2024 jylǧy 5 qyrküiekte Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev būǧan deiın qol qoiǧan «Adam saudasyna qarsy küres turaly» zaŋ küşıne endı. Qūjat memleket basşysynyŋ bastamasymen qabyldandy.
«Mūndai zaŋ adam saudasynyŋ qūrbany bolǧan azamattardy qorǧaudy jäne äleumettık qoldaudy qamtamasyz etedı, būl küştep köşı-qonnyŋ jahandyq jäne aimaqtyq prosesterınıŋ küşeiuı jaǧdaiynda öte maŋyzdy», - degen edı Qasym-Jomart Toqaev.
Sonau 2023 jyly AQŞ-tyŋ Qazaqstandaǧy Elşılıgı men konsuldyǧy Qazaqstandaǧy adam saudasyna qatysty bırqatar şaralar qabyldau qajettıgın aitty. Olar:
- Mäjbürlı eŋbekke jäne şetelde tuylǧan qūrbandarǧa erekşe nazar audara otyryp, halyqtyŋ osal toptaryndaǧy adam saudasynyŋ qūrbandaryn anyqtau boiynşa küş-jıgerdı küşeitu jäne qūrbandardy kömekke jıberu;
- Memleket qarjylandyratyn adam saudasynyŋ baspanalarynyŋ qūrbandaryna kömek körsetu üşın jetkılıktı qarajat pen resurstarǧa ie boluyn jäne adam saudasynyŋ şetelde tuylǧan qūrbandarynyŋ zaŋda közdelgen jeŋıldıkterge, onyŋ ışınde uaqytşa tūruǧa jäne jūmys ısteuge rūqsat aluǧa qol jetkızuın qamtamasyz etu;
- Qazaqstan Respublikasynyŋ Qylmystyq kodeksıne «adam saudasy» tüsınıgın halyqaralyq qūqyqtyŋ anyqtamasyna säikes keltıru üşın özgertuler engızu;
Qūqyq qorǧau organdarynyŋ qyzmetkerlerın jäne eŋbek inspektorlaryn Qazaqstan Respublikasynyŋ adam saudasy turaly zaŋnamasyn qoldanuǧa, äsırese psihologiialyq mäjbürleuge jäne adam saudasynyŋ basqa da aiqyn emes belgılerıne bailanysty ısterdı anyqtauǧa üiretu;
- Mäjbürlı eŋbek qūrbandaryn anyqtau boiynşa eŋbek inspeksiiasynyŋ äleuetın küşeitu, onyŋ ışınde qūrbandardy anyqtau jäne adam saudasynyŋ yqtimal jaǧdailaryn polisiiaǧa habarlau räsımderın jetıldıru arqyly oqytudy jaqsartu jäne aldyn ala tekseruler jürgızu üşın zauyttarǧa, qūrylys alaŋdaryna jäne fermalarǧa kedergısız kırudı qamtamasyz etu;
- Jäbırlenuşılerdıŋ ötemaqy alu qūqyǧyn bıluın qamtamasyz etu jäne advokattar men qūqyq qorǧau organdarynyŋ qyzmetkerlerın osy proseske qalai kömektesuge bolatynyn üiretu jäne t.b.
Adam saudasynyŋ äleuettı qūrbany – oǧan qarsy adam saudasymen bailanysty qylmystar jasauǧa jaǧdai tuǧyzatyn osal jaǧdaida tūrǧan jeke tūlǧa.
Zaŋ halyqaralyq täjıribesın engızedı:
- qūrbandarǧa kömek körsetu – adam saudasynyŋ kez kelgen nysany qūrbandarynyŋ barlyq qūqyqtary saqtalady jäne būl qūrbandardyŋ polisiiaǧa jügınuın jeŋıldetedı dep boljanady;
- Qylmystyq qudalau – adam saudasynyŋ barlyq türlerın, sonyŋ ışınde mäjbürlı eŋbektı, qaiyrşylyqty, jynystyq qanaudy jäne organdardy alyp tastaudy qylmys dep sanaidy;
- aldyn alu – taldau jäne aldyn alu adam saudasy jaǧdailaryn barynşa azaituǧa kömektesedı;
- serıktestık – bız adam saudasyna qarsy küreske azamattyq qoǧamdy, memlekettık organdardy jäne adam saudasyna qarsy küres jönındegı vedomstvoaralyq jäne öŋırlık komissiialardy tartudy közdeidı.
