Qazaqstandaǧy gazdandyru mäselesı elımızdıŋ energetikalyq infraqūrylymyn jaŋǧyrtudyŋ maŋyzdy baǧyty bolyp tabylady. Gazdandyru ekologiialyq ahualdy jaqsartuǧa, halyqtyŋ tūrmys sapasyn arttyruǧa jäne ekonomikalyq tiımdılıktı joǧarylatuǧa baǧyttalǧan auqymdy şaralardyŋ bırı. Eldegı gazdandyru baǧdarlamasy tūrǧyndardy ekologiialyq taza kögıldır otynmen qamtamasyz etıp, kömır men basqa da otyn türlerın paidalanudy azaituǧa mümkındık beredı.
Tabiǧi gazdy paidalanu otynǧa ketetın şyǧyndardy aitarlyqtai tömendetedı, äsırese qysy qatal aimaqtarda. - Gazdyŋ kömır men basqa dästürlı otyn türlerıne qaraǧanda tiımdılıgı joǧary, sondai-aq ekologiialyq taza boluy Qazaqstannyŋ klimattyq özgerısterge beiımdelu strategiiasyn jüzege asyruǧa mümkındık beredı.
Kömırdı gazǧa almastyru arqyly atmosferaǧa şyǧarylatyn ziiandy qaldyqtardy azaitu mümkın bolady, būl äsırese aua sapasy tömen ırı qalalar üşın asa maŋyzdy. - Gaz otynyn paidalanu klimattyq özgerıstermen küresuge jäne elımızdıŋ ekologiialyq standarttaryn jaqsartuǧa septıgın tigızedı.
Qazaqstan gazdandyrudy 2030 jylǧa deiıngı kezeŋde eldıŋ barlyq öŋırlerın qamtuǧa baǧyttalǧan. Eldegı gaz jelılerın damytu halyqtyŋ äl-auqatyn jaqsartu, ekologiialyq qauıpsızdıktı qamtamasyz etu jäne energetikalyq täuelsızdıktı arttyruǧa baǧyttalǧan. Būl şaralar Qazaqstandy ekologiialyq taza jäne tūraqty energetikalyq damu jolyna tüsıruge kömektesedı.
Ūlytau oblysynda bılım beru mekemesınıŋ gaz jelısıne qosyluy öŋırdıŋ äleumettık infraqūrylymynda maŋyzdy oqiǧa bolyp tabylady. Talap auylyndaǧy №14 jalpy bılım beretın mektep gaz jelısıne qosylǧan alǧaşqy äleumettık nysan retınde ekologiiaǧa zalaly joq ärı tiımdı otynmen jylytu mausymyna daiyndyqty qamtamasyz etedı. Gazdandyru – Qazaqstannyŋ köptegen öŋırlerınde tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧyn modernizasiialaudyŋ, ekologiialyq ahualdy jaqsartudyŋ jäne energiia tiımdılıgın arttyrudyŋ basty baǧyttarynyŋ bırı. Kögıldır otyn, dästürlı otyn türlerımen salystyrǧanda, ekologiiaǧa ziiandy äserın azaitady, sondai-aq tūrǧyndar üşın qoljetımdı ärı tiımdı jylytu közın ūsynady.
Jobanyŋ ıske asyryluy Aumaǧy 2383 şarşy metr bolatyn qos qabatty nysanǧa arnalǧan jaŋa qazandyqtyŋ ıske qosylu räsımıne «QazaqGaz Aimaq» AQ-nyŋ bas direktory Bauyrjan Asqarov qatysty. Jaŋa qazandyq mekteptıŋ jylytu jüiesın gazben qamtamasyz etedı, būl oquşylardyŋ bılım alu ortasyn jaqsartuǧa, sondai-aq mektep qyzmetkerlerınıŋ jūmysyn jeŋıldetuge mümkındık beredı. Oblystaǧy gaz şaruaşylyǧy nysandarynyŋ qys mezgılıne daiyndyǧyn baqylau maqsatynda Ūlytau oblysy äkımınıŋ orynbasary Ūlantai Üsenov, Talap auylynda mektep gaz jelısıne qosylǧanyn mälımdedı. Ol, sonymen qatar, biyl jyl soŋyna deiın Jezqazǧanda taǧy bırneşe nysannyŋ gazben qamtamasyz etıletındıgın atap öttı. Būl, öz kezegınde, oblystaǧy tūrǧyndardyŋ ömır sapasyn arttyruǧa jäne äleumettık nysandardyŋ qyzmet körsetu tiımdılıgın arttyruǧa mümkındık beredı.
Talap auylynyŋ gazdandyru tarihy Talap auylynda tūrǧyn üiler 2021 jyldan bastap kögıldır otynǧa qosyla bastady. Auyldyŋ tūrǧyndary gazben qamtamasyz etu jūmysyn asa quanyşpen qabyldady, sebebı gazdyŋ boluy, olar üşın, jylytu men tūrmystyq qajettılıkterdı şeşudıŋ tiımdı ärı qolaily täsılı bolyp tabylady. Alaida, aimaqtaǧy jalǧyz mektep qazandyǧy osy uaqytqa deiın dizel otynymen jūmys ıstedı, būl ekologiiaǧa terıs äser etuı jäne otynnyŋ joǧary baǧasy mäselelerın tudyrdy. ### Bılım beru salasyndaǧy ekologiialyq özgerıster Mekteptıŋ gaz jelısıne qosyluy bılım beru salasyndaǧy ekologiialyq özgerısterdıŋ bastamasy bolyp tabylady. Osyǧan bailanysty, jaŋa jylu jüiesı tek jylytu funksiiasymen şektelmei, sonymen qatar bılım aluşylardyŋ densaulyǧyn jaqsartuǧa da yqpal etedı. Zamanaui jäne ekologiialyq taza jylu közderı mektep oquşylarynyŋ oqu prosessıne oŋ äser etuı, al olardyŋ köŋıl-küilerın jaqsartuǧa mümkındık beredı.
Jalpy, Ūlytau oblysyndaǧy bılım oşaǧynyŋ gaz jelısıne qosyluy – eldıŋ äleumettık-ekonomikalyq damuy men ekologiialyq ahualyn jaqsartuǧa baǧyttalǧan maŋyzdy qadam. Būl joba tek Talap auylyndaǧy mekteptıŋ ǧana emes, oblystyŋ barlyq bılım beru mekemelerınıŋ energiia tiımdılıgın arttyruǧa jäne ekologiialyq taza orta qalyptastyruǧa mümkındık beredı. Keleşekte, Jezqazǧanda jäne basqa da auyldarda gazben qamtamasyz etu jūmystaryn jalǧastyru, öŋırdıŋ äleumettık infraqūrylymyn damytuǧa jäne tūrǧyndardyŋ ömır sapasyn arttyruǧa yqpal etetını sözsız.
Ūlytau oblysynyŋ gazdandyru mäselesı soŋǧy jyldary özektı taqyryptardyŋ bırıne ainaldy. Öŋırdegı gazdandyru jobasy Qazaqstannyŋ oŋtüstık jäne ortalyq aimaqtaryn ekologiialyq taza ärı tiımdı energiia közderımen qamtamasyz etu baǧdarlamasynyŋ maŋyzdy bölıgı bolyp tabylady. Būl joba oblys tūrǧyndarynyŋ tūrmystyq jaǧdaiyn jaqsartuǧa, äleumettık nysandardyŋ jylu jüiesın jetıldıruge, sondai-aq ekologiialyq ahualdy jaqsartuǧa baǧyttalǧan.
Ūlytau oblysyndaǧy gazdandyrudyŋ erekşelıkterı: 1. Joba maqsattary:
- Oblys tūrǧyndaryn ekologiialyq taza kögıldır otynmen qamtamasyz etu. - Jylu men elektr quatyn ünemdı ärı tiımdı paidalanu. - Auanyŋ lastanuyn azaitu arqyly ekologiialyq jaǧdaidy jaqsartu.
2. Gazben qamtamasyz etu auqymy: - Oblys ortalyǧy Jezqazǧan qalasy men jaqyn maŋdaǧy auyldar alǧaşqy kezeŋde gazdandyru jüiesıne qosylady. - Gaz jelısın keŋeitu aldaǧy jyldarda basqa auyldyq eldı mekenderge de jürgızıledı.
3. Alǧaşqy nätijeler: - 2021 jyldan bastap Jezqazǧan qalasy maŋyndaǧy Talap auylynyŋ tūrǧyndary alǧaşqy bolyp kögıldır otynǧa qol jetkızdı. - Talap auylyndaǧy mektep 2024 jyly gaz jelısıne qosylyp, osy äleumettık nysandar arasyndaǧy alǧaşqy bolyp otyr.
4. Äleumettık nysandardy gazdandyru: - Aldaǧy uaqytta gaz jelısıne mektepter, auruhanalar, mädeniet üilerı siiaqty maŋyzdy äleumettık nysandardy qosu josparlanuda. Būl olardyŋ qyzmet körsetu sapasyn arttyryp, şyǧyndardy azaituǧa mümkındık beredı.
5. Ekonomikalyq tiımdılık: - Gazben jylytu kömır nemese dizel otynyna qaraǧanda äldeqaida ünemdı ärı ekologiialyq tūrǧydan tiımdı bolyp sanalady. - Būl, öz kezegınde, tūrǧyndar üşın kommunaldyq qyzmetterdıŋ arzandauyna, äsırese qys mezgılındegı şyǧyndardyŋ azaiuyna yqpal etedı.
6. Jezqazǧannyŋ gaz infraqūrylymy: - Jezqazǧan qalasynyŋ özı de gazdandyru boiynşa auqymdy jūmystar jürgızude. Jergılıktı bilık ökılderı 2024 jyldyŋ soŋyna deiın qaladaǧy bırneşe äleumettık jäne tūrmystyq nysandardy gaz jelısıne qosudy josparlap otyr.
Ūlytau oblysynyŋ gazdandyru jospary älı de belsendı jüzege asyryluda. 2025 jylǧa qarai öŋırdegı eldı mekenderdıŋ basym bölıgı gazben qamtamasyz etıletın bolady dep kütılude. Būl, äsırese, ekologiialyq mäselelerdı şeşuge ülken üles qosyp, öŋırdegı tūrǧyndardyŋ ömır süru sapasyn jaqsartuǧa septıgın tigızbek.
