Su tasqyny bastalǧannan berı bırneşe öŋırde tötenşe jaǧdai rejimı jariialandy. Onymen qosa joldar jabylyp, mäsele uşyqqan. Būl künderı Maŋǧystau oblysynyŋ aumaǧynda kem degende 500 şamaly treiler jük kölıgı qaŋtarylyp tūr. Olardyŋ arasynda ūzaq joldy kötere almaityn önım tiegenderı de bar.
Jürgızuşılerdıŋ Özbekstan arqyly ötuıne Özbekstan jaǧy rūqsat bergenımen, Qazaqstan jaǧy qūjattyq mäselelerdı köldeneı tartyp jük kölıkterınıŋ uaqyty jolǧa şyǧuyna kedergı keltırıp otyr. Qaŋtarylyp tūrǧan jürgızuşılerdıŋ bırımen habarlasyp, män-jaidy sūradyq.
Qazaqstan, Türkiia, Qyrǧyzstan, Täjıkstannan jük tasymaldauşy azamattar Qūlsarydan şyǧa almai qalǧan. Olar bilıkten Özbekstan arqyly Şymkentke jetıp alatyn dälız aşyp beruın sūraidy. Jürgızuşılerdıŋ sözınşe ıstı Maŋǧystau oblysy Kölık inspeksiiasy qolǧa alǧan. Bıraq qūjattyq kedergıler tuyndaǧan.
Orta jolda qaŋtarylyp, jıpsız bailanǧan jürgızuşınıŋ bırı - Erjan Serıkbaev.
- 3 säuır künı Aqtaudan Astanaǧa qarai şyqqanbyz. 4 säuır künı Qūlsary qalasyna jetkende bızge joldyŋ jabyq ekenın aitty. Qūlsaryda ekı kün tūruǧa mäjbür boldyq. Ekınşı künı «tünde qalaǧa su keldı, artqa aidaŋdar» dep Beineuge qaitardy. Endı bızdıŋ Beineude tūrǧanymyzǧa da jetı kün boldy.
- Jelıdegı aqparat boiynşa, mäselenı şeşuge Maŋǧystau oblystyq Kölık inspeksiiasy kırısken be?
- Joq, Maŋǧystau emes, Kölık ministrlıgı baqylauǧa aldy ǧoi. Alaida arty şeşımsız qaldy.
- Endı sız sekıldı jük tasymaldauşylar älı qanşa uaqyt tūruy mümkın? Tauarlar būzylyp ketpei me?
- Naqty aqparat joq. Jeke mende aşymaityn, bülınbeitın tauarlar. Al köptegen jük tasymaldauşylar zattaryna uaiymdap jür. Sebebı tauar būzyluy mümkın, holodilnikterın (red. – mūzdatqyştaryn) qosyp jür. Būl jaqtaǧy joldyŋ qaşan aşylatyny belgısız.
- Toqtap tūrǧan kölıkterdıŋ naqty sany qanşa?
- Şamamen üş kün būryn 470-tei jük kölıgı tūr degen aqparat bar edı. Bügın bılmeimın, qanşa kölık ekenın. Mūnda Beineudıŋ özınde 500-dei kölık tūr. Jol aşylǧannan soŋ Aqtauǧa ketıp qalǧandar, jol boiyndaǧy şaihanalarda jatqany qanşama... Qūlsaryda da kölık tūr. 30 jyl boiyna joldyŋ joqtyǧy bolyp tūr ǧoi sonda. Tek osy Maŋǧystau avtokölık joly bolyp tūr. Eger būl jol da jabylsa būl aimaq bölek aral bolyp qalady eken. Qazır tek temırjolmen ǧana qatynap otyr.
- Jol jabyq bolsa gumanitralyq kömek qalai jetıp jatyr?
- Maqat stansasyna deiın jol jürse, stansada temırjolǧa jüktı tiep, jetkızude.
- Sızderdıŋ taraptan qandai ūsynys tüstı?
- Ainalma joldyŋ joqtyǧynan tym bolmasa Özbekstan arqyly şyǧyp keterlık dälız aşyp beruın sūradyq. «İä, osyǧan kırısemız» dep osydan tört kün būryn uäde bergen. Alaida älı sol boiynşa tızım jasaumen älektenıp jür. Maǧan özıme jeke Maŋǧystau oblystyq Kölık inspesiiasynyŋ qyzmetkerı habarlasty. «Qalai habarlauymyz kerek, ne ıstei alamyz?» dep sūrady. Men «habarlama jazyp berseŋızder, bız toptarǧa taratamyz» degen bolatynbyz. Ony topqa tarattyq. Habarlamada «Joldyŋ jabyluyna bailanysty Özbekstan men Qazaqstan özara kelısım jasap, «jasyl koridor» dep aitady ǧoi, sol aşyldy» delıngen. Ötuge mümkındık bar dep quandyq.
- Nege jüzege aspai otyr?
- Qazaqstan azamattarynyŋ ışınde tek jük tasymaldaumen ainalysyp jürgen azamattar bar, olar köp. ŪQK men Transport komitetı jinalys ötkızıptı. Osy taqyryptar talqylanypty. Bızge de mälımet ūzyn qūlaqtan jettı. Özbekstan būl kelısımmen kelısıptı. Tek Qazaqstannyŋ ŪQK-sı Özbekstanǧa şeteldık tölqūjatsyz jıberılmeitının aitqan. ŪQK bırınşı tölqūjatsyz, ekınşı ärtürlı aiyppūlǧa, nalogqa bailanysty qaryzdary bolsa, eldıŋ şekarasynan şyǧarmaitynyn aitty. Al bızde Özbekstanda qalyp ketetın eşqandai qalauymyz da joq, aşyǧyn aitqanda. Bızge bastysy şekaradan ötıp, mejelegen jerımızge jetıp alsaq boldy. Bızde qūjattary dūrystary baiaǧyda-aq ötıp kettı ǧoi. Aramyzda bıreulerı el arasynda jüremız dep tölqūjatyn da tastap ketken. Eger jol jabylsa būl bärıne äser etedı ǧoi. Köptegen adamdar İrannyŋ almasyn alyp-satyp jürgender bar. Olardyŋ qolynda eş qūjaty da joq. Jäi bazardan alǧan nakladnoi qaǧazy ǧana bar. Ol eş jerge de jaramaidy. Bızdıŋ ärqaisymyzdy sabyltyp jür. Bır jıbergen qūjatty qaita sūrap, şarşatyp kettı.
Aşyǧyn aitqanda täuelsızdık alǧanymyzǧa 30 jyldan asty. Tym bolmasa qosalqy jol saluy kerek edı ǧoi. Temırjol men jolymyzdy kesıp tastasa boldy ǧoi. Bölek aral bolyp qalady ekenbız. Ne ıstese de bärıbır zardap şegıp otyrǧan qazaq. Qaǧazbastylyq bızde öte köp. Osyny şeşıp berse deimız. Bärımız balaly, otbasyly adambyz. Bızge de kün köruımız kerek.
Symbat Nauhan
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
