǧaq. Endeşe, eskı şekpennen şyqqan qos memlekettıŋ arasynda qorǧanys salasynda ortaqtasu, bırıgu, bır-bırın kenet «jarylqau» degen qanşalyqty aqylǧa qonymdy?Reseidı agressor dep qaldyq qoi. Sol turaly jazaiyyq...
Bırınşıden, soltüstıktegı körşılerımızdıŋ onsyz da orysy mol aumaqtarǧa közın alartyp otyrǧany belgılı. Erteŋ alaǧai da būlaǧai kezeŋ tua qalsa, Putinnıŋ piǧyly auysyp, orystıldı tūrǧyndardyŋ qūqyǧy degendı jeleu etıp, basyp kıruı de ǧajap emes. Ol turaly orys teleefirınıŋ tösektegı teoretikterı aşyq aityp ta jür.
Ekınşıden, Qazaqstan aumaǧyndaǧy Reseige jalǧa berılgen aimaqtardyŋ mäselesı tūr. Baiqoŋyrdan özge Qazaqstanda 11 million gektar jer Reseidıŋ äskeri poligonyna ainalyp otyr. Ol üşın tölenuı tiıs 27 million dollar qūmǧa sıŋgen airandai joq boldy. Osy poligondardy jabu mäselesıne kelgende bilık basyndaǧy bişıkter beitaraptyq tanytyp otyrǧany turaly osyǧan deiın de jazdyq.
Üşınşıden, Resei zymyrandarynyŋ zardaby turaly osyǧan deiın jüzdegen maqala jazyldy. Resei «Baiqoŋyrdy» jalǧa aldy. Alaida ekıjaqty kelısılgen somany bölıp-jaryp tölegısı joq. Qazaq dalasyna Reseidıŋ 32 zymyrany qūlady. «Protonnyŋ» apatynan 600 tonna geptil tögıldı. Ol az degendei 2016 jyly Qostanai men Aqtöbe oblysynan taǧy 63 myŋ gektar jer berdık. Apatqa ūşyraǧan zymyrandardan taraityn u qazaq dalasyn ulap jatqany, sonyŋ saldaryna neşe türlı auru-syrqaudyŋ qaptaǧany turaly talai ret jazyldy.
Besınşıden, özımızdıŋ «Baiqoŋyrdan» ǧaryşqa adam ūşyru üşın Reseige 20 milliard aqşa töledık.
Altynşydan, Qazaqstannyŋ Qorǧanys ministrlıgı Reseiden äskeri jabtyqtar aludy ädetke ainaldyrdy. 2012 jyly Resei jasaǧan AN-72 ūşaǧy apatqa ūşyrady. 27 äskerımız qaza tapty. Ärine sebep bıreu – Reseiden satyp alǧan tehnika sapasyz. Bız bır ǧana şetın oqiǧany aityp otyrmyz. Būl şyndap kelgende reseilık ūşaqtar men tıkūşaqtardyŋ jalǧyz apaty emes.
Tüiındeiık. Ermekbaev osy mäselelerdı şeşudıŋ ornyna, qaiǧyly qazalardy boldyrmaudyŋ qamyna kırıskennıŋ ornyna şırkeuge qaiyrymdylyq jasapty.
Bırınşıden, soǧysqa qatysqan qazaq jauyngerlerınıŋ esımı Resei şırkeuınde mäŋgılıkke saqtalady degen qanşalyqty abyroily ıs? Esterıŋızge sala keteiık, Putin biyl säuır aiynda Qazaqstanǧa AES salu turaly keŋes berdı. Ol üşın Almaty oblysynan jer de qarastyrylyp qoiǧan eken. Orystyŋ AES-ınıŋ soryn Chernobylde kördık. Erteŋ Qazaqstanda salatyn AES alda-jalda apatqa ūşyrasa, Ermekbaev sol azamattardyŋ da esımın älgı şırkeuge jazyp qoimaq pa?
Ekınşıden, Resei Ekınşı düniejüzılık soǧys jeŋısın öz ideologiiasyna paidalanyp otyr. Jyl saiyn Mäskeude ötetın äskeri parad – sūm soǧystyŋ ardagerlerın emes, Putinnıŋ äskeri äleuetın ūlyqtaityn meiramǧa ainalǧan.
Joǧarydaǧy mäselelerdı būǧan deiın de aittyq. «Aita, aita Altaidy, Jamal apai qartaidy» demekşı, estitın qūlaq bolsa, käne?..«Orystan dosyŋ bolsa, aibaltaŋ qasyŋda bolsyn» degen halyq tämsılım bılmeitın Ermekbaev endı sol orysqa şırkeu salyp bermekşı.
«Adyrna» ūlttyq portaly
