Ūlttyq oiyndarymyzdy ūlyqtaiyq

Jylda Nauryz merekesınıŋ qarsaŋynda sporttyŋ är türınen Ūlystyŋ ūly künıne arnalǧan turnirler köbeiıp ketedı. Respublikalyq kölemdegı taekvondo, futbol dodalaryn aitpaǧannyŋ özınde auyl-aimaqtardyŋ özderınde de osyndai turnirler köptep ötkızılıp jatady. Älbette, būǧan qarsy şyqqaly otyrǧan joqpyz. Degenmen özderıŋız oilaŋyzdarşy, atam qazaq Ūlystyŋ ūly künın osyndai sport türlerımen qarsy alǧan ba? Nege osy atauly meiramdy paidalanyp, özımızdıŋ ūlttyq oiyndarymyzdy ūlyqtap qalmasqa?Qazaqtyŋ töl sport türlerı öte köp. Sız ben bızdıŋ bıletınımız solardyŋ az bölıgı ǧa­na. Al Turizm jäne sport akademiiasynyŋ vi­se-prezidentı Elemes Älımhanūly bızde ūlt­tyq sportymyzdyŋ türı 350-den asa­tynyn aityp, däleldep baǧuda. Alaida būl da naqty sifr emes.

Halyqtyŋ arasynda älı anyqtalmaǧan sport türlerı öte köp. Sonyŋ barlyǧyn qai­ta jandandyryp, memlekettık deŋgeide qol­ǧa alar bolsaq, bolaşaqta solardyŋ bı­razyn Olimpiadalyq oiyndardyŋ baǧ­darlamasyna qosuǧa bolar edı. «Nauryz mei­ramyna orai» deimız de, futboldan da, taekvondodan da, bokstan da bei-be­reket dodalar ötkızemız. Sporttyŋ būl tür­le­rı bızde şetqaqpai körıp otyrǧan joq. Fut­bol, basketbol syndy oiyndardyŋ qa­zaq­qa ökpesı joq ta şyǧar. Būl oiyndardan tur­nirlerdı basqa uaqyttarda da ötkızuge bo­lady. Al Ūlystyŋ ūly künınde, kerısınşe, ūlt­tyq oiyndarymyzdy ūlyq­taǧanymyz ab­zal edı. Mäselen, byltyr nauryz me­re­kesıne orai, öz akademiiamyzda bes tas oiy­nynan turnir ötkızdık. Ökınıştısı, ere­jesın bıletınder öte az boldy. Jastardyŋ denı onyŋ qandai oiyn ekenın de bılmeidı. Sol kezde jüldelerdı Moŋǧoliia men Qy­taidan kelgen qandastarymyz ielengen. Al bes tastyŋ densaulyqqa paidaly eken­dı­gıne koreialyq mamandar osydan bırneşe jyl būryn köz jetkızgen. Mıne, Nauryz me­rekesın paidalanyp, osyndai ūmyt qa­lyp bara jatqan oiyndarymyz ben sport tür­lerımızdı nasihattap qaluymyz kerek. Mä­selen, atam qazaq Ūlystyŋ ūly künınde jai ǧana at jarystaryn ötkızıp qoimaǧan. Tūl­parlaryn sändep, saltanattyq parad se­kıldı şaralar ūiymdastyrǧan. 

Jastar qyz ben jıgıtter arasynda aqsüiek, al­ty­baqan, qyz quu sekıldı oiyndardy ötkızgen. Qa­zır būlar müldem ötkızılmeidı», – dedı qynjyla söilegen Elemes Älımhanūly.

Rasynda, nelıkten futbol, tennis, taek­vondo syndy sport türlerınen turnirler öt­kızgenşe, nauryz meiramynda özımızdıŋ töl sport türlerımızdı nasihattamasqa?! Mä­selen, äkımşılıkter, qoǧamdyq qozǧa­lys­tar Ūlystyŋ ūly künınde qazaq kü­re­sınen, toǧyzqūmalaqtan, arqan tartys, teŋ­ge ılu sekıldı sport türlerınen turnirler öt­kızse, türkı halqyna ortaq būl meiramǧa özın­dık bır är berer edı ǧoi. Al baba­la­ry­myz­dyŋ eŋ süiıktı oiyndarynyŋ bırı au­daryspaq şe? Onyŋ japon sumosynan qai jerı kem?

– Japondar sol sumosyn Olimpiada oiyndarynyŋ baǧdarlamasyna engızuge bar küşın salyp jatyr. Jaqyn uaqytta maq­sattaryna jetedı de. Al sol sumodan bızdıŋ qazaq küresımız nemese audarys­pa­ǧy­myz äldeqaida qyzyq emes pe?! – dep oiyn bıldırgen Halyqaralyq «Alaş» syi­ly­ǧynyŋ iegerı, qazaqtyŋ salt-dästürlerın zert­teuşı Kädırbek Segızbai äŋgımesın by­lai jalǧastyrdy:

— Sumonyŋ maqsaty – qar­sylasyn şeŋberden şyǧaryp tastau. Al auda­ryspaqta bılektıler bır-bırın attan au­daryp jıberuge tyrysady. Endı būl ekı sport türınıŋ qaisysy qyzyq ekenın öz­de­rıŋız somdai berıŋızder. Eger osyndai ūlt­tyq sport türlerımızdı Ūlystyŋ ūly kü­nın­de barynşa ūlyqtasaq, onda nauryz me­rekesınıŋ naǧyz iısı sezılıp tūrar edı. Son­dai-aq bügınde Nauryz merekesın ja­byq ǧimarattyŋ ışınde toilau dästürge ai­­nalyp barady. Al babalarymyz būl me­re­kenı jabyq keşende ötkızbegen. Ja­zyq dalada toilap, ärtürlı sport türlerınen dodalar ūiymdastyrǧan. Äl­bet­te, aua raiynyŋ qolaisyzdyǧyn syl­tau etuge bolatyn şyǧar. Bıraq esımde, bala kezı­mızde bızdıŋ şyǧysta kün suyq, jer qarly bolsa da Nauryz merekesın dalada toi­laityn. Şana jarystarynan bäsekeler ötkızetın. Qar üstınde oinalatyn basqa da ūlttyq oiyn­darymyz az emes. Taǧy bır aitarym, Se­gız serı degen bolǧan eken. Janynda 365 se­rısı bolǧan desedı. Olar auyl-auyldardy ara­lap, sauyq-sai­ran qūrǧan kezde kez kel­gen meiramyŋ toiǧa ainalatyn. Bügınde de osyndai Segız serı sekıldı serıler kerek. Nau­ryz mere­ke­sın­de änşı, sportşy, öner­paz sekıldı jūl­dyzdardan sondai toptar qū­rap, auyl-aimaqtarda gastrol jasasa, ol jaqta būl toptar sporttyq şaralar öt­kızıp, saltanat qūrsa, halyqtyŋ esınen ket­pes meiram bolar edı.

Erǧali MUHİDENOV, Qazaqtyŋ turizm jäne sport akademiiasy ūlttyq sport türlerı kafedrasynyŋ meŋgeruşısı:

– Qazaqtyŋ kez kelgen töl sport türlerın Nauryz me­re­kesınde öt­kıze beru kerek. Älem­dık oiyn­dar on­syz da elı­mızde keŋınen qa­­nat jaiyp al­dy ǧoi. Al būl meiramda al­dymen özı­mızdıŋ ūlttyq oiyn­­darymyzdy ūlyq­tap, so­dan keiın ǧana bas­qa sport tür­lerınen ja­rys­tar öt­kı­zuımız qajet. Qa­zır elımızde ūlt­tyq oiyn­dardy damytu myq­tap qolǧa alynǧanymen, jaǧ­­daiy älı de mäz emes. Ūlt­­tyq oiyn­darymyzdyŋ bar­­şa qazaqqa keŋınen ja­­iy­luyna osy Ūlystyŋ ūly kü­nı sebepşı bolsa, men qua­nar edım.

 Äziz JŪMADIL, «Alaş ainasy».