“Tuǧan jer” şyǧarmaşylyq baiqauyna qatysuşylardyŋ tuyndylaryn paraqşamyzǧa jariialaudy bastadyq. Kelesı kelıp tüsken tuyndy «Üzdık poeziia» atalymy boiynşa Narqūlan RAIHANŪLY.
Avtory: Narqūlan Raihanūly
Bailanys nomerı: 8-708-566-71-24
Poema
Uaqyt ruhy qaityp kelmeidı. Osy ruh azaia bastaǧany-aqyrzamannyŋ jaqyndaǧany. Iаmamoto Sunetomo
I Jetı qūrlyqty ainalyp, Adamzat kındıgı när alǧan, Kielı ruhqa bailanyp. Jetı qat kök pen jer - Allanyŋ ämırı boiynşa jaralǧan. Sodan berı, Aqjal tarihtyŋ, Aqtaryp buyrqanǧan paraǧyn. Qarasaŋ... Adam ata men haua anada, Arda Altaidan taraǧan. täŋırı nūr qūiyp sanaǧa, Tırşılık türenı bastalǧan, Altyn kökırek, Abyz keudelı osynau Ūly Dalada. Üŋılseŋ altyn tarihqa keşegı, Ejelgı Botai mädenietı - Bızdıŋ kım ekenımızdı älemge mäşhür etedı. Egerde tüsınse tüisıksız älemnıŋ pendesı, Jer jaralǧaly bärı bızden bastalǧan, Aişyqtap aituǧa osyda jetedı. Qolǧa üiretıp jabaiy toryny, Qūlan jal qylqūiryq bahadür erlerdıŋ astynda oinaǧan. Atpenen bastalǧan han Şyŋǧys joryǧy, Naizasy Evropa tösıne deiın boilaǧan. onyda jasaǧan bız edık anyǧy... Joryqta at qūlaǧynda oinaǧan, Aizaira babamnyŋ aqköz erlıktı joryǧy... II Bız degen - aq almas qanjardyŋ jüzı edık, Jädıger mūramyz, qylyş pen sadaqty ait, Ony älemge ūstaudy üiretken bız edık! Bügınde jer jahan qarudyŋ atasy osy dep adaqtaidy, Ruhy ör - Keşegı Saq pen Ǧūn, Bügıngı Qazaqty ait!!! Qazaqqa Jetı qūt daryǧan, Jer şaryn ainalyp, Uaqyt bodandyq bosaǧasyna saryǧan. Alaşta Täuelsızdık toilanyp, Jer şary kök türık ūrpaǧyn tanyǧan. Ūlt edık uyzyna jaryǧan, Küllı türıktıŋ qara şaŋyraǧyna, mürager bız bolyp sailanyp, Ūltymnyŋ ruhyna kökbörı daryǧan. Egeste elı üşın qairalyp... Endı bız - Jetı bas aidahar kelsede, Ormandy aiuǧa aldyrmas azuy alty qarys arlanbyz. Biıkke samǧasa qanatyn taldyrmas, Basyna samūryq ūialar zaŋǧarmyz. Ūlt edık kökjalmen taǧdyrlas, Ketetın qaqpanǧa aiaǧyn qaldyryp. Namysyn, ruhyn qūlatpau qūldiǧa, Būl degen salt-dästür zaŋdylyq. Sana men tüisıkte saqtalǧan ylǧida... III Jetı ata tektılık saryny, Ūrpaqtyŋ möldırlık ibasy. Qobyzdyŋ qūlaqta zar ünı, Aşy zarym men terımnıŋ tūnbasy. Kermek ünı bar ǧasyrdyŋ, Ötkenge üŋılseŋ... Zarlaǧan ıngennıŋ üzılgen būidasy. Biıkke ūşudan talmaǧan, Synyǧy ek asyldyŋ. Tektılık jūrnaǧy täŋırı qoldaǧan, Köne bal-baldar ünımen, Babalar qaşaǧan oiular, Qoşqar müiızdıŋ türımen, Arda tarihym qoiular. Bır tal arşanyŋ bürınen... Qyl qūiryq tūlpardyŋ tügınen, Adamzat näsılı - Tektılık degendı moiyndar. Jetı jūt kelsede, Bırlıgı tas tüiın. Tırıde bır töbe, Būiyrǧan bır şūŋqyr, Serttesıp ölsede. Uaqyt pen sertıne berık ūlt. Bız edık, rasy - Täŋırı mör basyp qaldyrǧan mūrasy. Senbeseŋ sendelmei, Gerodot, Äbızǧazy, Syma Sian Sekıldı altyn kökırek abyzdardan sūraşy. Olarda bas iıp qaldyrǧan, Tom tom tarih jazbasyn. Būl jaily, Köne şahardan aldyrǧan, Eskı jazbalar qozǧasyn. "Türık şejıresı" men "Tarih" eŋbegın oqyşy, bız jaily ne deidı? Jazady olarda, Jekpe-jek şaiqasta Qas Saqtyŋ jengenın. Sebebı olardy kök täŋır jebeidı, "Tarihi jazbalarda" aŋyz bop aitylǧan, Bızdıŋ tulaǧan tarihty endı kım bögeidı... IV Altyn adamda Ūly Dalada saqtalǧan, Evropa etegın jaba almai jürgende. Babamyz altynmen aptalǧan, Osyda jetedı bız jaily bılgenge. aqsöŋke tarih betıne üŋılşı, Bızdıŋ kartada, Köne jädıger eskı şaharlar qattalǧan. San ǧasyr tarih, Aq şaşy aǧaryp kemseŋdep, Köne şaharlar turaly söileidı. Tarih teŋızı aǧady seŋ-seŋ bop, Jädıger Türıkstan ruhy göi-göileidı. Qart meken abyz Tarazdyŋ ötkenı, Ol degen tausylmas qazyna. Qimaq pen Oǧyzdyŋ bekterı, Tarazda jügıngen qazyǧa... Altyn bauly qyrany ek türkınıŋ, Eşkımge esesın jıbermes. Tüsırıp körmegen sülkının, Türkıler degenım - Boz dala Aiǧyry ek, Jaly men qūiryǧy küzelmes. Aqbas Altaidyŋ şyŋdary, Küllı türıktı bırlıkke şaqyrǧan. Baǧzy babalar mūŋ zary, Bodandyq būǧauynan qūtylyp, Aldaspan ruhy jebedei atylǧan. Alyp İmperiialar ruhtyŋ buyna jūtylyp, Taq pen täjderı saudaǧa satylǧan. Türkıler oianyp sol mezet, Kök täŋır ruhyn şaqyrǧan. Osylai da osylai, Uaqyttyŋ ötınde elgezek, Bırlıktıŋ dūǧasy oqylǧan... V Ūly jıbek jolyda, Ūly dalanyŋ zaŋynda jazylǧan. Batys pen şyǧysty jalǧaǧan, Sol joldy aimüiız babalar basqaryp, Bolaşaq ūrpaǧyn alǧaǧan. Tolaǧai-tolaǧai ıs üşın temırqazyq jastanyp, Jer üşın şahit bop ketsede, Jaratqan ūrpaǧyn oŋdaǧan. Bız degen Jeihun men Seihun dariia, tausylmas arnasy. Ejelgı türıktıŋ, bügıngı qazaqtyŋ jalǧasy, Qanşama däuırler bolsada qansoqty, Qyran ek qanaty talmaǧan! VI Jetı qazyna, Däuırlık mūramyz, jalǧasqan baǧzydan. Özge üşın būl aŋyz «Tausylmas jyr aŋyz», Deidı eken kärı qūrlyqtar aljyǧan. Olardyŋ ışın örteidı öksıgı, Ordasyn talqandap or jylan. Sebebı olarda joq edı «Ertöstıgı», Elı üşın şahit bop, Dūşpannan qorǧaǧan. Köne aŋyz äpsana, Ilkıden babalar tarihyn därıpter. Köktürık saryndy erlıktıŋ jalǧasyn, Alpamys, Qobylandy batyrlar ädıpter. Ar jaǧym, Orhon men Enisei boiynda, Bal-baldar syr şertıp bozdaidy. Kültegın, Tonykök türkıler soiynda, Ǧasyrlyq tarihymdy qozǧaidy. Ber jaǧym Jem, Saǧyz, Oiylda, Menıŋ altyn tarihym tozbaidy. Astana ornatqan Esıldıŋ boiynda, Türıktıŋ, Qazaqtyŋ ruhyn qozǧaidy... VII Jetı būl, Ruhtyŋ toǧysqan simvoly. Bolaşaq bızderdıŋ uysta, Kök bairaq qazaqtyŋ süigenı, Alaşpyz büiregı būrylyp tūratyn tuysqa. jetı ret ölşeitın är ısın, Aspantek ūlt edık ūjdandy. Ruhtan ızdeitın ömırdıŋ mänısın, Artyŋda alaşym aldaspan ız qaldy. Būl künde, Ūlt edık, dästürı men salty naqty «...Älemdı tıtıretken saltanaty...» Sūltanmahmūt jyrlaǧan daŋqyŋ örde, Uaqyt soŋy bolǧanşa än qanatty, Ǧasyr soŋy bolǧanşa Jalqyn atty, Zaman soŋy bolǧanşa Antrakty...
