Redaksiiamyzǧa Almaty oblysy, Raiymbek audany, Sümbe auyly tūrǧyndarynyŋ atynan bırneşe lauazymdy tūlǧaǧa baǧyttala jazylǧan aşyq hat kelıp tüstı. Bız qarapaiym halyqtyŋ janaiqaiyn tiıstı organdarǧa jetkızu maqsatynda hattyŋ mätının özgertpei jariialap otyrmyz!
“Adyrna” ūlttyq portaly
QR Densaulyq saqtau ministrı Aqmaral Älnazarovaǧa; QR Parlament Mäjılısınıŋ deputaty Janarbek Äşımjanǧa; Almaty oblysy äkımı Marat Sūltanǧazievqa; Almaty oblysy Densaulyq saqtau basqarmasynyŋ basşysy Almat Tūrysbekūlyna; Raiymbek audany äkımı Berık Düisenbaevqa; Oblystyq mäslihat deputaty Nūrbol Äliev pen audandyq mäslihat deputaty Berık Sydyqbaevtardyŋ nazaryna!AŞYQ HAT
Almaty oblysy, Raiymbek audany, Sümbe auyldyq auruhanasynyŋ stasionarynyŋ jabyluyna bailanysty auyl tūrǧyndarynyŋ janaiqaiyna qūlaq asatyn adam bolmai tūr. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev aitqan “estitın ükımet” qaǧidasy bızdıŋ audanǧa qaşan jetedı? Audandyq auruhananyŋ basşylary bastapqyda stasionardy “qarjy jetıspeuşılıgıne (qaryz bolu sebebınen) bailanysty jabylatynyn” mälımdegen. “Audannyŋ qaryzyna bola qarapaiym būqara zardap şeguı kerek pe?” dep halyq narazy bola bastaǧan soŋ, audandaǧylar “adam sanynyŋ az boluyn” aityp (Sümbe auyldyq okrugıne audandaǧy eŋ ırı ekı eldımeken qaraidy) syltaurata bastady. Bız būǧan deiın de densaulyq salasyna jauapty audandyq jäne oblystyq mekemelerge şaǧymymyzdy aitqanbyz. Bıraq, halyqtyŋ janaiqaiyn estıp, dūrys jauap berer eşkım bolmai tūr. Alǧaşqy ötınışımızge «Auruhanalaryŋyz jyldyŋ aiaǧyna deiın jūmys ısteidı, qarastyryp jatyrmyz» degen habar aldyq. Keiın olardyŋ äŋgımelerı özgerıp, jauapkerşılıktık bärın Densaulyq ministrlıgıne audara saldy. Olardyŋ jauaby mynadai: QR Densaulyq saqtau Ministrlıgınıŋ 2020 jylǧy 15 qazandaǧy DSM -133/2020 būiryǧyna säikes, Almaty oblysy Densaulyq saqtau basqarmasy tarapynan 16.10.2023 jyly №159-N būiryǧy şyǧarylady” delıngen. Sonda ministrdıŋ Astanadan şyǧarǧan būiryǧy bızdıŋ audanǧa jetkenşe 3-4 jyl uaqyt öte me? Almaty oblystyq Densaulyq saqtau basqarmasy men audandyq auruhana basşysy ministrdıŋ būiryǧyn 3-4 jyl ötpei oryndamai ma? Audandaǧylar bızdıŋ auruhanany 2024 jyldyŋ tamyz aiynyŋ bırınde jabylǧanyn aitady. Ministrdıŋ 2020 jyly şyqqan arnaiy būiryǧy bolsa, odan berı auruhana qalai jūmys ıstep kelgen? Audandyq auruhananyŋ jūmysy şatqaiaqtap, tüsınıksız jaǧdailar oryn alyp jatqanyn osydan-osydan-aq baǧamdai beruge bolatyn siiaqty. Eger rasynda ministrlıktıŋ halyqtyŋ densaulyǧyna, ösıp-önuıne, tırşılık etuıne kerı äserın tigızetın mūndai būiryǧy bolsa, ony halyq bolyp qaita qaraudy talap etemız! Sızge Sümbe auylyndaǧy auruhananyŋ jabyluy şekara boiyndaǧy auyl tūrǧyndarynyŋ “Ädılettı Qazaqstannyŋ” bolaşaǧyna degen senımın setınetıp jatqanyn habarlaǧymyz keledı. Mäselen, bır ǧana mekemenıŋ jūmysyn toqtatuy auyldyŋ jaǧdaiyna qanşalyq kerı äser etkenın tızıp köreiık. 1. Auruhananyŋ stasionary jabylǧanymen, kündızgı ambulatoriia üşın ekı qabatty ǧimaratty jylytu baiaǧydai jürgızılıp jatyr. Üstındegı qabat qaŋyrap bos tūrǧany bolmasa, şyǧyn būrynǧydai, eşqandai özgergıs joq. 2. Auyldaǧy nauqastardyŋ bärı Narynqol auruhanasyna jıberılıp jatyr. Al, emdeluge jataiyn dese, ol jaqta oryn joq ekenın aityp, kerı qaitarady. Iаǧni, bız auyrsaq, barar jerımız joq. Auyldaǧy bar auruhana jabylǧan soŋ, audandaǧy “joq” auruhana ölım auzynda jatpasaŋ, basqa jaǧdaida bızge qaramaitynyna közımız äbden jettı. 3. Stasionar jabylǧan soŋ, jūmystan qysqaryp qalmau üşın bızde qyzmet etken 14 mamannyŋ barlyǧy audan ortalyǧyna jūmysqa ornalasty. Olar būrynǧy alyp jürgen jalaqylaryn alyp otyr. Būl jerde de ünemdelgen qarajatty körıp tūrǧan joqpyz. Sümbe auylyndaǧy auruhanada qyzmet etken därıgerlerdıŋ bärı de audanǧa qatynap ısteitındıkten jol qiyndyǧy älden bastap sezıle bastady. Tüpkırdegı auyl bolǧandyqtan taksi ekı jaqqa bırdei tolyq klient bolmasa, Narynqolǧa barmaidy. Därıgerler erteŋgısın jūmysqa jetu üşın taksidıŋ ekı jaqqa bırdei tolyq salonyn töleuge (5600 teŋge) mäjbür. Qaitar jolda Qyzylūşqa deiın kelıp, jol tosady. Bolmasa, Narynqoldyŋ taksilerınıŋ ekı jaǧynyŋ qūnyn tölep, üilerıne qaitady. Är särsenbı tazalyq künı bolǧandyqtan 14 mamannyŋ barlyǧy tūtas Narynqolǧa baruǧa mındettı. Ol künı būl şyǧyn taǧy eselenerı aitpasa da tüsınıktı. Bız qalaly jerde bolsa tükırıgı jerge tüspeitın mamandardy nege būlai sabyltyp qoiuǧa tiıspız? 5. Sümbe men Narynqol arasyndaǧy joldyŋ sapasy syn kötermeidı. Bırer aptada kün suytqan soŋ, jol qauıpsızdıgı mäselesı tuady. Eger apatty jaǧdai bola qalsa audandyq auruhana basşylyǧy bärın öz jauapkerşılıgıne ala ma? 6. Audanǧa qatynap jürgen mamandar arasynda balasy DSP diagnozymen esepte tūrǧan maman da bar. Arqa süier eşkımı joq jas maman nauqas balasyn tuystardyŋ üiınde qaldyryp, janbaǧys üşın jūmysqa baruǧa mäjbür. Zeinet jasyna 4-5 ai qalǧan ana da bar. Tıptı, kei mamandar şiıttei balalaryn qarausyz qaldyryp, jūmysqa ketıp jür. Elımızde ystan ulanyp, bır üidıŋ 4-5 balasy köz jūmǧan oqiǧalar bızde de qaitalanbasyna kım kepıl? Ondai jaǧdai tua qalsa, oblys pen audandaǧylar taǧy ata-anany kınälap şyǧa kelmek pe? 7. Būl mäselelerge audandyq auruhana basşysy nazar audarǧysy kelmeidı. Onyŋ ūstanymy “şydasaŋ - osy. şydamasaŋ - kete berden” aspai tūr. Sol basşy qyzmetkerlerın “aituǧa auyz barmaityn qaldyqtardy qolmen sorttauǧa” mäjbürlegen. Därıgerler “Ūşynyp auru bolatyn boldyq. Bızdı audandyq auruhana basşysy qorlap otyr” dep şaǧym aituda. Osyndai “membılemdıktıŋ” saldary audannan käsıbi mamandardyŋ köşıp ketuıne äkelıp jatyr. Al, basynda nesiesı bar, künkörıs qiyn mamandar amalsyz bärıne könuge mäjbür. 8. Soŋǧy jyldary auylymyzǧa sport keşenı, mädeniet üiı salynyp, el jaqsylyqqa ümıttenıp otyrǧanda, auruhana jabylyp qaluy aqylǧa syimaidy. Būl jait eldı qalaǧa köşuıne mäjürlep, oquşylardyŋ da sanyn azaitary anyq. Bärınen ümıtın üzıp “qalaǧa köşemız” deuşıler de köbeiude. Jyly ūiasyn tastap olar qaida barady? Qalada olardy kım kütıp tūr? Qala töŋırektep, päter jaldap, qaŋǧyǧan qazaqtyŋ qataryna qosylmai ma? Olardyŋ bala-şaǧasynyŋ taǧdyry ne bolmaq? Auruhanany japqandaǧy tapqan paidamyz, jetken jetıstıgımız osy ma? 9. Qyzmetkerler “būrynǧy basşylyq kezınde öreskel zaŋ būzuşylyq bolǧanyn, qazır sonyŋ zardabyn tartyp jatyrmyz” degendı aitady. Eŋbek aqyny 4-5 aiǧa keşıktırıp beru, tolyq ştattaǧylarǧa 0,75, 0,75-0,50 eŋbekaqy töleu, zeinetaqy jinaǧyna aqşa audarmau, (jalaqydan ai saiyn aqşa ūstap qalady), kündelıktı tūtynatyn zattarǧa (sabyn, sülgı, tazik, şelek, elektr jabdyqtary, t.b) aqşa jinau siiaqty zaŋsyz äreketter bolǧan. Auruhana ışın jeŋıl jöndeu jūmystaryn da därıgerler öz qaltasynan kötergen. Şynynda būl būrynǧy basşylyqtyŋ qatelıgı bolsa, onyŋ zardabyn keiıngı basşylar nemese sonyŋ qaramaǧyndaǧy qyzmetkerlerdıŋ tartuy qanşalyq ädılettı? Būrynǧy bolsyn, qazırgı bolsyn basşylardyŋ el körıp otyrǧan zaŋsyzdyqtarynan qarapaiym halyq nege zardap şeguı kerek? Joq älde mūnyŋ astarynda ūzaq jyldan jalǧasyp kele jatqan sybailas jemqorlyq mäselesı jatqan joq pa? Mūnyŋ bärı bız üşın ülken sūraq? Jauap berer bıreu bar ma? Bız Sümbe auylynyŋ tūrǧyndary auylymyzdaǧy auruhananyŋ jabyluyna narazylyq bıldıre otyryp, memlekettık qarjy baqylau mekemelerı, Jemqorlyqqa qarsy agenttıkter audannyŋ densaulyq salasynyŋ soŋǧy 4-5 jyl kölemındegı jūmystaryna tekserıs jürgızuın talap etemız! Qalai dep aqtalsa da, qandai būiryqqa süiense de şekaraly auyldyŋ auruhanasyn jabu 100% qate şeşım. Halyqtyŋ talap-ötınışın eskere otyryp, auruhanany qaitadan qalpyna keltırıp berulerıŋızdı talap etemız!
