Qazırgı jahandanu zamanynda jastardyŋ bılımge ūmtyluy, kıtap oqu mädenietın damytuy – ūlttyŋ ziiatkerlık jäne mädeni deŋgeiın köterudıŋ maŋyzdy şarty. Bılım men kıtap oqu – adamnyŋ oi-örısın keŋeitıp, tūlǧalyq damuyna yqpal etetın basty faktorlardyŋ bırı. Qazaqstanda jastar arasynda kıtap oqudy nasihattau jäne bılımge degen yntany oiatu memlekettık saiasattyŋ basym baǧyttarynyŋ bırı bolyp tabylady. Būl baǧytta türlı baǧdarlamalar men jobalar ıske asyrylyp, jastardy oquǧa yntalandyru maqsatynda keşendı şaralar atqaryluda.
Kıtap oqu – tūlǧanyŋ ruhani jäne intellektualdyq damuynyŋ negızı. Kıtap oqu arqyly adam jaŋa bılım alyp, oilau qabıletın damytady, qorşaǧan ortany tereŋırek tüsıne bastaidy. Sonymen qatar, kıtap oqu sözdık qordy baiytyp, logikalyq oilau men taldau daǧdylaryn qalyptastyrady.
Jastardyŋ kıtapqa degen qyzyǧuşylyǧy men süiıspenşılıgın arttyru qoǧamnyŋ mädeni deŋgeiın körsetedı. Kıtap arqyly jas buyn özderınıŋ tūlǧalyq qasietterın jetıldırıp, ruhani baiuǧa, ömırlık qūndylyqtardy dūrys taŋdai bıluge üirenedı. Sondyqtan jastardyŋ boiynda kıtap oqu mädenietın qalyptastyru – olardyŋ bılımdı, mädeniettı, bäsekege qabılettı tūlǧa bolyp ösuınıŋ kepılı.
Qazaqstanda jastardyŋ kıtap oqu mädenietın damytu maqsatynda türlı jobalar men baǧdarlamalar ıske asyryluda. Memlekettık jäne qoǧamdyq ūiymdar jastardyŋ kıtap oquǧa degen yntasyn arttyru üşın kıtaphanalar jüiesın jaŋǧyrtu, ädebi baiqaular ötkızu, kıtap oquǧa arnalǧan klubtar aşu siiaqty şaralar ūiymdastyruda.
"Bır el – bır kıtap" aksiiasy: Jyl saiyn bır kıtap taŋdalyp, bükıl halyq sol şyǧarmany oqyp, talqylau arqyly ūlttyq ädebietke qyzyǧuşylyqty arttyrady. Būl aksiia jastardy qazaq ädebietınıŋ klassikterımen jäne zamanaui şyǧarmalarmen tanystyryp, ädebi mūrany nasihattauǧa baǧyttalǧan.
Ädebi baiqaular men festivalder: Ädebi şyǧarmaşylyqty qoldau maqsatynda ötkızıletın baiqaular jastardyŋ jazu şeberlıgın şyŋdap, ädebietke qyzyǧuşylyǧyn arttyrady. Mysaly, jas aqyndar men jazuşylar arasyndaǧy türlı baiqaular olardyŋ şyǧarmaşylyq äleuetın damytuǧa yqpal etedı.
Kıtaphanalardy jaŋǧyrtu: Qazaqstandaǧy kıtaphanalar jüiesın jaŋǧyrtu, olardy zamanaui tehnologiialarmen jabdyqtau jastardyŋ kıtap oquǧa degen qyzyǧuşylyǧyn arttyrady. Elektrondy kıtaphanalar, onlain oqu zaldary, interaktivtı kontentter zamanaui oqyrmandardyŋ talaptaryna sai keledı.
Bılımge degen ūmtylys – jastardyŋ bolaşaǧy üşın eŋ maŋyzdy qasietterdıŋ bırı. Özın-özı damytu, jaŋa daǧdylardy igeru, jeke tūlǧa retınde qalyptasu bılım men kıtap arqyly jüzege asady. Sondyqtan jastardyŋ bılım aluǧa degen yntasyn arttyru üşın tek qana kıtap oqudy emes, sonymen qatar türlı bılım beru baǧdarlamalary men jobalardy nasihattau qajet.
Bılımge ūmtyludy yntalandyru maqsatynda:
Onlain platformalardy damytu: Jastarǧa arnalǧan bılım beru onlain platformalary men qosymşalar arqyly bılımge qol jetkızu mümkındıgı keŋeie tüsedı. Mysaly, "Bilimland", "OpenU" jäne basqa da onlain oqu platformalary jastarǧa öz betınşe bılım aluǧa mümkındık beredı.
Jastardyŋ zertteu qyzmetın qoldau: Ǧylymi jobalar men zertteu jūmystaryn qoldau jastardyŋ ǧylymi oilau qabıletın damytyp, bılımge degen qyzyǧuşylyǧyn arttyrady. Mektepter men joǧary oqu oryndarynda zertteu qyzmetterın ūiymdastyru, ǧylymi konferensiialar ötkızu – osy baǧyttaǧy maŋyzdy qadamdar.
İnnovasiialyq bılım beru ädısterın engızu: Oqytudyŋ dästürlı täsılderınen bölek, jastarǧa interaktivtı, oiyn türındegı ädıstemeler arqyly bılım beru olardyŋ oqu prosesıne qyzyǧuşylyǧyn oiatady. Mūndai ädıster oquşylar men studentterdıŋ belsendılıgın arttyryp, sabaqtardy tiımdı ärı qyzyqty etedı.
Jastardyŋ kıtapqa degen qyzyǧuşylyǧyn arttyruda tek mektep pen memleket qana emes, otbasy men qoǧamnyŋ rölı de zor. Ata-analar balalarynyŋ kıtapqa degen yntasyn erte jastan qalyptastyruy qajet. Balanyŋ kıtapqa degen süiıspenşılıgın arttyru üşın ata-analar özderı de kıtap oqudy ädetke ainaldyrǧany jön. Otbasyndaǧy kıtap oqu mädenietı balalardyŋ sanasyna ülken äser etıp, olardyŋ tūlǧa bolyp qalyptasuyna yqpal etedı.
Qoǧamdyq ūiymdar men erıktıler de jastar arasynda kıtap oqudy nasihattauǧa öz ülesterın qosuda. Mysaly, kıtap oqudy nasihattau maqsatynda ötkızıletın qoǧamdyq ıs-şaralar, fleşmobtar, kıtap almasu aksiialary jastardyŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyryp, olardy kıtap älemıne tartuǧa kömektesedı.
Jastar arasynda kıtap oqudy nasihattau üşın bırneşe tiımdı täsılderdı qoldanuǧa bolady:
Kıtaptar turaly zamanaui kontent: Äleumettık jelılerde kıtaptar turaly beine şolular, avtorlarmen sūhbattar, kıtap oquǧa şaqyratyn chellendjder ūiymdastyru.
Ädebietke qyzyǧuşylyqty arttyru: Tanymal şyǧarmalardy ekrandau, ädebi keşter men kezdesu şaralaryn ötkızu.
Kıtap oqu ortalyqtaryn aşu: Zamanaui dizainmen bezendırılgen, jastarǧa arnalǧan oqu ortalyqtary men kıtap kafelerın aşu
Ūqsas jaŋalyqtar
