Dombyra künı Erlan Rysqali än salyp, oǧan Aida Balaeva tamsanǧan bolatyn. Än salu jaiynda jazylǧan Erlannyŋ postyna Aida hanym pıkır qosqan soŋ bız de bırauyz tıl qattyq. Sosyn älde bır oidyŋ ūşyn şyǧaryp, tıgısın keiın jatqyzarmyz dep edık. Retı kelgen sekıldı.
Qai zamannan ekenı belgısız. Nauqanşyl bolyp aldyq qoi. Onyŋ kem-ketıgın kım bılsın, äiteuır bır närsenı künı boiy talǧajau etetın därejedemız. Auyz -mūrynnan şyǧyp, toia jegen de jaqsy şyǧar. Aitpaǧymyz mynau, Dombyra künı bärımızdıŋ qūlaq küiımız keldı. Pernemızge qol tier, timeste şanaǧymyzdan oi aǧyldy. «Apyrau, älı tırı ekenbız», - destık keibıreuımız. Tırı bolatynymyz, dombyra ünınen jylqy dübırın estıp, typyrşyǧan qoradaǧy qylqūiryqtai osqyrynyp qaldyq. Alysta şauyp bara jatsa da älgı jüirıkter bızdıŋ de delebemızdı qozdyrǧandai.
Tıptı jaqyndai tüseiık. Dombyra künı ötımız jarylyp kete jazdady. Sorlylyq ta soqyrdyŋ küiın keştıretın sekıldı ǧoi. Ainalany körgıŋ keledı, alaida janaryŋ baiaǧyda solyp qalǧan beişarasyŋ. Oipyrmai, älgı dombyrany kün saiyn kümbırletıp qoisaq kım qoi dedı...Sorymyz, mümkın.
Negızınde, «qoi!», - deitınder bar sekıldı. Bız solarǧa tıptı qosylamyz da. Qūrysyn, dombyradan aulaq ūstau kerek qazaqty, ruhy oianyp ketedı. At üstındegı Mahambet jetıp keledı, küi kümbırımen. Myna jaqtan Qaztuǧan, ana tūstan Sügır şyqsa şe. Qūrmanǧazyny oiatpaiyq. Tättımbette ne şaruamyz bar. Dombyra qajet emes qazır, ol öte qauıptı. «Serpermen» serpılıp, «Saryjailaudy» saǧynyp jürse qaitemız, myna jūrt? Atamaŋyz, «Ata tolǧauyn» aŋsaǧandar bas köteredı, sosyn. Baiaǧyda bala bıtken «Bi küiıne» äues edı. Bızdıŋ klasta «Keŋestı» tarta almaityn bala tabu qiynǧa soǧatyn. Ana klastyŋ öz orkestrı, myna klastyŋ öz dombyraşylary. Bärınıŋ sausaǧynan küi sorǧalaityn. Ol kün qaityp kelse şe?
Ol kün qaityp oralsa – ūrlyqşy azaiady. Dombyra ūstaǧan qoldyŋ qylmysqa baratyny sirek. Ruhtanady. Jıgerlenedı. Alǧa ūmtylady. Izdenedı. Baiaǧydy küi tärbieleuşı edı. «Boz ıngen» oinaǧanda jan dünieŋ bozdai jöneletın. «Aŋşynyŋ zaryn» alǧaş alty jasta estıgen edık. Tün ūiqymyz būzyldy. Köz aldymyzda küişı de emes. Küige negız bolǧan ekı aǧaiyndy jıgıt. Bırın bırı abaisyzda atyp alatyn. Tünımen ūiyqtamadyq. Jeŋge aldynda aqtalyp otyrǧan jıgıttıŋ jylaǧany elestep... Nemese «Aqsaq qūlan». Äitpese älgı...
Qoi, toqtataiyq. Myna halyq küi ızdep ketpesın. Nege kerek ol? Sızder Nūrǧisa Tılendievtıŋ repitisiiasyn körgen joqsyzdar ä?. Ärıptesterıme rizamyn şe? Maestronyŋ maŋyna jolamaǧan. Bır film tarihta qaldyrmaǧan. Mūraǧatta. Keşırıŋız, Aqtoty hanym, ärine Arhivte! Arhivte qaldyrmaǧan. Eger sol repitisiianyŋ bırınen derektı dünie tüsırılıp, qysqa künde qyryq ret berılse efirden, myna dünie töŋkerılıp tüser edı. Sol üşın de rahmet! Sızder Qarşyǧany qanşalyqty tyŋdap jürsızder? Dūrysy – tyŋdamaǧan. Ras. Dertke ūşyraisyz. Talasbek küi turaly aituşy edı. Ony köp eşkım qūptamady. Öitkenı küi tek Talasbekke qana qajet edı. Az-kem düniesı jaryqqa şyqty, bılem. Bıraq ony nasihattaudyŋ qajetı az. Öitkenı qazaq qara dombyraǧa qaita üimeleidı. Negızınde dombyra törde ılulı tūrǧanǧa ǧana qajet aspap qoi.
Dombyra künı jüzdegen oryndauşylar küi şerttı. Bızdıŋ arna tıkelei efirde taratty. Orys, ormany özge ūlt ökılderı jūmysta otyrmyz. Bärı bırtındep qosuly telebezır maŋyna jinala berdı. Äne, küidıŋ qūdyretı. Ömırınde dombyranyŋ tyŋqylyn tyŋdamaǧandardy da tartyp barady. Bırınşı küi, ekınşısı... Mynau niusrum küige toldy. İyqty qomdap bız otyrmyz. Aǧyl-tegıl jylaǧymyz keldı. Bäjeŋdı tyŋdaǧan jūrt qalai tūrdy eken. Qūrmanǧazy men Däueltkereidı tyŋdaǧandar şe? Tıptı Tılendievtı? A, iia Nūraǧany bız de tyŋdadyq. Ekı ret. Bırınşısı – repitsiiada. Özı şertken joq. «Otyrar sazyn» jusatyp, örgızdı. Ekınşısınde özı şerttı. Äldebır qonaqta. Mümkın qonaqtar kelmei tūryp. Jūmsaq oryndyqqa jūtylyp ketkendei bop otyrǧan maestro dombyrany qolǧa alǧanda özgerıp şyǧa keldı. Äldekımge ūrsatyndai ekı iyǧyn kezek qomdap, türı suyp, qabaǧy tüiılıp, onsyz da ülken qūlaǧy tūtas şeke men jaqtyŋ arasyn tügel jailaǧandai boldy. Közı külıp tūrady eken. Meirım sol jaqtan esedı. Sosyn töktı, kettı. Jaŋbyr jaudy. Jel tūrdy. Dauyl soqty. Sosyn dala mamyrajai küige endı. Negızı bız ışte edık. Jaŋbyrdy, jeldı sezdık. Küi toqtaǧanda, ornymyzǧa qaita keldık.
Aida, hanym! Dombyranyŋ şalyǧy şyǧar, anany aityp, mynaǧan ketetınımız. Öitkenı qiial qiiaǧa jetektei jöneledı. Älgı bır oiǧa qaita oralsaq. Eger ūrpaq täribiesı älı de kün tärtıbınde tūrsa, qazaqqa küidı qaitaraiyq. Jyr men termenı qaitaraiyq. Jylyna bır kün emes. Kün saiyn, bır jyl. Kez kelgen arna kemınde bır saǧat dombyrany ūlyqtasyn. Dombyrany qoiyp qoi degen söz emes ol. Bırı termege, ekınşısı küige, üşınşısı änge oryn bersın. Jyrau da, jyrşy da bar edı. Emge tappai qalmaiyq. Kez kelgen oblysta orkestr bar. Solardyŋ repertuarynan konsert ūsynaiyq. Myna aptada ana oblys degen sekıldı. Joba jetedı. Bıraq bızdıŋ BAQ ony jaqtyrmaidy.
Postymyzdyŋ kötergısı kelgen jügı osy edı. Tübın tüsırıp, jetkıze almadyq. Öitkenı dombyrany bız de qazır onşa tyŋdai bermeimız...
Amangeldı Seiıthanov
