«Ūlttyq qauıpsızdıkke qater töndırgen jaǧdaida» şeteldık BAQ-ty tırkemeu zaŋ talabyna ainaluy mümkın. Deputattar mūny qalypty jaǧdai retınde körsetkısı keledı. Al media-maman täuelsız jurnalister üşın jyl ötken saiyn jaŋa kedergıler jiılei bastaǧanyn aitady.
Äleumettık jelıde Mäjılıs deputattary Nikita Şatalov pen Anas Baqqojaevtyŋ dauly ūsynysy qyzu talqylanyp jatyr. Qos deputat "ūlttyq qauıpsızdıkke qater töndıredı" degen sebeppen keibır şeteldık BAQ-qa akkreditasiia bermeudı ūsynyp otyr. Būl ūsynys erkın BAQ-tyŋ jūmys ısteuıne kedergı me, älde kelelı ūsynys pa?
DEPUTAT 10 JYLDAN SOŊ ESKE ALǦAN OQİǦA
Nikita Şatalov keibır şeteldık BAQ ūlttyq qauıpsızdıkke qater töndıretının aitady. Äitse de ol naqty qai BAQ-tyŋ qauıp töndırıp tūrǧanyn aşyq aita almady.
- Mäsele bız aityp otyrǧan ūlttyq basymdyqtar turaly bolyp otyr. Aumaqtyq tūtastyqqa qauıp töndıruge qatysty äŋgımenıŋ şyqqanyn bılesızder. Mūnyŋ bärı aityldy. Jurnalisterdıŋ belgılı bır toptary bar... Men «Meduzany» (Qazaqstanda būǧattalǧan reseilık mediabasylym) mysalǧa keltıremın. Olar kelıp, qaladaǧy bır-ekı essız adamdy jazyp alyp, Qazaqstannyŋ şyǧysyndaǧy halyqtyŋ jalpy pıkırı retınde arandatty. Sodan keiın men olarmen söilesıp («Meduza» basylymymen), nege būlai jasaǧandaryn sūradym. Mūndai arandatular jalǧasuy mümkın. Sondyqtan bız sonyŋ aldyn alsaq deimız. Keibıreuler bızdıŋ ışkı ısımızge aralasqysy keletını jasyryn emes. Al būl tüzetulerdı qoldaǧan jūmys toby bar. Sız BAQ-ty jabu turaly aityp otyrsyz... Bız ol turaly aityp otyrǧan joqpyz. Bız bıreudıŋ oiyna zaŋnamany būzu piǧyly kelmesın dep, aldyn alu şaralary turaly aityp otyrmyz. Arandatu faktılerı bar, - deidı deputat.
Esterıŋızde bolsa, 2014 jyly reseilık Meduza.io saitynda 2014 jyly «Öskemen halyq respublikasy. Qazaqstandaǧy orystar «sypaiy adamdardy» küte me?» degen maqala jaryq körgen bolatyn. Bır qyzyǧy būl oqiǧa deputattyŋ esıne arada 10 jyl ötken soŋ tüsıp otyr. Şatalov «Meduzanyŋ» eskı jyrynan basqa eş mysal keltıre alǧan joq.
«ŞEKTEULER ZAŊMEN ǦANA JASALUY KEREK»
Deputat Anas Baqqojaev ta ärıptesı Nikita Şatalov sekıldı qai BAQ-tyŋ Qazaq elınıŋ qauıpsızdıgıne qater töndırıp tūrǧanyn aşyq aita almady.
- Men jūmys tobynyŋ müşesımın. Men bıraz ūsynystardy berdım. Qoǧamdyq kölıkterde memlekettık arnalardyŋ, radiolardyŋ şyǧu kerektıgın aittym. Zaŋnyŋ ärtürlı tūstaryn öz basym tereŋ zerttep otyrmyn. Konstitusiianyŋ 61-babyna säikes, bızde jeke nemese zaŋdy tūlǧalarǧa kez-kelgen. Al şeteldık BAQ ökılderınıŋ akkreditasiiasyn alar bolsaq, ol qazır Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ 2016 jyly bekıtken erejesınde ǧana bar. Būl talap zaŋ türınde älı bekıgen joq. Nege bızge Konstitusiianyŋ normasyn oryndamasqa? Sondaida älgı erejenı nege zaŋ deŋgeiıne kötermeske degen saual tuyndaidy. Mūndai ūsynysty men berıp otyrmyn. Būl ūsynystarym erejeden zaŋǧa ǧana köşıp jatyr. Ol eşqandai qataiǧan, kürdelengen jaǧy joq. Ūlttyq qauıpsızdıkke qauıp tönu faktılerı bolǧan jaǧdaida SIM zaŋǧa (zaŋ jobasyna) säikes, ol akkreditasiia beruden bas tartuyna bolady, - deidı ol.
Deputattardyŋ degenıne salsaq, ūsynǧan özgertuler küşıne ense, syrtqy ıster ministrlıgı “ūlttyq qauıpsızdıkke qater töngen jaǧdaida” şeteldık aqparat qūraldarynyŋ ökıldıkterı men olardyŋ jurnalisterıne akkreditasiia bermeudı erejemen emes, zaŋ talabymen rettemekşı.
«BAQ ÖKILDERIN QORQYTYP, ÜRKITU TYIYLǦAN JOQ»
Halyqaralyq “Ädıl söz” söz bostandyǧyn qorǧau qorynyŋ zaŋgerı Ǧaliia Äjenova ūlttyq qauıpsızdıkke qater töndırmeitın basqa zaŋ baryn aitady. Sondyqtan da ol deputattardyŋ ūlttyq qauıpsızdıkke qater töndıredı degen sözı külkılı ekenın eskerttı.
- Qazır bız HHI ǧasyrda ömır sürıp jatyrmyz. Täuelsızdık alǧaly zaŋnamany tüzeimız, ony qalpyna keltıremız jäne Konstitusiiaǧa qarsy kelmeitın joldaryn tabamyz dep jürgenımızge 20 jyldan asty. Bıraq osy jyldary jurnalisterdıŋ jūmysyn jeŋıldettık dep auyz toltyryp aita almaimyz. Kerısınşe, jyl saiyn jurnalisterge qaita-qaita kedergı jasalyp jatyr. Mysaly, halyq üşın öte maŋyzdy jaǧdai bolyp jatqanda jurnalisterge bilık tarapynan eskertu jasau normaǧa ainaldy. Konstitusiia boiynşa demokratiialy el bolǧanymyzben bilık pen qūqyq qorǧau organdarynyŋ tarapynan BAQ ökılderın qorqytyp, ürkıtu tyiylǧan joq. Aitalyq, täuelsız aqparat taratatyn jurnalisterge akkreditasiia bermeu alaŋdatarlyq jaǧdai, - deidı ol.
Ükımettıŋ “Mass-media turaly” zaŋyna tolyqtyrular Azattyq jurnalisterıne akkreditasiia bermeu jalǧasyp jatqan tūsta jariialanǧan. Sarapşylar zaŋǧa ūsynylǧan jaŋa tolyqtyrular söz bostandyǧy jaiyn odan ärı qiyndatyp, Qazaqstandaǧy täuelsız aqparat qūraldarynyŋ jabyluyna äkeledı dep qauıptenedı.
Serık Joldasbai
«Adyrna» ūlttyq portaly
