"Şyqqan qyz şiden tysqary" desek te..
Tärbiesı, oi-öresı men bılım-bılıgıne qarai qazaq balasy üşın ömırlık jar taŋdaǧanda mahabbattan özge esepke alynatyn ölşemder: ūlty, ruy, reŋ-basy, aqyly, bılımı, materialdyq jaǧdaiy, ata-tegı, dını..
Bır äulet - bır auyl bolyp, qonystanyp "Qyzǧa 40 üiden tyiym" degen ūstanymmen ömır sürgen köşpelılıkten kettık. Bıreudıŋ jeke ısıne aralasudy zaŋ kötermeidı. Ärkımnıŋ öz basy bar. Tänın kımge "syilaimyn" dese, öz erkı..
Būl eŋ aldymen otbasyndaǧy tärbienıŋ "jemısı"..
Degenmen, özge ūlt ökılderıne tūrmysqa şyǧyp jatqan qyz-kelınşekterdıŋ qatarynyŋ artuy - qazaq jıgıtterınıŋ ömır men tūrmys bäsekesıne qabıletsız ekendıgınıŋ aiqyn körsetkışı bolsa kerek..
İä, memleketımızde keleŋsızdıkter jetıp artylady.
Bıraq, jeke basyŋdy damytuǧa, laiyqty bılım men belgılı bır käsıptı igeruge mümkındık jetkılıktı ǧoi.
Özı sausaq ūşyn qybyrlatpai äke-şeşe, aǧa-äpke men ükımetke senıp, kazinodan ūtyp, bırden baiudy közdep nemese baidyŋ qyzy kezdesıp qalar degen saǧym ümıtın "ükılep" jürgen jıgıtter de barşylyq..
Ou, jıgıtter!
Ükımetke senıp otyra bermei, özıŋ de äreket jasasaişy.
Ükımet üşın sen bar bolǧany, stat.mälımettegı bır sifrsyŋ (onda da, esepke ılınseŋ).
Öz taǧdyryŋa, bolaşaq balalaryŋnyŋ qalypty ömır süruıne, basqa eşkım emes, eŋ aldymen özıŋ jauaptysyŋ!
Qytaimen şekara aşylsa köresını sonda köresıŋ. Işkı Qytaida 50 mln boidaq erkek bar.
Solar kelse, qyzdardyŋ taŋdauy kımge tüsedı?
Bıreudıŋ qorasyn tazalap tapqan aqşaŋa araq ışıp, auzy qisaŋdap, ruyŋnan şyqqan "ataqty" adamdardy sanamalap "saiasat" soǧyp otyrǧan saǧan ba?
Älde, qyzmetı, basynda baspanasy, astynda jaqsy kölıgı bar, şyrttai kiıngen şeteldıkke me?
Esınde bolsyn!
Qyz balasynyŋ jüregıne Alla Taǧala aldymen ūlttyq emes, analyq sezım salǧan!
Sondyqtan, taŋdau düniege äkelgen ūrpaqty laiyqty tūrmyspen qamtamasyz ete alatyn erkekke tüsedı!
Al, sen sekıldı autsaiderge tabylsa, özıŋ sekıldı "Qotyr atqa soqyr at" tier, bolmasa ol da joq!
Qyzdarǧa..
"Qyz qylyǧymen" deidı..
Keibır qyzdardyŋ qazaq jıgıtterı arasynan teŋın taba almauy olardyŋ boiynda qazaq süierlık qylyq bolmauynan bolsa kerek.
Ükımettıŋ ūlttyq erekşelıkterdı eskermei jürgızgen genderlık saiasaty emansipasiiany küşeitıp jıberdı.
Qazaqstan halqynyŋ 55 %-y auyldy jerlerde tūratynyn, qalada tūratyn qazaqtardyŋ köbı auyldan kındıgın üze qoimaǧanyn eskersek, klassikalyq ülgıdegı genderlık saiasat pen emansipasiia dästürlı qazaq otbasynda ösken adam üşın ruhani şok (40 jyldan berı qalada tūrsam da, jöndı-jönsız "Erkekpen qūqym teŋ" dep kösteŋdep otyratyn kelınşekterdı suhanym süimeidı. Betı aulaq, özge ūltqa ketıp jatqan qyzdardy tüsınemın, bıraq taŋdaularyn müldem qabyldai almai-aq qoidym).
Qazaq süierlık qylyǧy bolmasa, qazaq jıgıtı qyzdyŋ köŋılıŋnen şyǧuǧa tyryspaidy.
Amal joq, älgı qyz orys-orman, zäŋgı-qytaiǧa köz süzedı.
Järaidy, ondailar ketpese ketpen töbeden assyn!
Qazır köpşılık qyzdyŋ közdegenı jäi qazaq emes - bai qazaq!
Bılım-bılıgın būldaǧan qyz-kelınşektı tüsınuge bolady.
Bıraq bar "bailyǧy" - betınıŋ azdaǧan ärın qymbatyraq pūldaǧysy kep jürgen boijetkender de jeterlık qoi.
Al "äleumettık statusy" (Qazaqstandyq "uspeşnost") $10-15 myŋdyq maşinaǧa teŋ qazaq jıgıtı qaisybırıne jetedı, ökımetıŋ aldymen qazaqqa qyryn qarap otyrǧanda?
Epilog ornyna...
Osynda, jalpy el aldynda "Qalyŋ elım, qazaǧym - qairan jūrtym!"- dep otyrǧan apa-qaryndastarymyzǧa bazyna..
Ekınşı äiel mäselesıne, tek erkektıŋ "tän toiaty" retınde qaramai, tereŋırek qarap, nasihattasaŋyzdar...
Erteŋ öz qyzdaryŋyz zäŋgı-qytaiǧa tiıp nemese naqsüier bolyp, baqa-şaian jegenşe, bır qazaqqa ekınşı äiel bolǧany myŋ ese artyq ekenın aita jürseŋızder..
Aksioma bolsa da, aitaiyq...
Adam sany köp bolǧan saiyn qyz-jıgıtterımızdıŋ öz ūltymyzdan öz teŋın tabu mümkındıgı arta beredı...
Demografiialyq ösımnıŋ auadai qajettıgı tek memlekettık mäsele emes, ärbırımızdıŋ problemamyz boldy ma, sonymen?
"Äl eldıŋ salty basqa - itterı qara qasqa" degendei, dästürlı qazaqi tärbie alǧan qyzdyŋ şeteldıkke barǧan jerınde baqytty bolyp ketu mümkındıgı turaly äŋgıme bölek..
Bılmeimın, aitqym kelgen oiymdy jetkıze aldym ba, almadym ba?!
Ömır ŞYNYBEKŪLY
"Adyrna" ūlttyq portaly
