Erteń Semeı qalasynda Muhtar Jákishevti merziminen buryn bostandyqqa shyǵarý týraly sot otyrysy ótedi. 2009 jyldan beri túrmede otyrǵan saıası tutqynnyń bostandyqqa shyǵýy múmkin be? Sondaı-aq, Muhtar Jákishevtiń soty men Ulttyq senim keńesiniń arasynda baılanys bar ma?
14 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrylǵan Muhtar Jákishev 2009 jyldyń mamyr aıynan beri túrmede jazasyn ótep jatyr. Mine, sodan beri halyqaralyq jáne otandyq quqyq qorǵaý uıymdary sottalýshyny saıası tutqyn dep tanyp, ony tez arada bostandyqqa shyǵarýdy talap etip keledi. Alaıda 10 jyldan beri quqyq qorǵaý uıymdarynyń talap-tilegine quzyrly organ nazar aýdarǵan emes. Al erteńgi sotta Muhtar Jákishevtiń bostandyqqa shyǵýy múmkin be? Bul týraly belgili quqyq qorǵaýshy Abzal Quspan óz oıyn ortaǵa saldy.
– Merziminen buryn shartty bosatý zańmen belgilengen tártip bolǵandyqtan, bul - Muhtar Jákishevtiń eń alǵashqy múmkindigi. Negizi merziminen buryn shartty bostandyqqa shyǵarý sottalýshy men advokattyń ótinishinen keıin júzege asady. Al endi ony qanaǵattandyrý-qanaǵattandyrmaý - sottyń, shyn mánisinde bıliktiń, qolyndaǵy is. Jalpy jazasynyń 3/2 bóligin ótegen sottalýshynyń talap-aryzyn sot mindetti túrde qaraýy kerek. Sondyqtan atalǵan aryzdy qaraýsyz qaldyrýǵa sottyń qaqysy joq. Jazasynyń 3/2 bóligin ótegennen keıin Muhtar Jákishevtiń bostandyqqa shyǵýǵa múmkindigi bar. Dál osyndaı jaǵdaı 12 jylǵa sottalǵan Saıat Ybyraıǵa qatysty qoldanylǵan bolatyn. Jazasynyń 3/2 bóligin ótegen professor túrmede kitap jazyp, ishki tártipti buzbaǵannan keıin merziminen buryn bostandyqqa shyqty. Eger sottalýshy túrmeniń ishki tártibin buzbasa, sottyń ony merziminen buryn shartty bosatpaýǵa qaqysy joq. Jákishev bireýdiń basyn jaryp, tumsyǵyn buzatyndaı qylmys áleminiń serkesi emes. Onyń ústine densaýlyǵy syr berip, aýyr halde jatqan tutqyndy sot merziminen buryn bosatýy múmkin, – deıdi advokat.
Quqyq qorǵaýshy Saıat Ybyraı men Muhtar Jákishevtiń mamandyǵy fızık-matematık ekenin aıtady. Iaǵnı, olar túrmede emes, tórde otyryp qoǵamǵa paıda ákelýi kerek.
Buǵan deıin belgili bıznesmen Marǵulan Seısanbaı «Ulttyq senim keńesine saıası tutqyndardy bosatqan jaǵdaıda kiremin» dep málimdegen bolatyn. Sondyqtan da kópshilik Muhtar Jákishevtiń bostandyqqa shyǵýyn Ulttyq senim keńesimen baılanystyryp jatyr. Alaıda, bul ýájben Abzal Quspan kelispeıdi.
– Jákishevtiń soty men Ulttyq senim keńesiniń qatar kelýi jaı ǵana sáıkestik. Jalpy biz Jákishevtiń isin saıasılandyryp onyń bostandyqqa shyǵýyna kedergi keltirmeýimiz kerek. Óıtkeni áleýmettik jelidegi azamattar Jákishevtiń soty men Ulttyq senim keńesin baılanystyryp jatyr. Alaıda joǵaryda aıtqanymdaı, sottalýshy merziminiń 3/2 bóligin ótegennen keıin sotqa ótinish berýge quqyly. Biz osynyń arajigin ajyratýymyz kerekpiz. Shyn mánisinde, Jákishevti túrmede ustap otyrý jańa bılikke túkke qajeti joq. Bılik qansha qara kúıe jaqqanymen Jákishevke degen eldiń yqylas- nıeti joǵary. Óıtkeni qarapaıym halyq onyń saıası sebeppen sottalǵanyn jaqsy bilip otyr. Sondaı-aq, áleýmettik jelidegi jurt «Maks Boqaevty bostandyqqa shyǵarady» dep otyr. Shyn mánisinde, Makstyń ózi merziminen buryn shartty bosanýdan bas tartyp otyr. Makspen birneshe ret túrmede kezdeskenimmen ony keıbir azamattar sııaqty áleýmettik jelige salyp, maqtanǵan emespiz. Negizi bıliktiń ózi «Merziminen buryn shartty bostandyqqa shyǵý týraly quqyǵyńyzdy paıdalanyńyz» dep Maksqa jalynyp otyr. Áıtse de, ol prııpke salyp, merziminen buryn bostandyqqa shyǵý quqyǵyn qoldanbaı júr. Al 18 jylǵa sottalǵan Aran Atabek jazasynyń 3/2 bóligin ótegen bolýy kerek. Alaıda sot ony túrmeniń ishki tártibin buzdy dep shyǵarmaı tastaýy múmkin, – deıdi advokat.
Abzal Quspannyń aıtýynsha, Muhtar Jákishevtiń bostandyqqa shyǵýyna quqyqtyq kedergi joq. Sondyqtan da erteń qýanyshty habar estip qalýymyz ábden múmkin.
Jalpy sarapshylar Muhtar Jákishev myqty menedjer dep joǵary baǵalaıdy. Óıtkeni ol taqyr jerden «Qazatompromdy» quryp, álemdik deńgeıdegi kompanııa jasady. Alaıda saıasattanýshylar ulttyq kompanııa Reseıge básekeles retinde kedergi keltirdi degen boljam keltirdi. Sondyqtan da Muhtar Jákishevtiń túrmege jatýyna syrtqy kúshterdiń de yqpaly bolýy múmkin. Syrtqy kúsh demekshi, 2015 jyly «Qazatomprom» ulttyq kompanııasynyń basshysy Nurlan Qapparov Qytaıda júrek talmasynan qaıtys bolǵan edi. Nebári 45 jastaǵy azamattyń jumbaq jaǵdaıda qaıtys bolýy «Qazatompromdy» basqarý qaýipti ekenin ańǵartsa kerek.
Serik JOLDASBAI
"Adyrna" ulttyq portaly
