Tarihy tereŋ «Qazaqstan» atty ortaq şaŋyraqtyŋ astynda 130-dan astam ūlt ökılı meken etedı. Sonyŋ ışınde Almaty oblysynda etnos ökılderı köp şoǧyrlanǧan. 1,5 mln halqy bar aimaqta 105-ten astam özge ūlt ökılderı tūrady. Aumaǧy ülken ölkede ūlttar dostyǧy jandanǧan. Mūnyŋ basty syry-etnos ökılderıne ortaq tıl. Öitkenı, tıl- dostyqtyŋ altyn köpırı.
«Jetı jūrttyŋ tılın bıl, jetı türlı bılım bıl» bügıngı zamanǧa qaratylyp aitylǧan asyl sözdıŋ astaryna üŋılsek, tüptep kelgende elder arasyndaǧy yntymaqtyŋ negızgı kıltı «tıl» degen bailamǧa äkeledı. Bır sözben aitqanda tıl-ūlttyŋ jany, ruhy men namysy.
El prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ özı de tıldıŋ bükıl halyqty bırıktıretın qūndylyq ekenın är sözınde eske salady. Sondyqtan etnos ökılderı arasyndaǧy memlekettık tıldıŋ märtebesı joǧary. Qazırgı taŋda memlekettık tıldı meŋgeruge degen özge ūlt ökılderınıŋ qyzyǧuşylyǧy artqan.
«Tılımızdıŋ qoldanu aiasyn keŋeite tüsu memlekettık saiasattyŋ basty baǧyty bolyp qala beredı. Būl – bız üşın myzǧymas ūstanym. Elımızde qazaq tılıne degen sūranys jyl ötken saiyn artyp keledı. Qazaq tılı biznestıŋ, ǧylym men tehnikanyŋ tılıne ainala bastady»-degen edı memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev.Rasynda, elımızde «Qazaqstan Respublikasyndaǧy tıl saiasatyn ıske asyrudyŋ 2020-2025 jyldarǧa arnalǧan memlekettık baǧdarlamasy» bekıtılgen, bas qūjatty qabyldaudaǧy basty maqsat-memlekettık tıldıŋ qoldanu aiasyn keŋeitu. Atalmyş baǧdarlamanyŋ ıske asyryluy el aumaǧynda onyŋ ışınde, Almaty oblysynda da qarqyn alǧan. Oblystyq ışkı saiasat basqarmasyna qarasty «Qoǧamdyq kelısım jäne damu ortalyǧy» KMM -nıŋ ūiytqy boluymen özge ūlt ökılderınıŋ qazaq tılın meŋgeruıne jaǧdai jasaluda. Qazaqstan halqy Assamblesianynyŋ jūmysyn jandandyruǧa negızdelgen mekemede tıl üirenu üiırmesı bar. «Qoǧam, kel – qazaq tılı» dep atalatyn kursta 40-qa juyq adam bılım alady. Olarǧa memlekettık tıldı oqytu kabinetınıŋ mūǧalımı Aiymgül Qadyrmenova därıs beredı. Oblys ortalyǧy Qonaev qalasynda ornalasqan ortalyqtyŋ janyndaǧy memlekettık tıldı oqytu kabinetı 2023 jyldyŋ mamyr aiynan bastap öz jūmysyna kırısken. Bügıngı künı keluşıler 4 topqa bölınıp, qazaq tılın üirenu üstınde. «Bastauyş», iaǧni qarapaiym deŋgeilık jäne qalǧan ekeuı «Jalǧastyruşy» bazalyq deŋgei bolyp bölıngen. Aiymgül Qadyrmenovanyŋ aituynşa, «Bastauyş» topta -25, «Jalǧastyruşy» topta – 13 adam memlekettık tıldı meŋgerude.
«Qoǧamdyq kelısım jäne damu ortalyǧy» KMM-de tıldı oqytu kabinetıne keluşılerdıŋ basym köpşılıgı etnomädeni bırleslestıkterdıŋ ökılderı men mektep jasyndaǧy oquşylar. Sabaq aptasyna ekı ret ötedı. Aita keterlıgı, qazaq tılın üirenemın degen ärbır jan üşın bızdıŋ kursqa tegın türde qatysa alady»,-deidı Aiymgül Qadyrmenova.Ortalyqta ortaq tıldı üirenuge qūlyqty keluşılerdıŋ sany jyl sanap ösude. Oǧan negız - qazaq tılınıŋ memleket aralyq kelısım tılıne ainaluynda. özge ūlt ökılderınıŋ memlekettık tıldı meŋgeruge qyzyǧuşylyqtyŋ artuy zaŋdylyq, öitkenı, qazaq jerı - ärbır etnostyŋ altyn besıgı, al, memlekettık tıl – el bırlıgınıŋ kepılı. Sol sebeptı, qūşaǧynda terbetıp, bauyryna bastqan eldıŋ tılın qūrmetteu ärkımnıŋ boryşy. El prezidentı Qasym-Jomart Kemelūly aitqandai, qazaq tılın bılu- Qazaqstannyŋ ärbır azamatynnyŋ paryzy, tıptı mındetı. Qaperımızde bolsyn, tıl - ūlttyŋ qazynasy.
Anar SABYROVA,
Almaty oblysy
