Resei prezidentı men onyŋ protokol qyzmetı Ortalyq Aziia prezidentterınıŋ aty-jönın būzyp ataudy daǧdyǧa ainaldyryp keledı. Al Putinnıŋ özın kütıp alǧan taraptyŋ eŋ joǧary lauazymdy tūlǧasyn dūrys atamauynyŋ astarynda ne jatyr?
Qaraşanyŋ 9-ynda jasy 72-ge qaraǧan şaǧynda Resei prezidentınıŋ Astanaǧa kelıp, özın äuejaidan kütıp alǧan Qazaqstan basşysynyŋ aty-jönın būzyp atauy bırınşı ret emes. Būryn da Qazaqstannan tys jerdegı kezdesulerınde Putin osyndai jaǧdaiǧa jol bergen. Alaida kütıp aluşy taraptyŋ elıne kelıp tūryp, törınde otyryp, resmi jiynda eŋ joǧary lauazymdy tūlǧanyŋ aty-jönınen bır emes, ekı ret jaŋylysuy alǧaş ret bolyp otyr.
QASYM-JOMARTTAN ARHİMEDKE DEIIN
Putinnıŋ Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ aty-jönın dūrys atamaǧan jiyndardy atai berse, būl da bır tızım boluǧa jarap qalady. Bır byltyrdyŋ özınde ŪQŞŪ-nyŋ onlain jiyny, Peterburg ekonomikalyq forumy, jäne tamyz aiyndaǧy kezdesuınde mūndai mükıstık dürkın-dürkın qaitalanǧan.
Mūnyŋ syrtynda bırqanşa baspasöz-mäslihaty men resmi otyrystarda ol Qazaqstan prezidentınıŋ aty-jönın esıne tüsıre almaǧan keiıp tanytyp, keide «ärıptesım», keide «Qazaqstannyŋ jaŋa prezidentı» dei salatyn.
Mūny bylai qoiǧanda, Putin Qazaqstannyŋ oblys basşylarynyŋ ädetten tys esımderın de kelemejge ainaldyrǧan. Mäselen, Qostanai oblysynyŋ äkım bolǧan Arhimed Mūhambetovtı äkesınıŋ atymen atap, taŋyrqaǧan tür körsetken. Qazaqstan men Reseidıŋ öŋıraralyq forumdarynyŋ bırınde Putin Soltüstık Qazaqstan oblysynyŋ äkımı Qūmar Aqsaqalovty da tek familiiasymen ǧana atap, keketken.
TŪTYǦU ASTARYNDAǦY ARGUMENT
Joǧary bilık basynda otyrǧanyna 20 jyldan asqan Resei basşysynyŋ būl qylyǧy adami kemşılık, äşeiın jaŋylysu emes siiaqty. Äsırese, Ukraina soǧysy bastalǧaly Putin Qazaqstan jaiyn aitarda tūtyǧa beretın bolǧan. Oǧan Qazaqstannyŋ soǧysty qoldamaǧan ūstanymy jäne prezident Toqaevtyŋ mūny Putinnıŋ betıne aşyq aituy sebep bolǧandai.
Būl şyndap kelgende, Resei prezidentınıŋ keibır pozisiiada özınıŋ kelıspeuşılıgın osylai bıldıruın daǧdyǧa ainaldyrǧanyn körsetedı.
Lauazymdy tūlǧanyŋ aty-jönın dūrys atamau diplomatiiada berı degende qarsy tarapty syilamauşylyqty bıldıredı. Al mäselege tereŋdei qarasaq, aradaǧy kürdelı jailardyŋ mükısı bar tarap qalaǧandai şeşılmegenın de körsetedı. Būl da bır dilomatiialyq argumenttıŋ älemde eşqaida kezdespegen, teŋdesı joq reseilık nūsqasy boluy mümkın.
PUTİN ǦANA EMES, PROTOKOLYNYŊ DA MÜKISI BAR
Prezidentterdıŋ aty-jönın būzyp atau Reseide saiasi äreketke ainalyp kele jatqan siiaqty. Būl tehnologiiany Resei, äsırese, Ortalyq Aziia prezidentterıne būryn da bırneşe ret qoldanyp, «synaqtan ötkızıp» körgen. Bıraq būl synaq negızınen Reseige qonaqqa barǧandar üşın bırneşe ret qoldanylǧan edı.
Būdan bırneşe jyl būryn Özbekstan prezidentı Şavkat Mirzeev Reseige saparlap barǧan kezınde Putinnıŋ protokol qyzmetı onyŋ da äkesınıŋ atyn dūrys atai almai «qor bolǧan».
Onyŋ videosyn myna jerden köre alasyz.
Ortalyq Aziianyŋ taǧy bır elınıŋ prezidentı bolǧan Türkımenstan basşysy Qūrbanǧūly Berdımūhammedovtı Putin Nevskii ordenımen marapattaityn kezde Resei prezidentınıŋ protokoly onyŋ da äkesınıŋ atyn müldem atai almai, soŋy zaldyŋ qoşemet, qol şapalaqtauyna ūlasqan.
Onyŋ videosyn myna jerden köre alasyz.
Sondyqtan Resei basşysynyŋ Qazaqstan prezidentınıŋ aty-jönın atauda mükısı ūstap qalatyny jeke adamnyŋ emes, tūtas apparattyŋ qitūrqy äreketı dep atauǧa negız bar. Jäne būl Ortalyq Aziia prezidentterıne de qatysty bırneşe ret qaitalanǧan. Al eŋ jaqyn körşı jäne sanksiiadan qūtqaruşy retınde Qazaqstan basşysynyŋ esımın dūrystap aituda Putinge älı de talai ter töguge tura keletın siiaqty...
Janat Alǧadai
