Aǵylshyn kásipkeri Nelson Felldiń «Rýsııa hám kóshpeliler» kitabynyń qazaqsha jáne oryssha aýdarmalarynyń tusaýkeseri ótti. Shyǵarma «Asyltas» qorynyń qoldaýymen basylyp shyqty. Kitapty qazaq jáne orys tilderine aýdarǵan AmalBooks baspasynyń negizin salýshy – Baqytjan Buqarbaı.Tusaýkeser Dúnıejúzilik kitap kúnine oraılas ótkizildi.
Kitapta Nelson Felldiń qazirgi Qaraǵandy oblysy Ýspen kenishinde bolǵan kezdegi ómiri sýretteledi. Aǵylshyn kásipkeri 1900-1909 jyldar aralyǵynda qazaq jerinde brıtandyq taý-ken óndirý kompanııasy men kómir shahtalaryn basqarǵan.
«KÁSIPKER RETINDE OILAÝDYŃ»NÁTIJESI
Kitap avtory osy ýaqyt aralyǵynda ólkede bolǵan mańyzdy oqıǵalar týraly jazyp qaldyrǵan. Máselen, zaýytta týyndaǵan 1000 adam qatysqan ereýil týraly baıandaǵan. Sonymen qatar, kúntizbe joq ýaqytta kúnge qarap, tabıǵat qubylystaryn baqylap oraza ustaǵanyn atap ótken. Odan bólek, qazaqtardyń turmys-tirshiligin, kelissóz júrgizý mánerin, bastan keshken oqıǵalaryn baıan etedi. Baqytjan Buqarbaıdyń aıtýynsha, Nelson Fell qazaq jerinde bolǵan sońǵy jyldarynda aıyna 640myń dollar taýyp otyrǵan. Bul qazirgi eseppen 22,4 mln. dollardy quraıdy.
AmalBooks baspasynyń jetekshisi Baqytjan Buqarbaı avtordyń kásipker retinde jazǵan eńbeginiń óz ereksheligi bar dep esepteıdi.
«Qazaq tarıhyna úńiletin bolsaq, shet eldik avtorlar jazǵan júzdegen derekter bar. Kóbinese tarıhymyz týraly saıahatshylar, jer aýdaryp kelgen adamdar, ǵalymdar nemese tyńshylar jazǵan. Birinshi ret biz tanysqan kitaptar arasynda etnografııamyzdy kásipker jazǵan. Bul óte qyzyq. Saıahatshylar nemese ǵalymdar jazǵan eńbekterde baıqasaq kóbine olar janýarlar men ósimdik álemine nemese kıiz úıdiń qurylysyna degen sııaqty dúnıelerdiń búge-shúgesine deıin úńilip, derekter qaldyryp ketedi. Bul kisiniń kásipker retinde oılaý qabileti materıaldyń basqa sarynmen jazylýyna yqpal etken», - deıdi Baqytjan Buqarbaı.
«ÓTKENDI ShYNAIY SÝRETTEÝ»
«Asyltas» qoǵamdyq qorynyń quryltaıshysy Dýlat Tastekeı bolsa, «Bul kitaptyń ereksheligi eshqandaı ıdeologııa qosylmaı, enzýraǵa túspeı jazylǵan», - deıdi.
Memlekettik syılyqtyń laýreaty, Túrki dúnıesijazýshylar odaǵynyń tóraǵasy Ulyqbek Esdáýlet«Bizdiń tarıhymyzda aqtańdaq óte kóp. Sol sebepti tarıhymyzdy naqty derektermen, bolmasa osy kúndeliktegideı sıpattap berý jaǵynan kemshil soǵyp jatamyz. Sonyń ornyn toltyrǵandaı. Kitaptan sol zamandaǵy qaınaǵan ómir kórinip, ulttyń salt dástúri men mundalap tur», - deıdi.
Qoǵam qaıratkeri, ǵalym Asyly Osman «Kitaptyń maǵan unaǵany – qazaqtyń ótken ómirin, tula boıyna bitken tabıǵı qasıetin ashyp kórsetkeni. Ótkenimizdi shynaıy sýrettep kórsetetin dúnıenibárimiz oqyp ta, aıtyp ta júrgenimiz ǵanıbet bolar edi», - deıdi.
2016 jyldan beri kitap shyǵarýmen aınalysatyn «AmalBooks» baspanyń negizgi maqsaty ultty tárbıeleý emes, kitaptary arqyly oqyrman áleýetin tanyp, naqty amal jasaı alatyndaı jaǵdaı qalyptastyrý ekeni aıtylady.
«AmalBooks» baspasy 3 baǵytta kitap shyǵarady. Birinshi baǵyt – non-fıkshn, ekinshisi – bıznes jáne úshinshisi – tarıh. «Rýsııa hám kóshpeliler» kitabytarıh baǵytyndaǵy toǵyzynshy kitap. Jalpy, «Taza tarıh» serııasy boıynsha kitaptar legin Ahmet Kenesaryulynyń «Kenesary han ýa Sultan Sydyq» eńbeginen bastap, keıinnen orysshasyn shyǵardyq. Sosyn Godfrı Laılastyń «Aspan taý asqan úrkin kósh» kitaby qazaq jáne orys tilinde basyldy. Muhamedjan Tynyshbaevtyń 1925 jyly shyqqan «Qazak tarıhyn» qaıta shyǵardyq. Jyl sońyna deıin tarıh serııasy aıasynda jıyrmaǵa jýyq jańa kitaptar shyǵarýǵa nıettimiz» - deıdi baspanyń negizin qalaýshy Baqytjan Buqarbaı.
Mereı Myrzaǵalıqyzy
