Joǧary oqu ornyna tüse almai qalǧan sätsız oqiǧadan keiın bastaǧan käsıbı näsıbıne ainalǧan Samǧau Näsıphanūly etıkşılık önerdıŋ qyr-syry jaiyndaǧy oilarymen bölısedı.
Qūstar tızbegı jyly jaqqa qaityp, küz keldı. Elımızdıŋ soltüstık aimaqtarynda qar jauyp, jūrttar aq qardy tösek etıp jürse, oŋtüstık aimaqta da jaǧdai mäz bolmai, būlttar mūŋaiyp, jasyn tögıp jatyr. Künnıŋ suyǧynda jyly kiımnen bölek, aiaǧyŋyzǧa jyly aiaq kiım alǧanyŋyz da abzal. «Aiaq kiım» demekşı ūlttyq brendte tıgılgen aiaq kiımder turaly estımegen el de köp. Samǧau Näsıphanūly – Altaidan atajūrtqa kelıp, osy künı etık salasyna üles qosyp otyrǧan tūlǧalardyŋ bırı.
- Samǧau myrza, jalpy osy salaǧa qalai keldıŋız? Ne türtkı, ne sebepşı boldy, nege etık salasy?
- Osy salaǧa 2010-11 jyldary keldım. Bızdıŋ atalarymyz etıkşı bolǧan sol kısıler sebepşı boldy. Odan keiın testten ötpei qalǧanym taǧy bar, özımızdıŋ ata käsıbımızdı bastauǧa tura keldı. Negızı osy käsıpke testten ötpei qaluym tıkelei sebepşı boldy Joǧarǧy oqu ornyna tüse almadym. Sodan keiın osy ata käsıptı bastaudy jön kördım.
- Osy käsıptı jürgızu kezınde qandai qyzyqtar, qandai qiynşylyqtar basyŋyzdan öttı?
- Aiaq kiım käsıbıne kelgelı 14 jyldan asa uaqyt bolypty, qiyndyǧy – myna närse ǧoi, tuflidı tıgu önerı – ol 10 myŋ saǧat arnau kerek degen siiaqty ol – bölek öner. Krossovka tıgu bölek, äielder aiaq kiımın tıgu ol – bölek öner. Ol jerde dizain bar, ol jerde matematika bar, ol jerde geometriia bar, ol jerde syzu sabaqtary bar. Osynyŋ barlyǧyn jinap boldym degen kezde, endı aldyŋyzdan terınıŋ dünielerı şyǧady.
Ondaida tehnolog boluyŋyz kerek.
Qandai terı, qandai jelım, qandai taban jäne onyŋ qūramyn anyqtau kerek. Ol onyŋ ışınde qystyq jäne jazdyq bolyp bölınedı. Osynyŋ barlyǧynan ötken kezde aldyŋyzdan satu mäselesı kezdesedı, aldyŋyzdan adam basqaru, marketing ısı kezdesedı.
Saiyp kelgende, öndırıspen ainalysu degen – ülken jūmys eken. Onyŋ öz qyzyǧy men qiyndyǧy bar.
- Eger de etık käsıbın bastau müldem oiyŋyzǧa kelmegende, qazır Samǧau kım bolar edı?
- Etık tıgu käsıbın men bastamaǧan kezde injener bolyp, kölık jasau salasynda jūmys ısteimın be dep oilaimyn. Bälkım suretşı bolatyn ba edım deimın. Tıptı bolmasa, sportşy bolar edım. Men köbırek sol jaqtarda köp daiyndaldym, köp jügırdım. Sportqa jaqyn boldym.
- Şyǧaryp otyrǧan tauarlaryŋyzdy jūrt qymbatsynatynyn baiqadym. Ol adamdarǧa ne aitasyz?
- Joq, bızdıŋ şyǧaryp otyrǧan aiaq kiımderımız qymbat emes. Qoljetımdı baǧada, 5 myŋ men 30 nemese 35 myŋ teŋge arasynda. Ol qoljetımdı dep oilaimyn. Eşqandai qymbat emes, kerısınşe bız osyny arzandatu jaǧyn oilap jürmız.
- Qazaqstandaǧy aiaq kiım öndırısın qalai baǧalaisyz?
- Qazaqstandaǧy aiaq kiım şyǧaru öndırısı «katastrofa», sondai bır qiyn jaǧdaida. 1-2 paiyz da qamtamasyz ete almaimyz, syrttan naqty, resmi tırkelgen statistika boiynşa 60 mln şamasynda aiaq kiım keledı. Tırkelmegenı qanşama?!
Özbekstannyŋ özınen bır jylda 4,5 mln jūp aiaq kiım keledı. Bızde öndırıstı klaster qylyp jasauǧa nazar audarmaidy, memleket qoldap otyrǧan joq. Ol bır jamandaǧanym emes, jai ǧana kemşılıgın aityp jatyrmyn. Eger de osy kemşılıkke maǧan «kırpış bol» dese, oǧan da men daiynmyn.
– Sız turaly faktılerden prezidentke tufli tıgıp syiǧa tartqanyŋyzdy estıdım, sol turaly aita ketseŋız...
– Men eşqandai da prezidentke tufli tıgıp syiǧa tartqan emespın. Men sol kısınıŋ tuflilerın, aiaq kiımderın tıgemın. Men būl turaly naqty, tereŋırek aita almaimyn. Sebebı arada kelısımder bar.
– Sızdıŋ şyǧaryp jürgen tovarlaryŋyz brendke ainalǧany baiqalady. Qarapaiym halyqtan bölek klientterıŋızdıŋ arasynda basqa da belgılı adamdar bar siiaqty...
– Men jaŋadan qalyptasqan kezınde Dimaş Qūdaibergenovtıŋ konserttık aiaq kiımderın tıktım. Odan basqa qoǧam qairatkerlerı bar, Dosymjan Taŋatarov, Bekbolat Tıleuhanov aǧalarymyz bar, Töreǧali Töreälı, Zattybek Köpbosynūly jalpy aitqanda änşıler men jūldyzdardyŋ bırazy kidı desem de bolady. Jalpy Qazaqstannyŋ ūlttyq kiım ülgısıne bır kısıdei üles qostym dep aita alamyn. Alǧaş qalyptasqanymyzda Balǧynbek İmaşov tärızdı aǧalarymyz bızdıŋ etıktı kiıp jürdı. «Ūlttyq aiaq kiım» dese, qazaqtıldı auditoriia bızdıŋ şeberhanamyzdy atai alady.
- Sūhbat bergenıŋız üşın raqmet!
İslam Äden
