Olai demeske endı ne qaldy? Äuelı, Astanadaǧy kezektı kezdesudıŋ jaiyn aitaiyq, sodan ūǧynyqty bola jatar...
Tamyzdyŋ basynda (7 tamyz künı) Prezident Qasym-Jomart Toqaev Aqordada akademik Töregeldı Şarmanovty qabyldady. Älgı jerde akademik atamyz aqsaqaldar keŋesın qūrǧanyn aitypty. Oǧan «Aqsaqaldar Senaty» degen dardai at berıptı. Ol Senatqa üş adam müşe bopty, taǧy. Olar: Töregeldı Şarmanovtyŋ özı, aqyn Oljas Süleimenov pen memleket jäne qoǧam qairatkerı Mūrat Äuezovter eken.
Būl üş qariia, üş «senator» Prezidentke de, basqasyna da elışılık mäselelerde aqyl berıp, keŋes qylady eken. Akademik aqsaqaldyŋ aituynşa, būl bastama Prezidentke ūnapty.
Söitıp, onsyz da aqsaqal bilıkke aqylmandyq qyluǧa endı «aqsaqaldar Senaty» qūrylypty. Būl resmi organ emes, ärine. Qoly bos qariialar, qarap jatpai, aqylymyzdy aita otyraiyq dep qūrypty da. Äitpese, ne deisız...
İä, Şarmanov, Äuezov pen Süleimenov üştıgı Şahanov pen Maǧauinşe maǧynasyz maqala jazyp, bır-bırın jöndı-jönsızden jer-jebırıne jetkıze jamandap, daukestık jasaǧanyn estımeptık. Bıletınder «bolǧan» dese de taŋ qalmaimyz...
«Jastar keŋesı» qūrylypty dese, jäne bır jön ǧoi. Soǧūrlym, bilıktıŋ öz aqsaqaldary da az emes-tı... Jalpy osyndai keŋes kerek pe, bızge? Jer mitingısı, saiasi mitingıler, analar köterılısı, sailaudan keiıngı saiasi diskussiialar t.b. sekıldı elışılık eŋ aktualdy mäselelerge jarytyp jaq aşpaǧan, äitpese, aşpaityn jaltaqşyl qariialardyŋ keŋes qūryp, kemeŋgersuınıŋ qajetı qanşa?
Äitpese, Qasym-Jomart Toqaevqa aqyl aitar aqsaqaldar Parlamenttıŋ Senatynda da, Mäjılısınde de jetıp-artylarlyq... Barşylyq. Qazır Qazaqstan qartystanǧa ainalǧan. Senbeseŋız qaraŋyz:
Aqorda basşylyǧy:
QR Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev – 66 jasta,
PÄ Jetekşısı Qyrymbek Köşerbaev – 64 jasta,
Prezidenttıŋ kömekşısı Qalmūhanbet Qasymov – 62 jasta,
Elbasy, Qauıpsızdık keŋesınıŋ töraǧasy Nūrsūltan Nazarbaev – 79 jasta.
QR Ükımetı müşelerı:
Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrı Berdıbek Saparbaev – 66 jasta.
Parlament Senaty deputattary:
Qūrmettı Senator – Nūrsūltan Nazarbaev – 79 jasta.
Bekmyrza Elamanov – 69 jasta,
Töleubek Mūqaşev – 69 jasta,
Talǧat Mūsabaev – 68 jasta,
Marat Taǧymov – 67 jasta,
Baqytjan Jūmaǧūlov – 66 jasta,
Raşit Äkımov – 65 jasta,
Vladimir Volkov – 64 jasta,
Däuren Ädılbekov – 63 jasta,
Bektas Beknazarov – 63 jasqa tolady,
Serık Djaqsybekov – 63 jasta,
Ǧūmar Düisembaev – 63 jasqa tolady,
Mūhtar Jümaǧaziev – 63 jasqa tolady,
Erık Sūltanov – 63 jasta.
Serık Bektūrǧanov – 62 jasta (Zeinetke deiın 1 jyly bar),
Mūratbai Joldasbaev – 62 jasta (Zeinetke deiın 1 jyly bar),
Manap Köbenov – 62 jasta (Zeinetke deiın 1 jyly bar),
Düisenǧazy Musin – 62 jasta (Zeinetke deiın 1 jyly bar),
Nūrjan Nūrsipatov – 62 jasta (Zeinetke deiın 1 jyly bar),
Mūrat Baqtiiarūly – 61 jasta (Zeinetke deiın 2 jyly bar),
Älımjan Qūrtaev – 61 jasta (Zeinetke deiın 2 jyly bar),
Rysqali Äbdıkerov – 60 jasta (Zeinetke deiın 3 jyly bar),
Äbdälı Nūraliev – 60 jasta (Zeinetke deiın 3 jyly bar),
Baqtybai Şelpekov – 60 jasta (Zeinetke deiın 3 jyly bar).
(Maqala jazylyp jatqanda Prezident pärmen berıp, jastary 60-tan asqan Bırǧanym Äitımova men Georgii Kimnıŋ, Dulat Qosdäuletov pen Raşid Tüsıpbekovterdıŋ mandatyn aldy.)
«Senat» deimız. Senat degen sözdıŋ özı qariialar keŋesı degen maǧynaǧa saiady. Latynşa «senatus», «senex» — kärı, qariia sözınen şyqqan. Äzırge Qazaqstannyŋ Senaty (Parlamenttıŋ joǧarǧy palatasy) öz atauyn äbden aqtap tūr, ras. Onda ūzyn-yrǧasy 49 deputat bolsa, sonyŋ 23-ı alpystan asqandar eken.
Parlament Mäjılısı deputattary:
Vladislav Kosarev – 82 jasta,
Quanyş Sūltanov – 74 jasta,
Tūrǧyn Syzdyqov – 72 jasta,
Baqtyqoja Izmūhambetov – 71 jasta,
Vladimir Bojko – 70 jasta,
Qabibolla Jaqypov – 70 jasta,
Güljan Qaraqūsova – 69 jasta,
Serık Ümbetov – 69 jasta,
Şaimardan Nūrymov – 69 jasta,
Jeksenbai Düisebaev – 69 jasta,
Sauytbek Äbdırahmanov – 68 jasta,
Janat Jarasov – 68 jasta,
Ahmet Muradov – 68 jasta,
Abai Tasbolatov – 68 jasta,
Baqytjan Ertaev – 67 jasta,
Ersūltan Bektūrǧanov – 67 jasta,
Asqar Bazarbaev – 65 jasta,
Mihalil Chirkov – 65 jasta,
Galina Baimahanova – 65 jasta,
Roman Kim – 64 jasta,
Omarhan Öksıkbaev – 64 jasta,
Ekaterina Nikitinskaia – 64 jasta,
Maira Aisina – 63 jasta,
Vasilii Oleinik – 63 jasta,
Zäureş Amanjolova – 63 jasta,
İrina Aronova – 62 jasta,
Gülmira İsimbaeva – 62 jasta,
Svetlana Bychkova – 62 jasta,
Zaǧipa Balieva – 61 jasta,
Gülnar İksanova – 61 jasta,
Qūralai Qareken – 61 jasta,
Tatiana Iаkovleva – 61 jasta.
Oblys basşylary:
Almaty oblysy äkımı Amandyq Batalov – 67 jasta,
ŞQO äkımı Danial Ahmetov – 65 jasta.
Endı osylarǧa jaŋaǧy «Aqsaqaldar Senatyn» qosyŋyz:
Töregeldı Şarmanov – 88 jasta,
Oljas Süleimenov – 83 jasta,
Mūrat Äuezov – 76 jasta.
Aitpaqşy, äleumettık jelıde Şarmanov, Süleimenov pen Äuezov üştıgıne qazaq oppozisiiasynyŋ ardager aqsaqaly Serıkboslyn Äbdıldindı de ūsynyp jatqandar boldy. Al Serıkbolsyn qariia bolsa, biyl 82 jasta.
Tüiın. Mıne, bızdegı jaǧdai osylai... Bügın «Aqsaqaldar Senatyn qūramyz». Erteŋ «Aqsaqaldar alqasyn» qūramyz... Aitpaqşy, qūramyz deimız-au, būlar baiaǧyda-aq, qūrylyp qoiǧan eken ǧoi... Qoişy, nesın sūraisyz... Qazaqstannyŋ negızgı Zaŋ şyǧaruşy organy sanalatyn Parlamenttıŋ qos palatasy, Ükımetı men bilıgınıŋ bügıngı bet-kelbetı osylar, äne! Yŋǧai «pensionerler»! Yŋǧai alpystan asqan atalar men apalar!
Al endı, osy bızdıŋ Qazaqstan däl qazır qariialar keŋesıne mūqtaj ba edı? Bızşe bolsa, bilık üşın aqsaqaldar keŋesınen būryn, «Jastar qozǧalysy» kerek! Jastardyŋ ünı kerek! Jaŋa aqyl kerek!
Saiasatker Dos Köşım myrzanyŋ «Jasy 60-tan asqan, nemese 60-qa jetkenderdıŋ saiasattaǧy rölı – keŋesşı ǧana» deitın pıkırı äbden oryndy-aq! Solai boluy tiıs te! Halyq eskı kadrlardan äbden şarşady. Täuelsızdık alǧanymyzǧa 28 jyl. Sol 1991 jyldan bastap, künı bügınge deiın saiasatty senıp tapsyratyn bır adam tärbielei almasaq, qalǧany bos söz! Boldy. Bıttı.
Äi, qaidam... Ekı prezidentımız de egde jastaǧy adamdar. Parlamentımızde 80 jastaǧy Kosarev, 80-ge jetıp qalǧan Sūltanovtar otyrǧanda, ne özgerıs kütemız, bıraq... Qazaqstan – Qartstanǧa ainalǧaly qaşan...
Nūrgeldı Äbdıǧaniūly
"Adyrna" ūlttyq portaly
