QR AUYL ŞARUAŞYLYǦY MİNİSTRLIGINIŊ NAZARYNA!
Jaimaşuaq jaz da öz märesıne jetıp, qaimana qazaq qaqaǧan qysty qarsy aluǧa qamdanyp jatyr. Ejelden tört-tülıktı janyna serık etken auyl halqy özınen būryn mal-jannyŋ qamyn jasaudy közdeidı. Bır üide kem degende 5 siyr bar degennıŋ özınde maldyŋ aspandap tūrǧan azyǧy auyldaǧylardy bıraz äbıgerge salary anyq.
Mäselen, naqty keltırılgen mälımetter közıne süiensek, Jambyl oblysy, Jambyl audany, Asa auylynda joŋyşqanyŋ bır bauy baqandai 400 tg-nı qūraidy. Bylai qarasaŋ auyz toltyryp aitarlyqtai emes, alaida bır siyrdyŋ özı bır künde, bır ǧana baumen şektelıp qalmaidy. Auyldaǧylar bes bas siyrǧa 400 teŋgeden bır qysta 1000 bau (tük) satyp alady. Ony jinauy, äkeluı, jol pūly, qaita üige tieuı taǧy da aqşa. Sonda kem degende 400 myŋ teŋge ketedı eken.
Qys qatty bolar degen saqtyqpen, joŋyşqanyŋ qasyna arpa, bidai, kebegın taǧy qosady. Būlardyŋ da baǧasy mäz emes. Arpa-66, bidai-74 teŋge. Bır siyr 50 kgdyqpen 5 qap bidaidy 18500 teŋgege tūtynsa, 5 siyrǧa 92500 teŋgege bidai alynady eken. Sonda qūny 200 myŋnan aspaityn bes ırı-qaraǧa būlai şyǧyndanudyŋ qajetı qanşa dep oilanyp qalasyŋ?!
Ärı būl maldar tek jem-şöbımen şektelıp qalsa jaqsy ǧoi, būdan bölek ekı-üş ai saiyn ektıruı, örıske beretın qarajaty, qaşyruy, auyrsa därı-därmegı, qūlaqqa salynatyn enıne deiın şaryqtap tūr. Auyldaǧylardyŋ maldan basqa qyzyǧy joq ekenın sezgen, veterinalyq därıhanada därılerdı udai baǧaǧa satady. Nätijesınde halyq paidasynan būryn, qyp-qyzyl ziianyn tartady.
Osy oraida bılgışsymaqtar maldyŋ sütı, airany, qūrty qala berdı maiy bar emes pe qaluy mümkın. Ärine, aqtyŋ bolǧany jaqsy, būlar bır üige tolyǧymen jetetın şyǧar. Alaida auylda qūrt-maidy satylymǧa şyǧara almaisyn. Sebebı maŋaidyŋ bärı siyr ūstaǧandar. Al qalaǧa baryp salpaqtaimyn deseŋ, bırneşe saǧattyq jolǧa şydamai, aşyp, äbıgerge saluy da yqtimal. Qysqasy, qalai tartsaq ta mal öz-özın aqtamaidy.
Osynyŋ bärınen beihabar ükımet, auyldyŋ bıraz halqyn 21 myŋ teŋge üşın qora-qorany aralap, maldyŋ baryn bılse, jerden jetı qoian tapqandai berıletın järdemaqydan şektep tastap otyrdy. Odan bölek qalanyŋ qaq törınde jyly oryndyqta otyrǧandar "auyl şaruaşylyǧy nege damymai jatyr" dep ūrandaityny taǧy bar. Ärine, mal azyǧy qymbattap tūrǧan şaqta auyl şaruaşylyǧynyŋ damuy neǧaibyl. Köp adamnyŋ maldan qaşatyn basty sebebı de osy. Mal azyǧy ary qarai da arzandamasa auyl şaruaşylyǧy atymen joǧaluy äbden mümkın. Sondyqtan osy mäselenı QR auyl şaruaşylyǧy ministrlıgı nazaryna alady dep senemız.
Aqgül AIDARBEKOVA
"Adyrna" ūlttyq portaly
